Jeszcze w październiku 2021 roku sejmowa Komisja do Spraw Petycji zajęła się - oczekującą prawie rok, bo od stycznia 2021 roku - propozycją zmiany w ustawie o Krajowej Administracji Skarbowej, a dokładnie przepisów dotyczących Służby Celno-Skarbowej. Zgodnie z tą propozycją, do trzech lat, z funkcjonujących obecnie pięciu, skrócony miałby zostać czas maksymalnego okresu pełnienia przez jej funkcjonariusza służby w stopniach: szeregowych, podoficerów i aspirantów. Po modyfikacji przepisów mówiłby on, że "mianowanie na wyższy stopień służbowy następuje odpowiednio do zajmowanego stanowiska służbowego, posiadanych kwalifikacji zawodowych oraz opinii służbowej i nie może nastąpić później niż po odbyciu 3 lat służby w stopniach: szeregowych, podoficerów i aspirantów, z wyłączeniem stopnia starszego aspiranta, i nie wcześniej niż po odbyciu służby w stopniu: (...)".

Na wspomnianym posiedzeniu, posłowie ocenili - powielając w sumie wnioski z samej petycji - że "zmiana w przedmiotowym zakresie jest właściwa, albowiem brzmienie tego przepisu nie uległo zmianie od utworzenia Krajowej Administracji Skarbowej". W czasie tym, jak dodali, zmieniły się istotne okoliczności mające wpływ na status prawny funkcjonariusza. Okoliczności te, to m.in. objęcie mundurowych z SCS (od 2018 roku) zaopatrzeniowym systemem emerytalnym. Modyfikacja ta sprawiła, jak podkreślali, że przepis mówiący o czasie maksymalnego okresu pełnienia przez jej funkcjonariusza służby w stopniach szeregowych, podoficerów i aspirantów określony na pięć lat, "utracił swoją dotychczasową funkcję motywacyjną, zachęcającą do jak najdłuższego pozostania w służbie". "Rozwiązanie to nie przystaje zatem do obecnych realiów, a jego pozostawienie w obrocie prawnym będzie skutkować brakiem możliwości osiągnięcia przez funkcjonariusza wysokiego stopnia służbowego przed nabyciem uprawnień do emerytury mundurowej" - podkreślali.

Skrócenie – wymaganego do obligatoryjnego mianowania na wyższy stopień służbowy – okresu służby z 5 do 3 lat będzie miało pozytywny, motywujący wpływ na funkcjonariusza. W związku z tym, że obecnie trwają prace nad znaczącą nowelizacją ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej, Komisja do Spraw Petycji zwraca się o ocenę postulatu zawartego w petycji i rozważenie możliwości włączenia go do zakresu zmian w przygotowywanym projekcie ustawy.
fragment dezyderatu Komisji do Spraw Petycji do Ministra Finansów w sprawie nowelizacji ustawy z dnia 16 listopada 2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej w zakresie ścieżki mianowania na wyższy stopień służbowy, uchwalony na posiedzeniu 11 stycznia 2022 r.

Bo na awans trzeba zapracować

W związku z pozytywnym rozpatrzeniem propozycji zawartej w petycji, do resortu finansów skierowano uchwalony w styczniu 2022 roku dezyderat, w którym posłowie sugerują skrócenie właśnie do trzech lat omawianego maksymalnego okresu pełnienia służby w konkretnych stopniach. Ministerstwo, jak się okazało trochę ponad miesiąc później, nie patrzy na tę sprawę równie przychylnie. W odpowiedzi wprost stwierdza, że postulat ten należy ocenić negatywnie. Jak podkreśla kierownictwo Krajowej Administracji Skarbowej, której częścią jest Służba Celno-Skarbowa, wskazany w przepisach okres pięciu lat jest maksymalny, co oznaczać ma, że awans na wyższy stopień może nastąpić wcześniej. Co więcej, wszystkie okresy wskazane w artykule ustawy, którego zmianę treści się proponuje, mogą zostać skrócone, np. w przypadku, gdy mundurowy posiada szczególne kwalifikacje zawodowe, szczególne umiejętności do pełnienia służby lub zasługuje na wyróżnienie. Mianować na wyższy stopień służbowy może również kierownictwo KAS w uzasadnionych przypadkach, nie więcej jednak niż o dwa stopnie służbowe. We wszystkich tych przypadkach jednak może, ale nie musi.

