Za Granicą
Jak działa Centrum ds. Zagranicznych Wrogich Wpływów w USA?
Aby przeciwdziałać zagrożeniom związanymi z zagranicznymi obcymi wpływami Kongres USA, w Biurze Dyrektora Wywiadu Narodowego, powołał Centrum ds. Zagranicznych Wrogich Wpływów. Decyzja ta była konsekwencją wzrostu obaw dotyczących zagranicznych ingerencji w demokratyczne procesy Stanów Zjednoczonych – zwłaszcza po ujawnieniu rosyjskich operacji mających wpłynąć na wybory prezydenckie w 2016 roku. Wspólna ocena agencji wywiadowczych wykazała wówczas, że Rosja dążyła do „podkopania zaufania opinii publicznej do amerykańskiego procesu demokratycznego”.
Tworząc Centrum ds. Zagranicznych Wrogich Wpływów (Foreign Malign Influence Center, FMIC) w Biurze Dyrektora Wywiadu Narodowego (Office of the Director of National Intelligence, ODNI), Kongres uznał, że Społeczność Wywiadowcza (Intelligence Community, IC) powinna skoncentrować się na kompleksowej i systematycznej analizie zagranicznych sieci zagrożeń. Ma to umożliwić przeciwdziałanie „trwającym operacjom wojny informacyjnej” wymierzonym w Stany Zjednoczone, ich sojuszników i partnerów.
Cele i zadania FMIC
Do zadań Centrum jest m.in. monitorowanie i analiza kampanii wrogich wpływów prowadzonych przez Rosję, Chiny, Iran, Koreę Północną oraz inne wybrane podmioty zagraniczne. Wśród zadań jest także identyfikowanie luk w zabezpieczeniu informacji oraz gromadzenie rzetelnych danych wywiadowczych koniecznych do wczesnego ostrzegania o zagrożeniach.
Jednym z głównych celów, jakie stoją przed FMIC jest przygotowywanie corocznych sprawozdań dla Kongresu na temat charakteru i skali zagranicznych wrogich wpływów. Centrum ma zająć się też opracowywaniem i rekomendowaniem strategii odpowiedzi na takie działania, w tym propozycji współpracy między różnymi agencjami rządowymi i sektorem prywatnym.
FMIC funkcjonuje jako jedno z pięciu centrów misji (mission centers) w ramach Biura Dyrektora Wywiadu Narodowego, a jego działalność została oficjalnie zainicjowana 23 września 2022 roku. Zgodnie z ustawą, ma ono działać co najmniej do 31 grudnia 2028 roku, choć Dyrektor Wywiadu Narodowego (DNI) może podjąć decyzję o przedłużeniu lub skróceniu tego okresu.
W prawodawstwie amerykańskim zagraniczny wrogi wpływ (ang. foreign malign influence, FMI) definiuje się jako wrogi wysiłek podejmowany przez (lub w imieniu) rząd obcego państwa, mający na celu kształtowanie opinii publicznej w USA, bądź wpływanie na politykę federalną, stanową lub lokalną. Działania te mogą też obejmować próby ingerencji w proces wyborczy. Podkreśla się przy tym, że FMI wyróżnia się użyciem metod podstępnych, niejawnych, przymusowych bądź przestępczych, co odróżnia go od normalnych praktyk dyplomacji międzynarodowej czy działalności medialnej.
Przykłady takiej wrogiej aktywności obejmują m.in.:
- podszywanie się pod obywateli USA w mediach społecznościowych i prowadzenie kampanii dezinformacyjnych,
- gromadzenie danych osobowych do wywierania presji lub szantażu,
- cyberataki na infrastrukturę krytyczną,
- potajemne finansowanie kampanii politycznych,
- manipulowanie przekazem medialnym w celu wywołania niepokojów społecznych czy wzmocnienia istniejących podziałów.
Struktura organizacyjna FMIC
Foreign Malign Influence Center jest zarządzane przez Dyrektora FMIC, mianowanego przez Dyrektora Wywiadu Narodowego. Praca Centrum jest podzielona na trzy główne piony.
Pierwszym z nich jest Zarządzanie Misją (Mission Management). Pion ten odpowiada za koordynację zasobów wywiadowczych oraz identyfikację luk w zabezpieczeniu danych. Zajmuje się również integracją informacji pochodzących z różnych źródeł – zarówno rządowych, jak i pozarządowych – aby tworzyć trafne oceny zagrożeń.
Drugim jest Integracja Analityczna (Analytic Integration). Koncentruje się on na przygotowywaniu raportów typuIndications & Warnings (I&W), które mają informować decydentów w rządzie i Kongresie o możliwościach i zamiarach wrogich aktorów zagranicznych. W tym celu korzysta z rozbudowanej wiedzy i materiałów gromadzonych przez różne agencje wywiadowcze, wspierając analizę strategiczną w ramach całej Wsi Wspólnoty wywiadowczej.
