Projekt zmian zakładający likwidację Inspektoratu Wewnętrznego Służby Więziennej nie jest specjalnym zaskoczeniem. Głosy o tym, że dni tej jednostki są raczej policzone płynęły już od dawna zarówno z Ministerstwa Sprawiedliwości jak i z samej Służby Więziennej. Już w marcu, w rozmowie z InfoSecurity24.pl dyrektor generalny SW płk. Andrzej Pecka mówił wprost, że „nigdy nie było potrzeby, aby taki inspektorat w takim kształcie w ogóle powstał”, a sam pomysł nazywał „typowo polityczny projektem”. Podkreślał też, że ponieważ funkcjonowanie IWSW generuje dla służby znaczne koszty, jego likwidacja pozwoliłaby na wymierne oszczędności. 

Inspektorat Wewnętrzny Służby Więziennej – jak czytamy w projekcie wpisanym już do wykazu prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów – „powołany został do rozpoznawania i wykrywania przestępstw, zapobiegania im, oraz uzyskiwania i utrwalania ich dowodów, gdy popełnili je osadzeni w zakładach karnych albo aresztach śledczych, funkcjonariusze i pracownicy w związku z wykonywaniem czynności służbowych, inne osoby przebywające na terenie zakładów karnych albo aresztów śledczych, a także inne osoby przebywające poza terenem zakładów karnych lub aresztów śledczych, których przestępstwo pozostaje w ścisłym związku z przestępstwem osadzonych, funkcjonariuszy i pracowników”. Resort sprawiedliwości podkreśla jednak, że „po ponad roku jego funkcjonowania i analizie zebranych w tym czasie doświadczeń wykazano, że koszty związane z jego powołaniem i funkcjonowaniem, mają charakter niewspółmierny do efektów pracy jego funkcjonariuszy i pracowników określanych sukcesami w zwalczaniu przestępczości wśród osób pozbawionych wolności oraz funkcjonariuszy i pracowników cywilnych Służby Więziennej wykonujących obowiązki w zakładach karnych i aresztach śledczych”.

Funkcjonowanie Inspektoratu Wewnętrznego Służby Więziennej w zakresie wydatków jawnych kosztowało Centralny Zarząd Służby Więziennej w 2023 r. – 9 883 141,64 zł, a w 2024 r. (do 31.05.2024 r.) – 10 974 803,23 zł. Natomiast funkcjonowanie wydziałów zamiejscowych IWSW kosztowało w 2023 r. – 866 961,59 zł, a w 2024 r. (do 31.05.2024 r.) – 18 562, 23 zł.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o Służbie Więziennej oraz niektórych innych ustaw – wykaz prac wykaz prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów

W związku z tym, ministerstwo ma zamiar zlikwidować Inspektorat Wewnętrzny Służby Więziennej oraz jego wydziały zamiejscowe. Jak czytamy, „jego zadania będą, tak jak i przed jego powołaniem, realizowane przez inne służby powołane do zwalczania przestępczości, a w szczególności przez Policję”.

Zgodnie z projektem, funkcjonariusze pełniących służbę w IWSW „w chwili jego znoszenia” zostaną przeniesieni do Centralnego Zarządu Służby Więziennej, a mundurowi wydziałów zamiejscowych „staną się funkcjonariuszami jednostek organizacyjnych Służby Więziennej mających siedziby najbliżej siedzib tych wydziałów”.

Warto przypomnieć, że powołanie Inspektoratu Wewnętrznego Służby Więziennej od początku budziło wiele emocji. Przeciwni jego powstaniu byli nie tylko związkowcy i spora część więziennego środowiska. Wątpliwości – dotyczące wyposażenia IWSW w uprawnienia do prowadzenia czynności operacyjno-rozpoznawcze - miał m.in. Rzecznik Praw Obywatelskich, piastujący dziś stanowiska szefa resortu sprawiedliwości.