W piątek w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji odbyło się spotkanie, podczas którego wiceszef resortu Wiesław Leśniakiewicz wspólnie z ekspertami z MSWiA i Komendy Głównej Państwowej Straży Pożarnej podsumowali pierwsze dwa miesiące wdrażania ustawy o ochronie ludności i obronie cywilnej. Przedstawili również kluczowe zadania, które zostały zaplanowane do zrealizowania w 2025 roku.

Wśród najpilniejszych spraw wymieniono realizację Programu Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej. „Program Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej jest niezwykle ważnym nie tyle dokumentem, ile samym procesem, który będzie kształtować budowanie systemu ochrony ludności i obrony cywilnej” – mówił dyrektor Departamentu Ochrony Ludności i Zarządzania Kryzysowego MSWiA Dariusz Marczyński.

Dodał, że prace nad pierwszym programem są już na ukończeniu. „Jest on o tyle ważny, że jest podstawą do finansowania zadań i budowania systemu, zwłaszcza kiedy jesteśmy na samym początku jego drogi. Program tak naprawdę jest oparty o środki co najmniej 0,3 proc. PKB” – podał. Przypomniał też, że pierwszy Program jest jest przygotowywany na dwa lata. Natomiast kolejne będą czteroletnie, z ich aktualizacją co dwa lata.

Wśród kluczowych zadań na ten rok, jakie postawiło sobie MSWiA na poziomie centralnym jest też poradnik kryzysowy, który resort przygotowuje wspólnie z Ministerstwem Obrony Narodowej i Rządowym Centrum Bezpieczeństwa. „Rozpoczęliśmy pracę (nad poradnikiem – przyp. red.) na początku roku” – powiedział zastępca dyrektora Departamentu Ochrony Ludności i Zarządzania Kryzysowego MSWiA Robert Klonowski.

„Podeszliśmy do tematu metodycznie. Przeanalizowaliśmy poradniki z 23 państw. To jest poradnik ze Szwecji, ale oprócz tego skorzystaliśmy tutaj z poradników wydanych w Czechach, Danii, Estonii, Francji, Finlandii, Niemczech, Japonii, Łotwie, Norwegii, Korei Południowej, Stanach Zjednoczonych i Ukrainy” – wyliczył Klonowski.

Podał też, że niezależnie od kraju, czy od kontynentu 70 procent tematów poruszanych jest taka sama. „To świadczy o tym, jak uniwersalne jest poczucie bezpieczeństwa i chęć czucia się bezpiecznym pod każdą szerokością geograficzną” - ocenił.

Zaznaczył też, że resort chce, aby do końca kwietnia poradnik już był gotowy. „Od kwietnia rozpoczniemy szeroki proces konsultacji społecznej. W drugiej połowie roku planujemy wydruk i do końca roku dostarczenie tego poradnika w wersji papierowej do każdego gospodarstwa domowego w Polsce” - przekazał.

„Mamy nadzieję, że ten poradnik będzie kluczowym elementem w procesie budowania odporności społecznej naszego państwa. Chcemy w nim pokazać i podpowiedzieć obywatelom co zrobić, żeby się lepiej przygotować, do tego, co nas może spotkać. Podstawową zasadą jest 72-godzinna samowystarczalność. Zarówno na poziomie tym osobistym, domowym, jak i na poziomie organów ochrony ludności, co jest zapisane w naszej ustawie” – dodał zastępca dyrektora Departamentu Ochrony Ludności i Zarządzania Kryzysowego MSWiA.

W ramach ustawy o ochronie ludności i obronie cywilnej Państwowa Straż Pożarna pracuje też nad systemem ostrzegania i alarmowania ludności. „System oparty jest na dwóch podstawowych filarach: aplikacji oraz syrenach, które są montowane w pierwszym etapie (realizowanym ze środków KPO – przyp. red.) na jednostkach Ochotniczej Straży Pożarnej oraz Jednostkach Ratowniczo-Gaśniczych, a także jednostkach komend powiatowych i miejskich PSP w całym kraju” – mówił zastępca dyrektora Biura Informatyki i Łączności KG PSP st. bryg. Michał Kłosiński.