Ustawa o KAS zapewnia zatem funkcjonariuszom możliwość szybszego awansu w stopniu służbowym. Jest to jednak uzależnione od przebiegu dotychczasowej służby, wykształcenia, umiejętności oraz osiągnięć, a nie od pasywnego elementu jakim jest upływ czasu. Nie można zapominać o tym, iż w interesie publicznym pozostaje, aby wyższy stopień służbowy otrzymywały osoby wykazujące się wiedzą, doświadczeniem oraz kompetencjami, a nie jedynie spełniające podstawowy warunek określonego stażu służby w danym stopniu.
fragment odpowiedzi Krajowej Administracji Skarbowej na dezyderat Komisji do Spraw Petycji w sprawie nowelizacji ustawy w zakresie ścieżki mianowania na wyższy stopień służbowy

Jednocześnie, kierownictwo Krajowej Administracji Skarbowej przychyla się do tego, że skrócenie okresu maksymalnego pełnienia służby z pięciu do trzech lat wpłynęłoby pozytywnie na motywację do służby, ale wziąć pod uwagę musi również, jak czytamy, "wpływ projektowanych rozwiązań na poziom zaangażowania funkcjonariuszy w podnoszenie swoich kwalifikacji, który z kolei przekłada się na jakość pełnionej służby i wizerunek" KAS. Obowiązujące przepisy mają być więc optymalne i premiować zaangażowanie. Innymi słowy, mundurowi z SCS na awans w stopniu muszą sobie solidnie zapracować.

"Sytuacja jest krytyczna"

Jak decyzje kierownictwa Krajowej Administracji Skarbowej wpłyną na mundurowych, tego nie wiadomo, ale sytuacja w formacji nie wydaje się... motywująca. Jej mundurowi czują się na pewno przez władze pomijani, szczególnie w obliczu zmian wprowadzanych w służbie ich koleżanek i kolegów z innych formacji (np. zwiększenie wynagrodzeń, modernizacja, dodatek przedemerytalny). Związkowcy z ZZ Celnicy PL oceniają nawet, że "nastroje społeczne wśród funkcjonariuszy SCS i pracowników KAS są najgorsze od lat", o czym pisali zresztą jeszcze w lutym br. do premiera Mateusza Morawieckiego.

Dochodzi także do dyskryminacji funkcjonariuszy Służby Celno-Skarbowej w stosunku do funkcjonariuszy innych formacji, gdyż podwyżki w 2022 roku są niższe w stosunku do służb podległych pod MSWiA i Ministerstwu Sprawiedliwości. Funkcjonariusze nie otrzymali wciąż odpowiedzi z Ministerstwa Finansów dlaczego traktowani są przez Państwo jako funkcjonariusze gorszej kategorii?
fragment listu przewodniczącego ZZ CELNICY PL Sławomira Siwego do premiera Mateusza Morawieckiego, luty 2022 roku

Jak podkreślał niedawno InfoSecurity24.pl, reforma, w ramach której do życia powołano Krajową Administrację Skarbową, jest jedną z największych zmian strukturalnych z jakimi resort finansów musiał się zmierzyć. Nie zmienia to jednak faktu, że głos płynący z wewnątrz stanowi podstawę do poważnego zastanowienia się nad problemami, o których piszą celnicy. Rozważania te jednak, wcześniej m.in. ze względu na pandemię koronawirusa, a teraz inwazję Rosji na wschodniego sąsiada Polski, na pewno znowu mocno przesuną się w czasie.