We wtorek Rada Ministrów przyjęła przygotowany przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z utworzeniem oddziałów o profilu mundurowym oraz ułatwieniem powrotu do służby w Policji i Straży Granicznej. „Zasadniczym celem proponowanych zmian jest zwiększenie efektywności prowadzonych postępowań kwalifikacyjnych do służby w Policji i Straży Granicznej oraz stworzenie możliwości pozyskania do tych służb jak największej liczby kandydatów odpowiadających potrzebom służby w formacjach mundurowych, takich jak Policja i Straż Graniczna” – czytamy w Ocenie Skutków Regulacji do projektu ustawy.

Zaproponowane w dokumencie rozwiązania są – według resortu spraw wewnętrznych i administracji – ukierunkowane na kilka obszarów, zarówno tych dotyczących postępowania kwalifikacyjnego dla kandydatów, jak również uczniów szkół ponadpodstawowych będących potencjalnymi kandydatami do podjęcia służby w Policji i Straży Granicznej. Nowe regulacje, „muszą podążać za zmianami i odpowiadać na potrzeby kadrowe Policji oraz Straży Granicznej, jak też uwzględniać specyfikę rynku pracy oraz profil kandydatów i ich predyspozycje” – wskazują autorzy projektu.

W sposób wyraźny brakuje rozwiązań i mechanizmów zachęcających do służby w Policji lub Straży Granicznej byłych ich funkcjonariuszy, którzy są zainteresowani powrotem do niej. Ponadto zachodzi potrzeba skrócenia procesu rekrutacyjnego w sytuacji, kiedy określone prawem warunki zostały spełnione i nie ma potrzeby ich dublowania bądź weryfikacji.
fragment Oceny Skutków Regulacji do projektu ustawy.

Wśród propozycji, które znalazły się w projekcie ustawy, znajdziemy m.in. tworzenie i prowadzenie klas mundurowych. „W świetle obowiązującego stanu prawnego Policja, jak również Straż Graniczna nie może określać standardów nauczania i egzekwować ich spełniania. Ponadto Policja, jak również Straż Graniczna nie mają faktycznego i formalnego (poza funkcjonującymi lokalnymi porozumieniami) wpływu na to, w jaki sposób prowadzi się zajęcia w tzw. klasach mundurowych. Jednocześnie absolwenci takich klas, wobec braku rozwiązań prawnych, nie mają wyraźnej zachęty do wstępowania w szeregi Policji, czy też Straży Granicznej” – piszą autorzy projektu.

„Odnośnie Policji projektowane rozwiązania mają umożliwić zarządzanie i prowadzenie odrębnego postępowania kwalifikacyjnego w stosunku do kandydatów, którzy złożyli podanie o przyjęcie do służby w Policji przed upływem 3 lat od ukończenia oddziału o profilu mundurowym (liceum ogólnokształcącego lub technikum), dla którego został określony odpowiedni program szkolenia. Zakłada się, że postępowanie kwalifikacyjne wobec takich kandydatów nie będzie obejmowało testu wiedzy. Ponadto będą oni zwolnieni z etapu test sprawności fizycznej w sytuacji, gdy uzyskają pozytywny wynik ze spełniającego odpowiednie kryteria testu sprawności fizycznej przeprowadzonego w ostatnim roku szkolnym nauczania w oddziale o profilu mundurowym przez zespół, w którym będą uczestniczyli policjanci lub pracownicy” – czytamy w Ocenach Skutków Regulacji.

Policja stawia na powrót

W dokumencie zaproponowano także zmianę przepisów odnoszących się do byłych funkcjonariuszy, którzy chcieliby ponownie wstąpić do służby w Policji. „Z uwagi na zróżnicowane doświadczenie oraz nabyte kwalifikacje zawodowe, a także czas pozostawania poza służbą wyodrębniono cztery ścieżki postępowania kwalifikacyjnego wobec byłych funkcjonariuszy ubiegających się o przyjęcie służby” – wskazuje resort spraw wewnętrznych i administracji.

Według autorów projektu zmiany będą umożliwiały przystąpienie do uproszczonego postępowania kwalifikacyjnego większej liczbie kandydatów, co – jak podkreśla MSWiA – „przyczyni się do uzupełnienia wakujących stanowisk w Policji”.  „Dotychczasowe doświadczenie w zakresie ponownego przyjmowania do służby byłych funkcjonariuszy Policji wskazuje, że są to osoby w pełni przygotowane do realizacji zadań na stanowisku służbowym, na które są mianowane” – wskazał resort.

