Wszystko wskazuje na to, że już wkrótce przepisy ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z utworzeniem oddziałów o profilu mundurowym oraz ułatwieniem powrotu do służby w Policji i Straży Granicznej staną się obowiązującym prawem. Dokument w błyskawicznym tempie – i przy ogólnej zgodzie wszystkich stron sceny politycznej – przeszedł przez Sejm i Senat, po czym trafił na biurko prezydenta Andrzeja Dudy. Jak się okazuje, głowa państwa właśnie ustawę podpisała.

Oznacza to, że regulacje przygotowane przez MSWiA czeka ostatni krok drogi legislacyjnej – publikacja w Dzienniku Ustaw. Nowe przepisy wejdą w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem części zmian, które do porządku prawnym pojawiać się będą stopniowo – po upływie trzech miesięcy od daty ogłoszenia, a niektóre dopiero od 1 stycznia 2027 roku.

Służba kontraktowa w Policji i SG

Ustawa zakłada m.in. wprowadzenie służby kontraktowej w Policji i Straży Granicznej. Jeżeli chodzi o największą formację mundurową podległą MSWiA, to funkcjonariusze na „kontrakcie” będą tworzyć wyodrębnione oddziały prewencji Policji. „Dodatkowo w uzasadnionych potrzebami służby przypadkach, policjanci w służbie kontraktowej, przyjmowani będą również do innych rodzajów służb w Policji, z zastrzeżeniem, że przyjęcie będzie możliwe jedynie na stanowiska w korpusie szeregowych Policji” – podkreślali autorzy zmian.

Możliwości zatrudniania funkcjonariuszy „na kontrakcie” nie może się doczekać kierownictwo Straży Granicznej. „Liczymy na to, że faktycznie pozwoli to w krótkim czasie uzupełnić brakujący potencjał, który jest wykorzystywany bezpośrednio w ochronie granicy państwowej. Mówię tutaj o służbie kontraktowej” – tłumaczył niedawno w Sejmie zastępca Komendanta Głównego Straży Granicznej gen. bryg. SG Tomasz Michalski. Podkreślał przy tym, że formacja planuje w roku 2025 przyjąć do służby kontraktowej 500 funkcjonariuszy. Jak dodał, „jeżeli chodzi o dalszą perspektywę, to chcemy mniej więcej zbudować ten potencjał do 2000 funkcjonariuszy.

Kontrakty będą zawierane na okres od 3 do 5 lat z możliwością przedłużenia. Zawarcie umowy z tą samą osobą będzie mogło nastąpić najwyżej dwukrotnie.

Powroty do służby w Policji

Dość istotnym elementem ustawy jest zmiana przepisów odnoszących się do byłych funkcjonariuszy, którzy chcieliby ponownie wstąpić do służby w Policji. „Z uwagi na zróżnicowane doświadczenie oraz nabyte kwalifikacje zawodowe, a także czas pozostawania poza służbą wyodrębniono cztery ścieżki postępowania kwalifikacyjnego wobec byłych funkcjonariuszy ubiegających się o przyjęcie służby” – wskazywał resort spraw wewnętrznych i administracji.

W ramach zmian uproszczone zostanie postępowanie kwalifikacyjne dla byłych mundurowych. Dodatkowo w stosunku także rozmowa kwalifikacyjna ma odbywać się w nieco zmienionej formie. M sprowadzać się do dwóch obszarów: „motywacji do podjęcia służby oraz społecznych postaw wobec ludzi”.

W ustawie przewidziano także odrębną procedurę kwalifikacyjną dla byłych funkcjonariuszy chcących przyjąć się do służby kontrterrorystycznej. „Kandydaci do tej służby będą zwolnieni z testu wiedzy, przy czym (…) etapy testu sprawności fizycznej, badania psychologicznego w tym testu psychologicznego oraz ustalenia zdolności fizycznej i psychicznej do służby w Policji przeprowadzane będą z uwzględnieniem wymagań do pełnienia tej służby dla kandydatów ubiegających się o przyjęcie na określone stanowiska do służby w CPKP »BOA« lub samodzielnym pododdziale kontrterrorystycznym Policji” – informowało MSWiA.

Zmiany w naborze do SG

MSWiA zauważyło również potrzebę zmian dotyczących prowadzenia postępowania kwalifikacyjnego kandydatów ubiegających się o przyjęcie do Straży Granicznej. „Znacząco zmodyfikowano, obowiązujące dotychczas na mocy rozporządzenia, przepisy odnoszące się do przebiegu i etapów prowadzonego postępowania rekrutacyjnego tworząc tym samym dogodne warunki do jego sprawnego przebiegu” - podkreślają twórcy nowych przepisów.

Autorzy przewidzieli również odrębną formułą rekrutacji na potrzeby uzupełnienia obsady na stanowiskach służbowych, które zostały dedykowane kandydatom ze specjalistyczną wiedzą, kwalifikacjami i uprawnieniami. Osoby takie – jak podkreślano – będą zwolnione z obowiązku realizacji testu wiedzy oraz testu sprawności fizycznej.

Wśród zmian zaproponowano także skróconą procedurę naboru wobec byłych funkcjonariuszy Straży Granicznej, którzy chcieliby wrócić do formacji. Uproszczony system rekrutacji – w tym wypadku – obejmować będzie (poza podstawowymi czynnościami jak złożenie dokumentów inicjujących proces kwalifikacji i przeprowadzenie postępowania sprawdzającego - przyp. red.) weryfikację stanu zdrowia dokonywaną przez komisje lekarskie.

Klasy mundurowe

Resort spraw wewnętrznych i administracji chce postawić też na klasy mundurowe. „W świetle obowiązującego stanu prawnego Policja, jak również Straż Graniczna nie może określać standardów nauczania i egzekwować ich spełniania. Ponadto Policja, jak również Straż Graniczna nie mają faktycznego i formalnego (poza funkcjonującymi lokalnymi porozumieniami) wpływu na to, w jaki sposób prowadzi się zajęcia w tzw. klasach mundurowych. Jednocześnie absolwenci takich klas, wobec braku rozwiązań prawnych, nie mają wyraźnej zachęty do wstępowania w szeregi Policji, czy też Straży Granicznej” – podkreślali autorzy dokumentu.

Nowe przepisy zakładają wprowadzenie odrębnych postępowań kwalifikacyjnych dla kandydatów do obu formacji, którzy przed upływem 3 lat od ukończenia szkoły ponadpodstawowej w oddziale o profilu mundurowym (dla którego został określony odpowiedni program szkoleniowy – przyp. red.) złożyli podanie o przyjęcie do służby w Policji lub Straży Granicznej.

Wobec takich osób postępowanie nie będzie obejmowało testu wiedzy. Będę również zwolnieni z testu sprawności fizycznej, jeżeli uzyskają pozytywny wynik z takiego testu przeprowadzonego w ostatnim roku szkolnym. Absolwenci takich klas mundurowych będą też mieli pierwszeństwo w przyjęciu do Policji i Straży Granicznej.