Jak wynika z raportu „Aresztowanie komórek Hamasu w Europie: możliwe ataki za granicą”, opublikowanego 31 października 2025 roku przez Izraelskie Centrum Informacji o Wywiadzie i Terroryzmie im. Meira Amita (ITIC), Hamas przeszedł z etapu biernej działalności charytatywno-propagandowej do aktywnych przygotowań operacyjnych.

Autorzy raportu – Aviv Oreg (były szef wydziału ds. Al-Kaidy w Aman) i Ronald Sandee (były analityk holenderskiego wywiadu wojskowego MIVD) – zwracają uwagę, że po ataku z 7 października 2023 roku organizacja zaczęła intensywnie wykorzystywać swoje dotychczasowe struktury finansowe i społeczne w Europie, zwłaszcza w Niemczech, Austrii, Holandii i Danii. Cele tych działań miały charakter operacyjny, w tym gromadzenie broni i planowanie potencjalnych zamachów. Zjawisko to opisał również dr Matthew Levitt w analizie „Spiski Hamasu w Europie: zwrot w kierunku operacji zewnętrznych?”.

Ewolucja obecności Hamasu: Od filantropii do struktur operacyjnych

Mimo, że Hamas został wpisany na listę organizacji terrorystycznych Unii Europejskiej już w 2003 roku, jego aktywność na kontynencie przez długi czas operowała w szarej strefie. Organizacje powiązane z ruchem prowadziły kampanie pomocowe i działania społeczne, równolegle budując kapitał zaufania i wpływu w diasporycznych społecznościach palestyńskich.

Niemiecki kontrwywiad cywilny w „Raporcie o Ochronie Konstytucji 2023” wskazał na powstanie „gęstej sieci powiązań osobowych i organizacyjnych” sprzyjającej mobilizacji i finansowaniu. W Austrii z kolei lokalne stowarzyszenia i organizacje pozarządowe (NGO) podkreślono jako „ekosystem polityczny” dla aktywistów związanych z Hamasem i środowiskami islamistycznymi. Po 7 października 2023 roku model „filantropia jako przykrywka” zaczął się jednak gwałtownie kruszyć.

Europejskie śledztwa

Przełom nastąpił w grudniu 2023 roku, kiedy Bundeskriminalamt (BKA) w Niemczech aresztował cztery osoby powiązane z Hamasem: Ibrahima el-Rassatmiego, Abdelhamida al-Aliego, Naziha Rustoma i Muhammada Bassiouny’ego. Oskarżono ich o poszukiwanie i utrzymywanie skrytek z bronią na terenie Europy.

Sprawę szeroko opisywano w mediach, a prokuratura federalna potwierdziła wątek skrytek broni, które miały być zlokalizowane m.in. w Polsce, Danii i Bułgarii. Nadzór operacyjny nad tym przedsięwzięciem miał sprawować z Libanu Khalil Hamed al-Kharraz, alias Abu Khaled, zastępca dowódcy Brygad Izz ad-Din al-Qassem, który zginął w izraelskim bombardowaniu pod koniec listopada 2023 roku.

Jeszcze przed tymi aresztowaniami w Niemczech, duńska Policyjna Służba Wywiadowcza (PET) przewidywała, że trwający konflikt na Bliskim Wschodzie może rozlać się na Danię, wprowadzając „aktorów zagrożenia, którzy wcześniej nie byli istotni w duńskim kontekście terrorystycznym, w tym palestyński Hamas”. Wkrótce okazało się, że 28-letni obywatel Danii, powiązany ze zorganizowaną organizacją przestępczą Loyal to Familia (LtF), miał kontakty z przywódcami Hamasu w Libanie.

Ostatecznie, 19 maja 2025 roku, został on oskarżony o terroryzm. Według duńskich władz podejrzany zmówił się z innymi osobami w listopadzie i grudniu 2023 roku w celu zakupu chińskich dronów DJI, które Hamas miał wykorzystać w atakach w Danii lub innych krajach Europy. Izraelskie doniesienia sugerują, że bojownicy Hamasu i LtF planowali atak dronami na ambasadę Izraela w Szwecji.

Kolejny głośny epizod miał miejsce w październiku 2025 roku, kiedy niemiecka prokuratura zatrzymała trzech mężczyzn planujących ataki na cele izraelskie i żydowskie w Berlinie. Podczas akcji zabezpieczono broń, w tym karabinki AK-47, i amunicję. Źródła rządowe podkreślały współpracę służb niemieckich z izraelskim wywiadem.

