Współpraca wywiadowcza między Rosją a Chinami trwa w najlepsze, i to w okresie rosyjskiej agresji na Ukrainę. Tak przynajmniej stwierdził szef rosyjskiej Służby Wywiadu Zagranicznego (SWR) Siergiej Naryszkin, określając ją wręcz jako bezprecedensową, o czym poinformowała rosyjska agencja TASS. Naryszkin podkreślił, że służby specjalne z obu państw wymieniają dużą ilość danych wywiadowczych oraz analiz. Zauważył też, że cechuje je "asertywne podejście" do rozwoju relacji międzynarodowych oraz wydarzeń definiujących sytuację globalną. Co interesujące, kooperacja z Chinami to niejedyne czym miał chwalić się wprost obecny szef SWR. Wspomniał on również o bardzo dobrym osadzeniu relacji rosyjskich służb specjalnych z ich irańskimi odpowiednikami zauważając, że wywiadowcza kooperacja ma wiele perspektyw rozwoju. Jednocześnie, Naryszkin miał nie wykluczyć możliwości kolejnego spotkania z dyrektorem amerykańskiej Centralnej Agencji Wywiadowczej (CIA). Trzeba przypomnieć, że miał on okazję rozmawiać z Williamem Burnsem w Ankarze w listopadzie zeszłego roku.

Zauważmy, że mamy do czynienia z de facto trzema ważnymi wątkami w nagłośnionej (nie bez przyczyny - czego możemy być pewni) wypowiedzi szefa SWR. Po pierwsze, należy podkreślić bardzo widoczną i specjalną relację rosyjsko-chińską w zakresie aktywności służb specjalnych. Można zastanawiać się czy jest ona mniej lub bardziej usystematyzowana na etapie narzędzi zbierania informacji, zadaniowania etc. Jednak już urobek analityczny jest wymieniany i Rosjanie nie kryją się z tym faktem. Pozwala to na zwiększenie świadomości sytuacyjnej po stronie analityków wywiadu z obu stron oraz decydentów zarządzających służbami. Odnosząc to oczywiście do wspólnych kierunków zainteresowania, gdzie oba państwa niedemokratyczne mogą poszukiwać synergii analogicznej do tej uzyskiwanej przez państwa zachodnie, kooperujące w przestrzeni wywiadowczej. Musi to być szczególnie analizowane jeśli chodzi o przestrzeń bezpieczeństwa europejskiego, ale też sytuacji w rejonie Indopacyfiku. Należy zakładać, że oba państwa mogą także obniżać koszty działań szpiegowskich poprzez przekazywanie sobie danych odnoszących się do zabezpieczeń innych państw, systemów szyfrowania przez nie używanych, a także np. procedur bezpieczeństwa.

Pamiętać należy, że nie oznacza to oczywiście braku tarć pomiędzy rosyjskimi i chińskimi służbami specjalnymi . Przykładem były sprawy oskarżeń o werbowanie rosyjskich naukowców przez Chińczyków, w trakcie ich wizyt na konferencjach w Chinach. Wysuwane one były za sprawą nagłaśnianych zatrzymań rosyjskiej Federalnej Służby Bezpieczeństwa (FSB) w ostatnich latach, podkreślając starą zasadę, że państwa szpiegują się niezależnie od konfiguracji ich stosunków politycznych. Dlatego też, nie można popadać w oceny skrajne – pełna symbioza rosyjskich i chińskich służb specjalnych na jednym biegunie narracji, a z drugiej pełna nieufność i rywalizacja na drugim. I być może należy jeszcze dodać, że - jeśli chodzi o omawianą problematykę - nie powinniśmy skupiać się jedynie na analizach odnoszących się do samej SWR. Sprawa może być o wiele bardziej złożona i to zarówno po stronie rosyjskiej, jak i chińskiej.

O ile kooperację rosyjsko-chińską można uznać za fakt, który nie powinien od lat budzić wątpliwości (i tym samym powinien być brany pod uwagę przez państwa i społeczeństwa na Zachodzie, w tym w Europie), o tyle o wiele więcej uwagi należy zwrócić na rozwojowy charakter kooperacji z Irańczykami. Wynika to przede wszystkim z faktu, iż strona irańska stała się ważnym podmiotem w kontekście rosyjskiej kampanii terroru powietrznego wobec Ukrainy. Pojawienie się m.in. irańskich systemów Szahed 136 (Gerań-2) to jedno, a drugie to wysokie prawdopodobieństwo zwiększonej aktywności w naszym regionie irańskich funkcjonariuszy z wywiadu Korpusu Strażników Rewolucji czy też wywiadu VAJA/MOI. Od tzw. doradców w rejonie walk w Ukrainie, aż po możliwe wykorzystanie specyficznych więzów rosyjsko-irańskich w tajnych operacjach na kierunku europejskim. Konkludując, Irańczycy i Rosjanie muszą przede wszystkim w zakresie osłony transferu technologii i zabezpieczenia go przed zewnętrznymi wpływami (operacje sabotażowe, próby wprowadzenia zewnętrznych aktywów itd.) blisko kooperować wywiadowczo. Jednak największe niebezpieczeństwo wiąże się z próbami działań ofensywnych, w tym dokonywanych poprzez tajne operacje np. pod fałszywą flagą, mające na celu chociażby destabilizację innych państw czy całych regionów.

Trzeci wątek odnosi się do spotkania między szefami służb specjalnych Rosji i państw zachodnich, które mogą budzić wiele wątpliwości, choć nie powinny. Przede wszystkim dlatego, że służby specjalne, szczególnie w okresie napięć, a tym bardziej wojny, wykonują wiele ważnych zadań z zakresu zakulisowej dyplomacji. Począwszy od przekazania sygnałów, które nie powinny przechodzić przez tradycyjne kanały dyplomatyczne, nawet powiązane ze służbami, aż po kwestie większej swobody w rozmowach między wywiadami, niż ma to miejsce w bardziej sformalizowanej przestrzeni klasycznej dyplomacji. Dlatego wbrew pozorom sygnalizowania przez Rosjan możliwych kolejnych spotkań z CIA nie należy deprecjonować. Pamiętajmy, że chociażby na Bliskim Wschodzie dyplomatów świetnie uzupełniają służby specjalne, a w wielu przypadkach wręcz niwelują braki w relacjach dyplomatycznych.