Podkreślił przy tym, że w pierwszej fazie budowy systemu będą odbywać się postępowania o udzielenie zamówień publicznych. W kolejnym etapie, czyli drugim kwartale tego roku, Państwowa Straż Pożarna chce realizować postępowania na system i samą aplikację, która będzie działać na wzór doświadczeń z Ukrainy. „Chodzi o to, żeby można było zaalarmować także osoby, które nie usłyszą syreny” - dodał Kłosiński

Wśród kluczowych zadań do zrealizowania w tym roku jest także przegląd i modernizacja budowli ochronnych, o którym mówił dyrektor Departamentu Ochrony Ludności i Zarządzania Kryzysowego MSWiA Dariusz Marczyński oraz zastępca komendanta głównego PSP nadbryg. Józef Galica. „Poszliśmy dwoma kierunkami działania, które będą się schodzić pod koniec roku” – powiedział Marczyński.

„Pierwszy kierunek jest na potrzebny już dziś do przeprowadzenia procesu inwentaryzacji obiektów, które mamy, tak aby dokonać oceny i uznać, czy te obiekty spełniają funkcjonalność budowli ochronnych. Drugi kierunek, który będzie się łączyć z pierwszym już od stycznia 2026 roku, polega na tym, żeby przygotować się do procesów projektowania i budowania nowych obiektów o charakterze publicznym, ale też i mieszkaniowym” – tłumaczył dyrektor.

Wyjaśnił też, że na poziomie centralnym odbyły się już spotkania z organami nadzoru budowlanego. „Ta współpraca przeszła na poziom wojewódzki i za chwilę przejdzie na poziom powiatowy” – powiedział Marczyński. Dodał, że w tych spotkaniach chodzi o proces przygotowania harmonogramu inwentaryzacji i wspólnych prac, które należy zrealizować w 2025 roku.

Z „pomocną dłonią” do samorządów przyszła w tej sprawie Państwowa Straż Pożarna, która dysponuje wiedzą, gdzie są obiekty zbiorowej ochrony. „Parę lat temu (…) zbierano informację przy pomocy strażaków, którzy próbowali zidentyfikować problem miejsc doraźnego schronienia, schronów, żeby dać obraz jak nasze państwo zostało przygotowane do ewentualnego zagrożenia” – tłumaczył zastępca komendanta głównego PSP nadbryg. Józef Galica.

Generał przypomniał też dane, z których wynika, że zidentyfikowano wtedy około 231 tysięcy miejsc doraźnego schronienia oraz ponad 2 tysiące schronów. „Tymi informacjami chcemy się dzielić. Przekazaliśmy je według właściwości terytorialnej – wójtom, prezydentom, starostom – żeby dokonali ponownej identyfikacji tych obiektów. Jest to jakoby baza startowa” – dodał Józef Galica.

W trakcie piątkowego spotkania rektor-komendant Akademii Pożarniczej st. bryg. Tomasz Klimczak przekazał informacje dotyczącą szkoleń dla organów i personelu ochrony ludności, które także są zapisane w kluczowych zadaniach na ten rok. „W Akademii Pożarniczej trwają szkolenia dla organów ochrony ludności” - podał st. bryg. Tomasz Klimczak.

„W czwartek skończyła się 8 edycja szkolenia dla starostów i prezydentów miast na prawach powiatu. W tym zakresie pozostało nam jeszcze 14 edycji, które są planowane do realizacji do końca kwietnia” – tłumaczył rektor-komendant Akademii Pożarniczej. Wyjaśnił też, że szkolenia te realizowane są w formie wyższych kursów ochrony ludności, które zostały podzielone na trzy poziomy – powiatowy, wojewódzki i centralny. „W sumie jest to 575 osób do przeszkolenia. Aktualnie przeszkoliliśmy 89 osób” – dodał.

Jak poinformował, szkolenia dla szczebla powiatowego trwają 4 dni i 26 obejmują jednostek dydaktycznych po 45 minut. Dla szczebla wojewódzkiego przewidziano 21 godzin, a przedstawiciele szczebla centralnego na szkoleniu spędzą 20 godzin.

Wśród zaplanowanych na ten rok zadań znalazło się również zakończenie procesu legislacyjnego aktów wykonawczych do ustawy, przygotowanie przez komendanta głównego PSP strategii rozwoju jednostek ochrony przeciwpożarowej, a także przygotowanie Narodowego Programu Rezerw Strategicznych.

Dominik Mikołajczyk, Bartłomiej Figaj