Jednocześnie zakłada się wprowadzenie rozwiązań dot. kandydatów – byłych funkcjonariuszy Policji, którzy złożyli podanie o przyjęcie do służby po upływie 5 lat od zwolnienia ze służby w Policji. W takiej sytuacji zakłada się, że z uwagi na upływ czasu, względem takiego kandydata będzie przeprowadzany test sprawności fizycznej. Ponadto planuje się uregulowanie postępowania kwalifikacyjnego w stosunku do kandydatów – byłych funkcjonariuszy Policji, którzy posiadają stopień w korpusie co najmniej oficerów młodszych Policji. Z uwagi na nabyte kwalifikacje zawodowe, doświadczenie oraz kompetencje ta grupa byłych funkcjonariuszy również będzie podlegała skróconemu postępowaniu kwalifikacyjnemu.
fragment Oceny Skutków Regulacji do projektu ustawy.

W projekcie ustawy przewidziano także odrębną procedurę kwalifikacyjną dla byłych funkcjonariuszy chcących się przyjąć do służby kontrterrorystycznej. „Kandydaci do tej służby będą zwolnieni z testu wiedzy, przy czym (…) etapy testu sprawności fizycznej, badania psychologicznego w tym testu psychologicznego oraz ustalenia zdolności fizycznej i psychicznej do służby w Policji przeprowadzane będą z uwzględnieniem wymagań do pełnienia tej służby dla kandydatów ubiegających się o przyjęcie na określone stanowiska do służby w CPKP »BOA« lub samodzielnym pododdziale kontrterrorystycznym Policji” - czytamy.

Dodatkowo dla byłych mundurowych, którzy będą chcieli wrócić do służby, w projekcie ustawy zaproponowano, aby wobec nich rozmowa kwalifikacyjna miała odmienny charakter. Według założeń będzie sprowadzała się do dwóch obszarów: „motywacji do podjęcia służby oraz społecznych postaw wobec ludzi”.

Służba kontraktowa

Dość istotnym elementem zmian, jest przyjmowanie kandydatów do służby kontraktowej w Policji. Dotyczyć to ma przede wszystkim yodrębnionych oddziałów prewencji Policji. „Dodatkowo w uzasadnionych potrzebami służby przypadkach, policjanci w służbie kontraktowej, przyjmowani będą również do innych rodzajów służb w Policji, z zastrzeżeniem, że przyjęcie będzie możliwe jedynie na stanowiska w korpusie szeregowych Policji” – podkreślili autorzy projektu.

Możliwość pełnienia służby kontraktowej w przedstawionym kształcie w znacznym stopniu powinno uatrakcyjnić ofertę Policji w zakresie przyjęć do służby w Policji, jako kolejnej ścieżki kariery. W uzasadnionych przypadkach kontrakt mógłby być zawarty z kandydatem ubiegającym się o przyjęcie na stanowisko służbowe, na którym wymagane są specjalistyczne kwalifikacje, uprawnienia lub umiejętności pożądane ze względu na potrzeby kadrowe Policji.
fragment Oceny Skutków Regulacji do projektu ustawy.

Według założeń mianowanie na okres służby kontraktowej będzie możliwe w stosunku do osób, które posiadają uregulowany stosunek do służby wojskowej. „Mianowanie na okres służby kontraktowej nastąpi po zawarciu umowy, tj. kontraktu między kandydatem do służby kontraktowej a właściwym przełożonym” - czytamy.

Jak dodali autorzy projektu, z uwagi na podstawowy zakres zadań, obowiązków służbowych, jakie będą wykonywali „policjanci w służbie kontraktowej mianowanie będzie możliwe jedynie w korpusie szeregowych Policji w przypadku, gdy taka osoba posiada wykształcenie średnie lub średnie branżowe”. „Ponadto kandydat nieposiadający wykształcenia średniego lub średniego branżowego będzie mógł być mianowany na stanowisko w służbie kontraktowej, jeżeli postępowanie kwalifikacyjne wykaże posiadanie przez niego specjalistycznych kwalifikacji, uprawnienia lub umiejętności pożądanych ze względu na potrzeby kadrowe Policji” – wskazano w OSR do dokumentu.

W projekcie zaproponowano również, że policjanci w służbie kontraktowej będą kierowani na specjalne szkolenie w zakresie niezbędnym do wykonywania zadań na stanowisku w korpusie szeregowych Policji. „Jednocześnie zakłada się, że w przypadku policjanta zwolnionego ze służby w Policji i przyjętego w ramach służby kontraktowej uznanie kwalifikacji zawodowych odpowiednich do stopnia policyjnego, gdy ten uprzednio je uzyskał” – podkreślili autorzy. Wskazano przy tym, że „policjanci w służbie kontraktowej przy spełnieniu określonych w ustawie warunków będą mogli być mianowani w Policji na stałe”.

