Wykonawcą umowy jest firma ELEKTROTIM S.A. Na wykonanie wszystkich zaplanowanych w ramach umowy prac zakontraktowano kwotę ponad 332 mln zł. Jej przedmiotem jest zaprojektowanie i wybudowanie zespołu współdziałających urządzeń elektronicznych wraz z oprogramowaniem, komponentami teleinformatycznymi oraz elementami pomocniczymi do ochrony granicy państwowej. Będą one wykorzystywały czujniki wykrywające różne cechy fizyczne obiektów. Zapewnić ma to kompleksowy obraz sytuacyjny, gromadzenie, przetwarzanie i przekazywanie informacji w sposób ciągły, niezależnie od ukształtowania terenu i warunków atmosferycznych.

Budowa zapory na granicy polsko-białoruskiej to skutek wejścia w życie ustawy o budowie zabezpieczenia granicy państwowej. Ustawa, która zaczęła obowiązywać 4 listopada 2021 r., określa zasady realizacji budowy zabezpieczenia granicy państwowej, będącej zarazem zewnętrzną granicą Unii Europejskiej.

Straż Graniczna umowy dotyczące budowy zapory na granicy z Białorusią podpisała 4 stycznia. W ramach budowy zawarte zostały odrębne zamówienia na elementy stalowe i roboty budowlane. Wykonanie przęseł stalowych zostało powierzone konsorcjum trzech firm – POLIMEXOWI MOSTOSTAL SA, który jest liderem konsorcjum oraz firmom: MOSTOSTAL Siedlce Spółka z o.o., Sp.k. i Węglokoks SA. Natomiast za roboty budowlane są odpowiedzialni dwaj wykonawcy – BUDIMEX SA, oraz konsorcjum firm UNIBEP SA (lider konsorcjum) i BUDREX Spółka z o.o. - na co zakontraktowano 644 mln zł, a na produkcję stalowych elementów, w tym 40 tysięcy sztuk przęseł - 589 mln zł. Razem daje to 1 mld 233 mln zł.

Prace nad budową fizycznej zapory rozpoczęły się 25 stycznia br. MSWiA zapewnia, że przebiegają zgodnie z planem, a termin ich zakończenia jest zgodny z przyjętym harmonogramem. W drugiej połowie lutego br. Straż Graniczna informowała, że tempo prac zostanie zwiększone, a firmy budujące zaporę wydłużą zarówno godzinowy jak i tygodniowy czas pracy. Konstrukcja powstać ma do końca pierwszej połowy bieżącego roku. Przypomnijmy, że będzie ona miała 186 km i ok. 5,5 m wysokości. Jej trzon będą stanowiły 5-metrowe, stalowe słupy, które zwieńczy drut kolczasty. Oprócz bariery fizycznej na granicy powstanie też bariera elektroniczna, na którą składają się urządzenia takie jak kamery i czujniki ruchu - czyli część zakontraktowana 24 marca.

Zgodnie z ustawą o budowie zabezpieczenia granicy państwowej inwestycja ta jest celem publicznym. Nie są do niej stosowane przepisy odrębne, w tym m.in. prawa budowlanego, prawa wodnego czy prawa ochrony środowiska. Do zamówień związanych z inwestycją nie stosuje się też Prawa zamówień publicznych, a kontrolę zamówień sprawuje CBA. Niejawne są informacje dotyczące konstrukcji, zabezpieczeń i parametrów technicznych zapory. Formalnym inwestorem jest komendant główny Straży Granicznej. Budowa zapory na granicy z Białorusią to wynik kryzysu migracyjnego, wywołanego w ubiegłym roku przez białoruskie władze na granicy z Polską.

Od początku 2022 roku Straż Graniczna odnotowała ponad 2700 prób nielegalnego przekroczenia granicy z Białorusi do Polski. Natomiast w ubiegłym - 39,7 tys. prób.

2 marca 2022 r. weszło w życie rozporządzenie ministra spraw wewnętrznych i administracji w sprawie wprowadzenia czasowego zakazu przebywania na obszarze 183 miejscowości przy granicy z Białorusią, w tym w 115 w województwie podlaskim i w 68 w województwie lubelskim. Obowiązuje ono do 30 czerwca 2022 r. To przedłużenie rozporządzenia, które obowiązywało od 1 grudnia 2021 do 1 marca 2022 r. Wcześniej od 2 września do 30 listopada 2021 r. na tym samym terenie był wprowadzony stan wyjątkowy. W rozporządzeniu napisano, że dalszy zakaz przebywania na wyznaczonym obszarze przy granicy jest uzasadniony, bo wciąż mają miejsce próby nielegalnego przekraczania granicy i incydenty w bezpośredniej jej bliskości i mogą być one wykorzystywane do - jak napisano - "eskalacji trwającego obecnie kryzysu migracyjnego, a w konsekwencji do spowolnienia trwających prac inwestycyjnych związanych z budową bariery technicznego i elektronicznego zabezpieczenia granicy państwowej". Podano także, że wydłużony zakaz przebywania w strefie nadgranicznej ma także umożliwić zakończenie budowy tej zapory. Wprowadzenie zakazu przebywania w strefie nadgranicznej umożliwiła nowelizacja ustawy o ochronie granicy państwowej. Z zakazu wyłączeni są m.in. mieszkańcy i osoby prowadzące tam działalność gospodarczą.