Niemiecki tabloid Bild doprecyzował, że jeden z podejrzanych przybył z Libanu latem 2025 roku i był od początku pod ścisłą obserwacją. Równocześnie austriacka Dyrekcja Bezpieczeństwa Państwowego i Służby Wywiadowczej (DSN) poinformowała o prowadzeniu śledztwa przeciwko Hamasowi, powiązanego z zatrzymaniami w Niemczech.

Polski wątek: cztery próby lokalizacji składu broni

Wątek polski jest jednym z najbardziej szczegółowo opisanych w analizie ITIC. Autorzy raportu zrekonstruowali cztery nieudane próby zlokalizowania składu broni koło Jeleniej Góry, w pobliżu granicy z Czechami. Podrozdział „Network Activity in Poland” („Działalność sieci w Polsce”) opisuje ten wątek jako „wyjątkowo szczegółową rekonstrukcję europejskiej operacji logistycznej Hamasu”.

Według raportu ITIC w okresie od 9 czerwca do 14 grudnia 2023 roku Hamas czterokrotnie próbował odnaleźć ukryty magazyn broni w Polsce, kierując te operacje z Libanu. W działaniach tych brali udział członkowie Brygad Izz ad-Din al-Kassama (Izz ad-Din al-Qassam Brigades), w tym Nazih Rustom, Rash Rash, Abdelhamid al-Ali, Mohamed Bassiouny oraz Ibrahim el-Rassatmi, podlegający bezpośrednio dowódcy w Libanie, Khalilowi Hamedowi al-Kharazowi.

Pierwsza próba rozpoczęła się 23 czerwca 2023 roku, gdy Rustom i Rash przylecieli z Bejrutu do Berlina, a następnie pojechali do Jeleniej Góry. Po dwóch dniach bez rezultatu Rustom poleciał do Stambułu, aby osobiście zdać raport kierownictwu Hamasu. Druga próba, z 24 lipca 2023 roku, również zakończyła się niepowodzeniem.

Trzecia próba miała miejsce 4 października 2023 roku. Rustom otrzymał zaszyfrowane współrzędne z Libanu i wraz z Bassiounym prowadził nocne poszukiwania w terenie leśnym w okolicy Jeleniowa, ale nie odniósł sukcesu. Po atakach z 7 października 2023 roku Rustom miał ponownie udać się do Polski, a Abdelhamid al-Ali i Bassiouny kontynuowali poszukiwania, korzystając ze sprzętu dostarczonego przez el-Rassatmiego.

Ostatnia planowana misja, na 20 listopada 2023 roku, nie doszła do skutku, ponieważ dzień wcześniej Khalil al-Kharaz zginął w izraelskim nalocie w Libanie, a al-Ali uczestniczył w jego pogrzebie. Ostatnia próba miała rozpocząć się 12 grudnia 2023 roku, lecz dwa dni później al-Ali, wraz z trzema innymi członkami siatki, został aresztowany przez BKA.

ITIC opisuje tę sekwencję zdarzeń jako pozwalającą po raz pierwszy zobaczyć pełen łańcuch decyzyjno-operacyjny Hamasu w Europie. Informacje te potwierdził również Matthew Levitt, powołując się na akt oskarżenia Federalnego Prokuratora Generalnego w Niemczech. Powtarzające się próby odnalezienia składów broni w Europie, kierowane z Bejrutu, „wskazują na istnienie infrastruktury operacyjnej przygotowanej do aktywacji w odpowiednim momencie”. W grudniu 2023 roku media głównego nurtu, w tym Reuters i Der Tagesspiegel, donosiły, że niemiecka prokuratura badała wątek potencjalnego „magazynu w Polsce”.

Krwiobieg Hamasu: globalne sieci finansowe i kryptowaluty

Finansowanie pozostaje krwiobiegiem europejskiej aktywności Hamasu. Po ataku z 7 października 2023 roku Departament Skarbu USA rozszerzył działania przeciwko powiązanym z organizacją sieciom finansowym, medialnym i charytatywnym, wskazując Europę jako jeden z kluczowych węzłów przepływu środków. Biuro Kontroli Aktywów Zagranicznych (OFAC) ujawniło, że Hamas wykorzystuje platformy medialne, fikcyjne fundacje i pośredników w UE do transferowania pieniędzy, często pod pozorem pomocy humanitarnej.

W marcu 2024 roku sankcjami uderzono w ekosystem medialno-finansowy skupiony wokół platformy Gaza Now, która stała się narzędziem zbierania funduszy i propagandy Hamasu, zbierając środki w kryptowalutach oraz poprzez mikrodotacje online. Sankcjami objęto m.in. Mustafę Ayasha z Austrii.