Jednocześnie w projektowanych przepisach zawarto, że funkcjonariusze zwolnieni ze służby, którzy w uzasadnionych przypadkach, zostaną mianowani policjantami w służbie kontraktowej, przysługujące im prawo do emerytury nie będzie ulegało zawieszeniu. „Do osób tych, wobec jednoczesnego pobierania emerytury oraz uposażenia przewidzianego na stanowisku w korpusie szeregowych Policji, nie będą miały zastosowania przepisy ustawy zaopatrzeniowej” – podkreślili autorzy.

„Mianowicie okresy służby kontraktowej nie będą stanowiły podstawy do ponownego ustalenia podstawy wymiaru emerytury oraz ponownego ustalenia wysokości emerytury przez doliczenie w wymiarze świadczenie okresów służby kontraktowej. Świadczenie emerytalne policjanta w służbie kontraktowej nie będzie również ulegało zmniejszeniu. Istotą proponowanej zmiany jest między innymi zachęcenie byłych funkcjonariuszy do wstępowania do służby w Policji” - dodano.

Prościej również do SG

W projekcie ustawy zauważono również potrzebę zmian w ustawie o Straży Granicznej w zakresie prowadzenia postępowania kwalifikacyjnego kandydatów ubiegających się o przyjęcie do formacji. „Znacząco zmodyfikowano, obowiązujące dotychczas na mocy rozporządzenia, przepisy odnoszące się do przebiegu i etapów prowadzonego postępowania rekrutacyjnego tworząc tym samym dogodne warunki do jego sprawnego przebiegu” – czytamy.

Dotychczasowy dwuetapowy tryb rekrutacji, w którym każdy z etapów zawierał kolejne składowe elementy procedury, unormowano w formie wieloetapowego wykazu, na który składają się jednostkowo następujące po sobie czynności realizowane w trakcie postępowania kwalifikacyjnego.
fragment Oceny Skutków Regulacji do projektu ustawy.

Autorzy dokumentu przewidzieli również odrębną formułą rekrutacji na potrzeby uzupełnienia obsady na stanowiskach służbowych, które zostały dedykowane kandydatom ze specjalistyczną wiedzą, kwalifikacjami i uprawnieniami. „Osoby dysponujące wymienionymi cechami będą mogły, w przypadku wyrażenia zgody przez Komendanta Głównego Straży Granicznej, na zastosowanie odrębnego trybu polegającego na możliwości wzięcia udziału w skróconej wersji postępowania” – podano w OSR do projektu ustawy.

Osoby takie – jak podkreślono – będą zwolnione z obowiązku realizacji testu z wiedzy oraz testu sprawności fizycznej. „Powyższa propozycja powinna usprawnić w takich przypadkach nabór i w konsekwencji przynieść wymierne korzyści dla Straży Granicznej, szczególnie w kontekście realizowanych zadań z zakresu wąskiej specjalizacji (przykładowo z dziedziny cyberbezpieczeństwa, pilotażu statków powietrznych, mechaniki lotniczej)” – podano.

Zaproponowano także skróconą procedurę naboru wobec byłych funkcjonariuszy Straży Granicznej, którzy chcieliby wrócić do formacji. „Uproszczony system rekrutacji w tym wypadku obejmowałby, poza podstawowymi czynnościami jak złożenie dokumentów inicjujących proces kwalifikacji i przeprowadzenie postępowania sprawdzającego określonego w przepisach o ochronie informacji niejawnych, również weryfikację stanu zdrowia dokonywaną przez właściwe komisje lekarskie resortu spraw wewnętrznych” – podkreślił resort.

„Przyjęcie preferencyjnego trybu naboru wobec byłych funkcjonariuszy Straży Granicznej ma stanowić zachętę do podjęcia decyzji o ponownym przyjęciu do służby. Z możliwości tej będą mogły skorzystać osoby przed upływem 1 roku od dnia zwolnienia ze służby w Straży Granicznej oraz osoby po upływie roku, lecz nie później niż 5 od dnia zwolnienia ze służby w Straży Granicznej. Przy czym wobec tej drugiej grupy osób, dodatkowo będzie wymagany etap badanie psychologiczne oraz badanie psychofizjologiczne” – dodali autorzy projektu.

Według założeń nowe rozwiązania mają wejść w życie po 14 dniach od ogłoszenia, z wyjątkiem niektórych przepisów, które zaczną obowiązywać w innych terminach.