Natomiast trzecim Współpraca z Partnerami (Partner Engagement), który jest odpowiedzialny za budowanie relacji z innymi instytucjami rządowymi, społeczeństwem obywatelskim i sektorem prywatnym. Koordynuje również proces notification framework, tj. system notyfikacji organów państwowych i opinii publicznej o wykrytych próbach manipulowania nastrojami społecznymi w USA.
Proces notyfikacji
Jednym z kluczowych zadań FMIC jest koordynacja mechanizmu, dzięki któremu władze oraz społeczeństwo amerykańskie mogą zostać ostrzeżone o zagrożeniu ze strony kampanii wrogich wpływów. Procedura ta obejmuje:
- Credibility Assessment Group (CAG) – zespół przedstawicieli agencji wywiadowczych, który ocenia wiarygodność sygnałów o zagranicznej ingerencji.
- Experts Grou – grupa wyższych urzędników z Departamentu Obrony, Departamentu Stanu, Departamentu Sprawiedliwości, Departamentu Skarbu, Departamentu Bezpieczeństwa Krajowego (DHS) i Agencji ds. Cyberbezpieczeństwa i Infrastruktury (CISA). Zajmuje się analizą rekomendacji CAG i decyduje, czy poinformować opinię publiczną.
- Leaders Group – najwyższe kierownictwo resortów i agencji (Sekretarz Stanu, Sekretarz Obrony, Prokurator Generalny, Dyrektorzy FBI, CIA, NSA, CISA itd.). Podejmuje ostateczną decyzję dotyczącą momentu i sposobu upublicznienia informacji o ingerencji.
Jeśli Experts Group uzna, że nie należy informować opinii publicznej, wówczas FBI może przeprowadzić zawiadomienie konkretnych interesariuszy (instytucji, organizacji, firm) narażonych na działania wrogiego aktora.
Ochrona prywatności i wolności obywatelskich
FMIC koncentruje się wyłącznie na zamiarach i metodach obcych podmiotów prowadzących działania wrogich wpływów. Nie ocenia natomiast treści wypowiedzi czy krytyki politycznej jako takiej. Jego zadaniem jest identyfikacja zagrożeń i informowanie o nich, a nie cenzurowanie dyskusji publicznej. Wszelkie działania Centrum muszą być prowadzone z poszanowaniem konstytucyjnych wolności obywatelskich i zasad ochrony prywatności.
Każdego roku Dyrektor FMIC składa raport przed komisjami wywiadu oraz komisjami spraw zagranicznych w Kongresie. Dokument ten zawiera m.in. podsumowanie najważniejszych wydarzeń związanych z wrogimi wpływami, rekomendacje dotyczące udoskonalenia pracy FMIC oraz wskazówki, jak można jeszcze skuteczniej chronić prywatność i wolności obywatelskie przy monitorowaniu ewentualnych prób ingerencji w wybory.
Zgodnie z przepisem o wygaśnięciu (ang. sunset provision), działalność FMIC ma oficjalnie zakończyć się 31 grudnia 2028 roku, o ile Dyrektor Wywiadu Narodowego nie zdecyduje inaczej. Może on jednak zlikwidować Centrum już w tym terminie, pod warunkiem powiadomienia odpowiednich komisji Kongresu, że inne agencje dysponują wystarczającymi kompetencjami i zasobami, by przejąć zadania FMIC.
Kongres USA w ramach nadzoru nad FMIC może rozważyć m.in.:
- Na ile FMIC usprawnia koordynację i efektywność Społeczności Wywiadowczej w zakresie wykrywania i zwalczania zagranicznych wrogich wpływów?
- Czy zasoby (finansowe, kadrowe i technologiczne) FMIC są wystarczające w obliczu ciągłego rozwoju cyberzagrożeń, zwłaszcza związanych ze sztuczną inteligencją?
- Jak zapewnić efektywną ochronę prywatności i wolności obywatelskich podczas realizacji zadań FMIC?
- Czy proces notyfikacji (notification framework) działa skutecznie i szybko, pozwalając na podejmowanie działań zapobiegawczych?
Odpowiedzi na te pytania zadecydują o kształcie i przyszłości FMIC, a także o tym, czy jego funkcjonowanie będzie kontynuowane po roku 2028. Istotne jest, aby ochrona przed szkodliwymi wpływami zewnętrznymi była związana z poszanowaniem dla wolności słowa i prywatności. Zadaniem FMIC jest odnalezienie właściwiej równowagi między tymi wartościami i skuteczna obrona amerykańskich instytucji przed zakulisowymi działaniami wymierzonymi w stabilność i spójność amerykańskiego systemu.