W wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów opublikowane zostały główne założenia – przygotowanego przez MSWiA – projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z uregulowaniem funkcjonowania lotnictwa służb porządku publicznego. Jak czytamy, dokument zakłada zmianę przepisów odnoszącą się przede wszystkim do ustawy o Policji, ustawy o Straży Granicznej, ustawy Prawo lotnicze oraz ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.

Według autorów projektu obecnie brak jest przepisów regulujących całość działalności lotnictwa państwowego. Chodzi m.in. o operacje lotnicze, ciągłą zdatność statków powietrznych do lotu, obsługi technicznej, szkolenia i licencjonowania personelu lotnictwa państwowego. „Ponadto w polskim systemie prawnym nie istnieją regulacje, na mocy których organ inny niż właściwy minister mógłby sprawować nadzór nad lotnictwem państwowym” – wskazało MSWiA.

Zauważono również, że w ustawie o Policji oraz w ustawie o Straży Granicznej nie określono wprost zadań realizowanych przez lotnictwo tych formacji, w tym działań ratowniczo-gaśniczych, czy też transportu organów do transplantacji. „Przykładowo wykonywanie zadań lotniczych związanych z prowadzeniem akcji ratowniczo-gaśniczych nie wpisuje się wprost w katalog zadań ustawowych realizowanych przez Policję. Działania takie mogą mieć wyłącznie charakter doraźny, wykonywane jako wsparcie służb ratowniczo-gaśniczych, przy wykorzystaniu sił i środków, które nie są aktualnie zaangażowane w realizację ustawowych zadań nałożonych na służby” – podali autorzy dokumentu.

Proponowane rozwiązania mają charakter systemowy i zapewniają Ministrowi Spraw Wewnętrznych i Administracji narzędzia nadzorcze adekwatne do wyzwań, jakie stawiane są przed lotnictwem służb porządku publicznego, a jednocześnie określony zostanie obszar odpowiedzialności komendantów głównych poszczególnych służb w zakresie organizacji i funkcjonowania lotnictwa tych formacji.
fragment istoty rozwiązań planowanych w projekcie ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z uregulowaniem funkcjonowania lotnictwa służb porządku publicznego.

Wyodrębnione lotnictwo w Policji i SG

Jak czytamy, w ramach Policji MSWiA proponuje ustawowe wyodrębnienie służby lotniczej – Lotnictwa Policji. Nadzór nad nią sprawować będzie komendant główny Policji. „Określone zostaną również zadania lotnictwa policyjnego, a także status członka personelu lotniczego, kwestia uzyskiwania licencji, przeprowadzania egzaminu sprawdzającego kwalifikacje lotnicze, Lotniczej Komisji Egzaminacyjnej Lotnictwa Policji. Określone zostaną również zasady prowadzenia wykazu personelu lotniczego Lotnictwa Policji, sprawdzania sprawności psychicznej i fizycznej członka oraz kandydata na członka personelu Lotnictwa Policji” – podano.

Analogicznie w Straży Granicznej zaproponowano, że nadzór nad Lotnictwem Straży Granicznej będzie sprawował komendant główny Straży Granicznej. „Niezbędne jest również wskazanie przepisów międzynarodowych, które będą miały zastosowanie do Lotnictwa Straży Granicznej. W przypadku braku możliwości stosowania przepisów międzynarodowych do Lotnictwa Straży Granicznej zastosowanie będą miały przepisy ustawy o Straży Granicznej, które szczegółowo zostaną określone w regulacji” – zaznaczyło MSWiA.

„W odróżnieniu od Policji, obecnie personel Lotnictwa Straży Granicznej posiada uprawnienia wydawane przez państwowy nadzór lotniczy zgodnie z przepisami lotnictwa cywilnego. Tym samym nie ma uzasadnienia do wyłączenia Lotnictwa Straży Granicznej z nadzoru prowadzonego przez Urząd Lotnictwa Cywilnego, gdyż wyłączy to możliwości podtrzymywania i przedłużania uprawnień lotniczych, co doprowadzi do ich utraty. Ponadto posiadane uprawnienia umożliwiają personelowi realizację zadań przy wykorzystaniu statków powietrznych w przestrzeni międzynarodowej” – wskazali autorzy projektu.

Co istotne podkreślono również, że na wyposażeniu Policji znajdują się śmigłowce typu wojskowego (Black Hawk – przyp. red.), które nie posiadają certyfikatu zatwierdzonego przez żaden cywilny nadzór lotniczy. „W związku z powyższym w obecnym stanie prawnym problematyczne jest wystawienie świadectwa zdatności do lotu przez Urząd Lotnictwa Cywilnego” - zauważono. Jak dodano, wymogiem ULC jest, aby personel obsługi danej maszyny „posiadał uprawnienia zgodne z wymogami przepisów cywilnych”. Wymaga to m.in. „odbycia szkolenia zgodnego z programem zatwierdzonym przez cywilny nadzór lotniczy w ośrodku certyfikowanym zgodnie z przepisami lotnictwa cywilnego”.

Zaproponowane rozwiązania muszą zatem uwzględniać specyfikę funkcjonowania lotnictwa w Policji oraz Straży Granicznej oraz zapewnić ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych narzędzia nadzorcze przez nałożone na te służby obowiązki sprawozdawcze. Zapewnienie spójności systemowej i formalnych podstaw do funkcjonowania lotnictwa w Policji i Straży Granicznej oraz precyzyjne określenie zasad nadzoru nad lotnictwem służb porządku publicznego pozwoli na rozwój oraz odpowiednie inwestycje w zakresie lotnictwa służb porządku publicznego oraz wpłynie na podniesienie poziomu bezpieczeństwa wykonywanych zadań przez członków personelu lotniczego.
fragment istoty rozwiązań planowanych w projekcie ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z uregulowaniem funkcjonowania lotnictwa służb porządku publicznego.

Nowe zadania dla komendantów

Projekt ustawy zakłada także wprowadzenie przepisów, według których komendant główny Straży Granicznej oraz komendant główny Policji będą sprawować nadzór nad lotnictwem formacji. „Będą oni również odpowiedzialni za prowadzenie rejestrów statków powietrznych lotnictwa służb porządku publicznego. Sposób prowadzenia rejestru każdej ze służb uzgadniany będzie przez właściwego Komendanta z ministrem właściwym do spraw wewnętrznych” – czytamy.

„Powyższa zasada będzie również przyjęta w przypadku obowiązku prowadzenia rejestrów lotnisk i lądowisk. Komendant główny Policji i komendant główny Straży Granicznej będą prowadzić odrębnie dla każdej ze służb rejestry lotnisk i lądowisk lotnictwa służb porządku publicznego, natomiast zarządzenia w sprawie sposobu ich prowadzenia będą uzgadniane z ministrem właściwym do spraw wewnętrznych” – wskazało MSWiA.

Nowe przepisy dotyczące dodatkowych zadań dla komendantów głównych skutkują koniecznością wprowadzenia zmian w zakresie bezpiecznej eksploatacji lotnisk, przeszkód lotniczych oraz ochrony lotnisk przed działaniami i zdarzeniami. „Zmiany w tym zakresie będą polegały na zastąpieniu ministra właściwego do spraw wewnętrznych przez Komendanta Głównego Policji albo Komendanta Głównego Straży Granicznej, w zakresie właściwości. Analogiczne zmiany wprowadzono również w ustawie z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym” – dodało MSWiA.

Według założeń projekt ustawy ma zostać przyjęty przez Radę Ministrów w II kwartale 2025 roku. Osobą odpowiedzialną za opracowanie projektu jest wiceszef MSWiA Czesław Mroczek.