Informację tę należy łączyć z decyzją sądu jaka zapadła 31 lipca Lublanie w Słowenii. Chodzi o wyrok dotyczący rosyjskiego małżeństwa aresztowanego pod zarzutem szpiegostwa w grudniu 2022 r. Artem Wiktorowicz Dultsev i Anna Valerevna Dultseva, zidentyfikowani jako oficerowie SWR, za działalność wywiadowczą na rzecz Rosji i używanie fałszywych dokumentów do rejestracji firm, otrzymali zaskakujący niski wyrok 19 miesięcy więzienia (czyli mniej więcej tyle, ile spędzili już w areszcie) i zakaz wjazdu do Słowenii przez 5 lat. Po rozprawie zostali zwolnieni.

Przypomnijmy, obydwoje podając się za obywateli Argentyny, osiedlili się w Słowenii w 2017 roku. Mężczyzna, posługujący się nazwiskiem Ludwig Gisch, prowadził start-upową firmę informatyczną. Kobiera, która miała fałszywe dokumenty na nazwisko Maria Rosa Mayer Muños, prowadziła internetową galerię sztuki. Para wykorzystywała stolicę Słowenii jako bazę wypadową do podróży do sąsiednich państw członkowskich NATO i UE oraz przekazywania zamówień z Moskwy i przekazywania gotówki innym rosyjskim uśpionym agentom.

Słoweński informacyjny portal internetowy, N1 Slovenia 31 lipca napisał, że Wiktorowicz Dultsev i Anna Valerevna Dultseva są częścią większej wymiany więźniów, która w najbliższych godzinach ma nastąpić pomiędzy Rosją a USA.

Vojko Volk, Sekretarz Stanu ds. Spraw Międzynarodowych i Bezpieczeństwa Narodowego w Kancelarii Premiera Słowenii już w czerwcu 2024 roku, na pytanie, czy toczą się negocjacje w sprawie wymiany rosyjskiego szpiega na dziennikarza Wall Street Journal Evana Gerszkowicza, aresztowanego w Rosji w marcu 2023 r., odpowiedział, że „wszystkie opcje są otwarte, prace zawsze trwają, ale mogę powiedzieć co najwyżej o jednym procencie tego, co robimy w obszarze bezpieczeństwa narodowego”.

W tej sprawie Miha Kordiš, repezentujący lewice w słowackim parlamencie, w ramach zapytania zwrócił się o przedstawienie informacji czy aresztowana para rosyjskich szpiegów będzie podlegała ekstradycji lub wymianie i jakie są podstawy prawne. Słoweńskie ministerstwo sprawiedliwości odpowiedziało, że słoweński porządek prawny nie przewiduje instytucji wymiany osób skazanych, alee „efekt wymiany” może nastąpić na podstawie nieformalnego porozumienia, w ramach którego Słowenia zdecydowałaby się na ekstradycję wspomnianych Rosjan do FR. Podstawą miałaby być Konwencja o przekazywaniu osób skazanych z 1983 roku, która pozwala osobie skazanej przez słoweńskie sądy na odbycie kary w kraju, którego jest obywatelem. Wyrok musi jednak być prawomocny i zgodnie z Kodeksem postępowania karnego o ekstradycji w celu odbycia kary decyduje sąd, który wydał wyrok karny w pierwszej instancji. Ekstradycja dwóch obywateli rosyjskich oskarżonych o szpiegostwo do Federacji Rosyjskiej mogła zatem nastąpić dopiero po prawomocnym wyroku skazującym. Zarówno Słowenia, jak i Federacja Rosyjska są sygnatariuszami Konwencji o przekazywaniu osób skazanych. Określa ona także pewne warunki: kara, jaką skazany musi jeszcze odbyć, w chwili przyjęcia wniosku o przekazanie musi być dłuższa niż sześć miesięcy (dopuszczalny jest wyjątek); skazany musi wyrazić zgodę na przekazanie; kraj skazania i kraj odbywania kary muszą wyrazić zgodę na przekazanie. Można więc założyć, że tak niski wyrok był ceną za doprowadzenie do wymiany więźniów między USA a Rosją.

Według źródeł ukraińskich, na które powołuję się brytyjski dziennik The Telegraph, wymianie ma podlegać opozycjonista Władimir Kara-Murza (posiadający obywatelstwo brytyjskie) skazany na 25 lat kolonii karnej oraz Paul Whelan, były amerykański żołnierz piechoty morskiej, skazany pod zarzutem szpiegostwa w 2020 na 16 lat kolonii karnej.

Reuters podaje, że wymianie mają też podlegać Roman Sielezniew, Władimir Dunajew, Vladislav Klyushin, Alexander Vinnik, Maxim Marchenko i Vadim Konoshchenok. Ich karty zniknąć miały z bazy danych Amerykańskiego Federalnego Biura Więziennictwa. Informacje o tym podała też rosysjka agencja informacyjna TASS.

Dmitrij Pieskow, rzecznik Kremla, jak pisze portal Euronews.com, na pytanie czy może nastąpić potencjalna wymiana więźniów między Rosją a Stanami Zjednoczonymi i czy na liście osób znajdują się obywatele USA Paul Whelan oraz Evan Gershkovich, odpowiedział, że „nadal nie ma żadnych komentarzy na ten temat”. Według danych pochodzących z serwisu śledzenia lotów Flightradar24, rosyjski samolot rządowy, który wcześniej służył do wymiany więźniów politycznych, wylądował w Królewcu, a następnie odleciał z powrotem do Moskwy. Samolot o numerze startowym RA-61727M był już wcześniej używany do wymiany Wiktora Buta, Konstantina Jaroszenki i Nadieżdy Sawczenko.

Siergiej Markow, były kremlowski strateg mający silne powiązania z rządem rosyjskim stwierdził, że Rosja i Stany Zjednoczone zakończyły wymianę więźniów. Na swoim kanale na Telegramie: „Nastąpiła wymiana agentów. Dokładne listy nie są jeszcze znane. Po stronie rosyjskiej są to uczciwi funkcjonariusze. Po stronie amerykańskiej są to osobistości polityczne, które działały w interesie Stanów Zjednoczonych”.