Kolejna fala sankcji OFAC, ogłoszona w październiku 2024 roku, objęła działaczy z Niemiec, Austrii i Turcji, powiązanych z tzw. zewnętrznym skrzydłem finansowym. Wśród nich znaleźli się Majed al-Zeer, były przedstawiciel Hamasu w Niemczech, oraz Ad el Doughman z Austrii, związany z grupą Rahma Austria. OFAC wskazał, że sieci te „pełnią kluczową rolę w zewnętrznym finansowaniu Hamasu, często pod przykrywką działalności dobroczynnej”. Amerykańskie służby szacowały, że sieć ta mogła generować nawet do 10 milionów dolarów miesięcznie.

Szczególnym precedensem była wcześniejsza decyzja w Niemczech o delegalizacji organizacji Ansaar International e.V. (w maju 2021), uzasadniona wspieraniem ekstremizmu islamistycznego. ITIC określa Ansaar International e.V. jako „modelowy przykład wykorzystania statusu NGO do finansowania terroryzmu”.

Ponadto, Hamas coraz częściej wykorzystuje waluty cyfrowe i zdecentralizowane transfery, co pozwala obejść sankcje bankowe. Sieć FinCEN (Financial Crimes Enforcement Network) ostrzegła w czerwcu 2025 roku, że grupy terrorystyczne „coraz częściej korzystają z adresów walut cyfrowych do pozyskiwania i transferu środków”.

Według raportu ITIC, europejskie sieci Hamasu nie tylko go finansują, ale także kształtują jego wizerunek jako podmiotu społeczno-humanitarnego.

Propaganda i „Soft Power": Normalizacja przekazu w przestrzeni publicznej

Drugą odnogą europejskiej obecności Hamasu jest sfera narracyjno-wizerunkowa. DSN w Austrii opisuje „organizacje parasolowe” – stowarzyszenia, miejsca kultu i NGO – jako nośniki narracji o „izraelskim ludobójstwie”, co zwiększało podatność opinii publicznej na przekazy pro-Hamas. Przykładem tej strategii jest inicjatywa polityczna „Lista Gaza – Głos przeciwko ludobójstwu (GAZA)”, która pojawiła się w Austrii w 2024 roku.

W Berlinie raport władz landu wskazuje, że demonstracje i kampanie internetowe oparte na symbolice humanitarnej i antykolonialnej służyły „obchodzeniu” zakazu eksponowania symboli Hamasu, normalizując jego przekaz w przestrzeni publicznej. Z perspektywy bezpieczeństwa informacyjnego, „soft power” – zdolność mobilizacji ulicy, mediów i sieci społecznościowych – stała się jednym z najtrudniejszych wyzwań. ITIC konkluduje, że walka z Hamasem w Europie to już nie tylko ściganie „struktur bojowych”, lecz także ograniczanie jego zdolności adaptacji – „od demonstracji po system bankowy”.

Odpowiedź Instytucjonalna: reakcje UE i NATO

Na poziomie Unii Europejskiej po 7 października 2023 roku wzmocniono nacisk na przeciwdziałanie praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu (AML/CFT). Obejmuje to zarówno nadzór (powołanie unijnego urzędu ds. AML – AMLA), jak i regulacje (pakiet AML, aktualizacje przepisów dot. transferu środków). Celem jest systemowe uszczelnianie ścieżek finansowania, które uderza w sieci takie jak te wskazane przez OFAC.

W oficjalnych komunikatach NATO po 7 października 2023 roku Hamas jest wprost określany jako sprawca „straszliwego ataku terrorystycznego”. Temat Hamasu umiejscowiono w agendzie Sojuszu dotyczącej odporności i zagrożeń hybrydowych, choć dochodzenia operacyjne pozostają domeną państw członkowskich.

Nowy wymiar zagrożenia

Hamas w Europie nie działa już tylko jako ruch polityczno-społeczny „w cieniu” Bliskiego Wschodu, lecz jako złożona sieć finansowo-informacyjna o potencjale operacyjnym. Instytucje bezpieczeństwa – od DSN i BfV, przez PET, po prokuraturę federalną w Niemczech – dokumentują narastanie warstwy logistycznej i „miękkiej” (soft power).

Sankcje OFAC i delegalizacje (np. Ansaar International e.V.) pokazują, że kluczem do ograniczenia działalności są pieniądze, media i przenikanie do legalnych struktur społecznych. Dla UE i NATO pozostaje otwarte pytanie: czy potrafimy równie skutecznie blokować „miękkie” wektory wpływu, jak ścigać twarde ogniwa operacyjne?