„Ucywilnienie” części stanowisk w Służbie Więziennej już w marcu, w rozmowie z InfoSecurity24.pl, zapowiadał dyrektor generalny SW płk Andrzej Pecka. Jak mówił, umożliwienie zatrudniania cywili na niektóre stanowiska nie jest celem samym w sobie, choć jego zdaniem stopniowo - w niektórych pionach - powinno następować.

Okazuje się, że resort postanowił ten proces rozpocząć od samej góry. Celem zmian przygotowanych przez Ministerstwo Sprawiedliwości jest bowiem „umożliwienie zatrudnienia na stanowiskach kierowniczych w Służbie Więziennej pracowników cywilnych”. Nowelę ustawy wpisano już do wykazu prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów i – jeśli wszystko pójdzie zgodnie z planem – rząd powinien zająć się projektem do końca roku.

Opcja na cywila

Co zatem zmieni się w formacji, kiedy nowe regulacje wejdą już w życie? Mówiąc najogólniej, cywilni pracownicy Służby Więziennej będą mieli możliwość piastowania najwyższych funkcji kierowniczych, do tej pory przewidzianych jedynie dla funkcjonariuszy. Cywila będzie można powołać na stanowisko zastępcy dyrektora generalnego, dyrektora i zastępcy dyrektora okręgowego, dyrektora i zastępcy dyrektora zakładu karnego i dyrektora aresztu śledczego, a także „zastępców Komendanta Centralnego Ośrodka Szkolenia Służby Więziennej, zastępców komendanta ośrodka szkolenia Służby Więziennej i zastępców komendanta ośrodka doskonalenia kadr Służby Więziennej”.

Dziś, jak tłumaczy resort sprawiedliwości „zgodnie z literą obowiązującego prawa stanowiska kierownicze obsadzane mogą być tylko przez oficerów Służby Więziennej”. I - co do zasady - w przypadkach, których dotyczyć będą zmiany, tak właśnie jest. Obecnie na każde z wymienionych wyżej stanowisk, powołania dokonuje się spośród oficerów SW (po zmianach dodane zostanie „lub pracowników Służby Więziennej”). Co jednak ciekawe, już dziś cywil może np. stać na czele formacji i pełnić funkcję dyrektora generalnego.

„Zatem, aktualnie pracownik cywilny Służy Więziennej może zostać powołany wyłącznie na stanowisko Dyrektora Generalnego Służby Więziennej, ale nie może już piastować np. stanowiska zastępcy tego Dyrektora do spraw finansowych, czy też inwestycyjnych” – podkreśla resort sprawiedliwości. Zdaniem urzędników, z uwagi na „charakter realizowanych przez Służbę Więzienną zadań - budowa nowych jednostek penitencjarnych i pawilonów mieszkalnych, wdrażanie technologii informatycznych czy realizowanie procedur zamówieniowych – „koniecznym wydaje się stworzenie możliwości zatrudnienia na stanowiskach kierowniczych (…) również pracowników cywilnych, będących specjalistami z poszczególnych dziedzin, w tym strategicznie ważnych dla funkcjonowania jednostek organizacyjnych więziennictwa, odpowiedzialnych na przykład za prowadzenie zagadnień finansowo - inwestycyjnych lub informatycznych w jednostkach organizacyjnych Służby Więziennej”.

Zatrudnienie pracowników cywilnych będzie miało charakter fakultatywny – właściwy przełożony będzie miał wybór w obsadzaniu stanowisk kierowniczych albo przez oficerów Służby Więziennej (jak jest dotychczas), albo przez pracowników cywilnych (ratio legis nowelizacji). Szczegółowe wymogi, które spełniać będą musieli kandydaci (dla oficerów – stopień Służby Więziennej, lata służby, wykształcenie, w tym kursy specjalistyczne; dla pracowników cywilnych – lata pracy zawodowej na określonych stanowiskach, posiadane wykształcenie i kwalifikacje zawodowe) określać będą – tak jak dotychczas – właściwe rozporządzenia wydane na podstawie ustawy o Służbie Więziennej.
Fragment uzasadnienia projektu nowelizacji ustawy o Służbie Więziennej

Resort sprawiedliwości podkreśla, że „wprowadzone zmiany nie stanowią obligatoryjnych przesłanek do zatrudniania na stanowiskach kierowniczych pracowników cywilnych, ale stwarzają tylko możliwość podjęcia takich decyzji”. Niemniej jednak, jeśli regulacje wejdą w życie, Służba Więzienna będzie – pod względem przepisów dotyczących stanowisk kierowniczych - w awangardzie służb mundurowych. Zarówno bowiem w Policji, jak i Państwowej Straży Pożarnej czy Straży Granicznej, najwyższe funkcje zarezerwowane są dla funkcjonariuszy i nic nie wskazuje na to, by miało się to w najbliższym czasie zmienić. Osobną kwestią jest też to, jak na nowe regulacje zareagują sami mundurowi.