Za Granicą
Opancerzony Survivor R dla niemieckiej policji
Rheinmetall AG dostarczy niemieckiej policji federalnej (Bundespolizei) oraz związkowym siłom prewencji policji (Bereitschaftspolizeien der Länder - BPdL), działającym w 16 landach, nowy opancerzony pojazd specjalny (sonderfahrzeuge) - Survivor R. Jest to efekt wygrania przez niemiecki koncern zbrojeniowy postępowania, które było poprzedzone zapytaniem ofertowym wysłanym do wszystkich europejskich producentów.
Wykonawcą umowy zawartej z biurem zamówień Federalnego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych (Beschaffungsamt des Bundesministerium des Innern und für Heimat) będzie spółka Rheinmetall Landsysteme GmbH (ostateczny montaż i wyposażenie będzie się odbywać w należącej do tej spółki fabryce w Kassel). W jej ramach dostarczonych zostanie 55 pojazdów z opcją na niesprecyzowaną liczbę dodatkowych wozów. W komunikacie prasowym udostępnionym przez Rheinmetall mowa jest o wartości kontraktu rzędu kilkudziesięciu milionów, a przy wykorzystanej opcji - nawet kilkuset milionów euro, co jest bardzo prawdopodobne zważywszy na jednostkową cenę Survivor R wynoszącą około jednego miliona euro w zależności od konfiguracji wyposażenia.
W trakcie planowanego 30-letniego okresu eksploatacji pojazdów Rheinmetall zajmie się konserwacją i naprawą pojazdów w ramach umowy ramowej, która może być przedłużana na kolejne trzyletnie okresy, a także zapewnieniem wsparcia logistycznego w miejscach stacjonowania pododdziałów policji.
W tym roku dostarczone mają zostać dwa pierwsze egzemplarze Survivorów, które zostaną poddane szeroko zakrojonym testom, w tym sprawdzającym deklarowane przez producenta poziomy ochrony balistycznej i przeciwminowej, a ich pozytywne wyniki zostaną potwierdzone stosownymi certyfikatami. Dostawy seryjnych wozów rozpoczną się w 2023 r. a zakończą w 2026 roku.
Survivor R otrzyma w niemieckiej policji oznaczenie "Sonderwagen 5" (samochód specjalny 5) i jest planowany jako następca eksploatowanych obecnie opancerzonych pojazdów Sonderwagen 4, które są wykorzystywane (obecnie 46 szt.) przez pododdziały zwarte niemieckiej policji od 1984 r. Są to opancerzone transportery TM-170 produkowane przez Thyssen-Henschel (obecnie Rheinmetall Landsysteme GmbH) od 1979 r. a bazujące na podwoziu Unimoga. Pojazdy te zamówione zostały w 1982 r. m.in. przez ówczesną niemiecką straż graniczną (Bundesgrenzschutz) w liczbie 121 sztuk, a ta - w 2005 roku - została przemianowana w Bundespolizei. Wozy przekazano Bundeswehrze i odsprzedano Macedonii Północnej. Z kolei policja zamówiła na początku lat 80. XX w. około 90 Sonderwagen 4.
Jeśli chodzi o nowe Sonderwagen 5 to nie będą to pierwsze Survivor'y R w niemieckich siłach porządkowych, gdyż wcześniej kilka sztuk zostało zakupionych dla jednostek specjalnych policji SEK (Spezialeinsatzkommando) krajów związkowych: Saksonii (2 szt. w 2017 r.), Nadrenii Północnej-Westfalii (1 szt. w 2018 r.) oraz berlińskiej (1 szt. w 2018 r.).
Pojazd był oferowany także polskiej Policji w postępowaniu na osiem Lekkich Transporterów Opancerzonych (LTO), ale ostatecznie wybrana zostały Tury VI firmy AMZ Kutno, notabene bazujące na tym samym podwoziu co Survivor R. W Polsce zresztą wóz ten był oferowany nie przez Rheinmetall, ale firmę Franz Achleitner Fahrzeugbau und Reifenzentrum będącą twórcą tej konstrukcji, którą obecnie firmuje niemiecki koncern zbrojeniowy.
Achleitner PMV (Protected Misssion Vehicle) Survivor II, na bazie której powstał Survivor R, to konstrukcja opracowana przez uznanego wytwórcę specjalistycznych: pojazdów, nadwozi oraz naczep. Firma ta produkuje m.in.: samochody terenowe Mantra 4x4 (na bazie M-B Sprinter), Pias 4x4 (na bazie Iveco Daily), naczepy niskopodwoziowe, naczepy dla zespołów rajdowych (np. RedBull Racing Team), naczepy z rozkładanym/rozsuwanym nadwoziem (np. mobilne biura), różnego rodzaju specjalistyczne nadwozia/zabudowy dla odbiorców cywilnych oraz wojskowych (np. do transportu drewna, żołnierzy, chłodnie), bankowozy (w tym ciężkie na podwoziach ciężarówek MAN 8x4 używane podczas wymiany marek niemieckich na euro) oraz pojazdy opancerzone, w tym Survivor I i PMV Survivor II. Achleitner niczym dobry krawiec "szyje na miarę" swoje konstrukcję, często pod indywidualne, bardzo specyficzne zamówienia.
Bazując na swoim doświadczeniu oraz podążając za rynkowymi potrzebami oraz tendencjami Austriacy postanowili stworzyć większy, lepiej zabezpieczony wóz, mogący konkurować z takimi konstrukcjami, jak Ding czy amerykańskie MRAP-y. Tak powstał PMV Survivor II - opancerzony, minoodporny pojazd, przewidziany do pełnienia różnych zadań, przede wszystkim podczas misji zagranicznych.
Pierwszy raz nowy wóz został zaprezentowany na wystawie Eurosatory w 2008 roku, potem trafił również do Polski na kieleckie targi MSPO oraz na pokaz zorganizowany na terenie poligonu Wojskowej Akademii Technicznej. Od chwili prezentacji prototypy PMV Survivor II były intensywnie testowane, zarówno pod względem ich możliwości trakcyjnych, jak i odporności ich pancerza. Próby odporności przeciwminowej oraz przeciwodłamkowej przeprowadzono w listopadzie 2009 roku w niemieckim ośrodku testowym w Lichtenau należącym do IABG (Industrieanlagen-Betriebsgesellschaft mbH). Założona w 1961 roku przez rząd niemiecki IABG to centralna instytucja odpowiedzialna za badania, testy oraz rozwój technologii dla przemysłu lotniczego, motoryzacyjnego, telekomunikacyjnego, kosmicznego i innych, działająca także na rzecz Ministerstwa Obrony Niemiec. W ośrodkach IABG zlokalizowanych w Lichtenau oraz Meppen prowadzone są prace oraz testy nad nowymi rozwiązaniami zwiększającymi ochronę przez skutkami eksplozji min, IED itp.
Na bazę dla PMV Survivor'a II wybrano podwozie ciężarówki MAN TGM 4x4, produkowanej w zakładach Steyer (obecnie należących do Rheinmetall MAN Military Vehicles) w Wiedniu. Taki wybór wynikał zarówno z austriackiego pochodzenia podwozia, ale także z popularności marki MAN wśród wojskowych użytkowników oraz z rozbudowanej, ogólnoświatowej sieci serwisowej tego producenta oraz łatwej dostępności części zapasowych. Koszty związane z logistyką i obsługą Survivor'a II były brane pod uwagę od samego początku projektu i chciano je utrzymać na niskim poziomie, niezależnie od rejonu świata, w jakim będzie ten pojazd operować.
Najnowsze wersje pojazdu opracowane wspólnie z Rheinmetall i promowane pod anzwą Survivor R "urosły" w porównaniu do prezentowanego w 2008 roku prototypu. Sama koncepcja konstrukcji nie zmieniła się i jej główny element stanowi opancerzona kabina wykonana w technologii monocoque, przymocowana za pomocą elastycznych elementów. Od spodu nadwozie oraz elementy układu napędowego są chronione przez deflektor zamontowany pod środkową częścią ramy podwozia. W wnętrzu kabiny zastosowano drugą podwieszona podłogę, która dodatkowo chroni przewożonych żołnierzy przed skutkami wybuchów min. Również fotele załogi zamontowane na specjalnej wewnętrznej konstrukcji, która jest podwieszona do stropu nadwozia, mają odseparować od niebezpiecznych dla ludzkiego ciała efektów detonacji pod pojazdem. Standardowo osłony balistyczne kabiny wykonano na poziomie 3 wg STANAG 4569 Ankes A (7.62x54R B32 API), a przeciwminowe na poziomie 4a i 3b wg STANAG 4569 Aneks B (10kg TNT pod kołem i 8 kg TNT kadłubem). Chronią one także przed odłamkami artyleryjskimi o średnicy 20 mm. Opcjonalnie może być zastosowane opancerzenie wykonane na poziomie 4 wg STANAG 4569 Aneks A.
Nadwozie Survivor'a II posiada zdwojone uszczelnienia wszystkich otworów, co w połączeniu z opcjonalnym systemem filtrowentylacyjnym zapewnia ochronę przed bronią masowego rażenia ABC. Na dachu kabiny mogą być montowane różne systemy uzbrojenia, od zwykłych stanowisk strzeleckich po zdalnie sterowane, również te wyposażone w systemy broni niezabijającej. W wybranej przez niemiecką policję konfiguracji 5-drzwiowego nadwozia, może ono pomieścić maks. 11 ludzi.
Dopuszczalna masa całkowita pojazdu to 17500 kg a jego ładowność wynosi maks. 5000 kg (w zależności od poziomu opancerzenia). Przy rozstawie osi 3700 mm, długość wozu to 6500 mm. Jego wysokość może wynosić od 2700 mm do 2990 mm (bez uzbrojenia) a maksymalna szerokość 2400 mm. Wysokość wnętrza to od 1250 mm do 1600 mm. Co ciekawe, pojazdy z wyższym nadwoziem wybrały władze dwóch landów oraz Berlina, które zdecydowały się zakupić je w latach ubiegłych.
Układ napędowy składa się z: wysokoprężnego, turbodoładowanego silnika MAN o pojemności 6.9 l., którego moc w zależności od normy czystości spalin (od Euro 3 do Euro 6) zawiera się w przedziale od 320 do 340 KM a maksymalny moment obrotowy - 1200 Nm przy 1200-1800 obr./min., który za pośrednictwem zautomatyzowanej skrzyni biegów MAN 12AS TipMatic (opcjonalnie może być zastosowana przekładnia automatyczna Allison 3000 SP) oraz skrzyni rozdzielczej MAN G 102 napędzającej stale cztery koła. Zbiornik paliwa o pojemności 300 litrów zapewnia zasięg ok. 1000 km po drogach utwardzonych. Survivor II może pokonywać brody o głębokości do 800 mm (1200 mm po przygotowaniu), zbocza o nachyleniu do 60 proc. oraz trawersy o nachyleniu do 35 proc. Minimalny prześwit pojazdu wynosi ok. 400 mm.
Do seryjnego wyposażenia należy m.in. wydajny układ klimatyzacji oraz niezależny od silnika system ogrzewania. Lista opcjonalnego wyposażenia jest bardzo długa i w dużej mierze zależy od wymagań odbiorcy. Wśród możliwych opcji są: system filtrowentylacyjny, siatki chroniące okna, system gaśniczy obejmujący komorę silnika podwozie oraz wnętrze nadwozia, lemiesze, wyciągarki (elektryczne lub hydrauliczne), system hydraulicznych ramp szturmowych itp.
Współpraca Achleitnera z Rheinmetallem rozpoczęła się w 2014 roku, wtedy też na paryskich Eurosatorach zaprezentowany został po raz pierwszy Survivor R w wersji wozu rozpoznania skażeń (CBRN). Z kolei wersja dedykowana służbom porządku publicznego swoją premierę miała w 2016 r., również na Eurosatorach i była też prezentowana rok później na targach Milipol, które także odbywają się w Paryżu.
Pojazdy PMV Survivor II znalazły się na wyposażeniu m.in. armii Republiki Turkmenistanu oraz centralnej jednostki specjalnej austriackiej policji EKO Cobra (Einsatzkommando Cobra) podległej Federalnemu Ministerstwu Spraw Wewnętrznych (Bundesministerium für Inneres). Austriacy po ataku terrorystycznym na redakcję pisma Charlie Hebdo w Paryżu w styczniu 2015 roku, w ramach pakietu zamówień przygotowanego przez ówczesnego ministra spraw wewnętrznych, zakupili m.in. 15 pojazdów PMV Survivor II, których dostawy rozpoczęły się pod koniec 2016 r. W roku 2020 z kolei jeden pojazd zakupiły władze Wiednia (będącego na prawach kraju związkowego) dla podlegającej Komendzie Głównej Policji Wiedeńskiej jednostki specjalnej WEGA (będącej też najstarszą jednostką kontrterrorystyczną austriackiej policji).
Innym pojazdem austriackiego producenta używanym przez jednostki specjalne niemieckiej policji, który był również oferowany w Polsce, jest HMV (High Mobility Vehicle) Survivor I. Wozy te znalazły się na wyposażeniu jednostki kontrterrorystycznej MEK (Mobilen Einsatzkommandos) policji Hamburga oraz SEK policji kraju związkowego Brandenburgia.
Obecny zakup pojazdów Survivor R jest nie tylko kontynuacją poprzednich działań władz krajów związkowych będących z kolei odpowiedzią na rosnące zagrożenie terrorystyczne, jak i ze strony przestępczości zorganizowanej, ale też wychodzi naprzeciw zgłaszanym przez policyjnych związkowców (Gewerkschaft der Polizei) postulatom pozyskania środków ochrony osobistej oraz opancerzonych pojazdów interwencyjnych zapewniających większe bezpieczeństwo funkcjonariuszom w trakcie ich służby.
Obecne zamówienie niemieckiego MSW jest dużym sukcesem dla Rheinmetalla na trudnym rynku pojazdów opancerzonych. Może też stanowić otwarcie rynków służb w innych państwach.
Warto też odnotować, że w opublikowanym w grudniu 2021 r. wywiadzie Komendant Główny Policji gen. insp. Jarosław Szymczyk wspomniał o kontynuowaniu zakupów Lekkich Transporterów Opancerzonych dla jednostek kontrterrorystycznych, choć w tym przypadku zapewne będą to kolejne Tury z AMZ Kutno.