Jak wskazuje raport Säpo, cytowany przez CNN, wzrost aktywności irańskich agentów i powiązanych z nimi sieci nasilił się po inwazji Hamasu na Izrael oraz po wybuchu wojny w Strefie Gazy, która przyczyniła się do zaognienia napięć na Bliskim Wschodzie. Iran, będący sojusznikiem Hamasu, Hezbollahu oraz innych grup wspierających palestyńskie frakcje zbrojne, miał – zdaniem służb i mediów zachodnich – przenieść swoje działania przeciwko Izraelowi także na grunt europejski.

Z uwagi na obowiązujące w Szwecji dość liberalne przepisy dotyczące nieletnich, osoby poniżej 18. roku życia z reguły nie trafiają do więzień, a jedynie do specjalnych ośrodków resocjalizacyjnych. Według CNN z tej luki w prawie mieli korzystać rezydenci irańskich służb, manipulując młodymi członkami gangów, którzy stawali się nieświadomymi wykonawcami zadań.

Sieci przestępcze jako narzędzie obcych służb

Szwedzka Służba Bezpieczeństwa (SÄPO) w rozmowie z dziennikarzami CNN ujawniła, że za część ataków i ich planowanie odpowiadają dwa rywalizujące ze sobą gangi przestępcze, Foxtrot i Rumba. Według SÄPO oba ugrupowania podjęły w ostatnim roku współpracę z irańskimi agentami, realizując ich zlecenia wymierzone w cele izraelskie, a także w niektórych przypadkach w szeroko pojętą społeczność żydowską.

• Foxtrot – kierowany przez Rawę Majida, urodzonego w Iranie (według ustaleń Mossadu i informacji opublikowanych przez media, m.in. The Jerusalem Post). Majid miał powrócić do Iranu w 2023 roku, a stamtąd koordynować operacje zlecane w Szwecji.
• Rumba – gang prowadzony przez Ismaila Abdo, uprzednio sprzymierzonego z Foxtrotem. Konflikt między liderami doprowadził do krwawego rozłamu w szwedzkim półświatku. Mimo wrogości między sobą, oba gangi miały podejmować się zleceń o charakterze antyizraelskim.

Ataki i ich ofiary

Najbardziej wyrazistym przykładem skutków działania tej siatki są strzelaniny i próby zamachów bombowych na ambasadę Izraela w Sztokholmie w latach 2023–2024. 14-latek uzbrojony w pistolet otworzył ogień w kierunku placówki dyplomatycznej. Oddał kilka strzałów, po czym został zatrzymany. Z uwagi na wiek nie został formalnie oskarżony.

Z kolei 15-latek w podobnych okolicznościach miał próbować dotrzeć do ambasady z bronią palną. Został jednak ujęty przez szwedzką policję i trafił do ośrodka opieki dla nieletnich na 11 miesięcy za „poważne przestępstwo z użyciem broni”.

Oba przypadki, potwierdzone przez szwedzkie służby, unaoczniły skalę problemu związanego z wykorzystywaniem nieletnich w działaniach przestępczych o charakterze terrorystycznym.

Incydenty w innych miastach i zagranicą

W Västerås (Szwecja) – według CNN i The Yeshiva World – nastolatek próbował dokonać ataku na izraelską placówkę dyplomatyczną. Jak twierdził przed sądem, „został zwabiony w pułapkę”, wierząc, że jedzie dostarczyć narkotyki. Dopiero w drodze otrzymał broń.

Podobne ataki na cele żydowskie i izraelskie były – jak pisały jihadwatch.org i The Jerusalem Post – ujawniane również w Niemczech i Grecji, co wpisuje się w szerszy kontekst działań przypisywanych Iranowi, opierających się na zlecaniu przestępstw lokalnym siatkom przestępczym i kryminalnym.

Mechanizm werbowania – rola mediów społecznościowych

Według doniesień medialnych i analiz SÄPO rekrutacja młodocianych ma polegać na publikowaniu w mediach społecznościowych ofert pracy, które – jak podaje CNN – brzmiały np. „poszukujemy strzelców do Danii, strzał w głowę”.

Dzieci i nastolatkowie wabieni są głównie obietnicą pieniędzy, niekiedy stosunkowo niewielkich kwot – rzędu 125–150 dolarów za przestępstwo niższego ryzyka. Oferowane są też dobra materialne w postaci np. markowych ubrań i telefonów. Nie bez znaczenia jest wykorzystywanie „poczucia przynależności” – przestępcy występują w roli „starszych braci”, zapewniając młodszym „ochronę i wsparcie”.

W rozmowie z CNN szef operacji SÄPO Fredrik Hallström stwierdził, że „staje się to problemem, gdy inny kraj, taki jak Iran, wykorzystuje te dzieci jako swoich pełnomocników”. „Zorganizowana przestępczość w Szwecji jest obecnie ogromną słabością, która jest wykorzystywana przez podmioty państwowe” - dodał.

Reakcje władz i służb

Ulf Kristersson, premier Szwecji potępił irańskie działania, nazywając je formą „ataku hybrydowego” i podkreślając, że państwo szwedzkie musi odpowiednio zareagować na wzmożoną przemoc, w której wykorzystywani są nieletni. W styczniu 2025 r. Szwecja podniosła poziom zagrożenia terrorystycznego do „wysokiego” (czwarty w pięciostopniowej skali).

Z publikacji The Jerusalem Post wynika, że Mossad prowadzi ścisłą współpracę z kilkoma krajami europejskimi, w tym ze Szwecją, Niemcami i Grecją, celem rozbijania siatek powiązanych z Iranem. W marcu 2025 r. Departament Skarbu USA nałożył sankcje na gang Foxtrot i jego lidera Rawę Majida za podejrzenie współpracy z irańskim Ministerstwem Wywiadu i Bezpieczeństwa (MOIS).

Perspektywa rozwoju sytuacji

Wielu specjalistów, m.in. badacz terroryzmu Magnus Ranstorp, cytowany przez Bloomberg ostrzega, że „wykorzystywanie dzieci do ataków o podłożu politycznym stanowi rosnące zagrożenie nie tylko dla izraelskiego personelu dyplomatycznego i instytucji żydowskich, ale też dla bezpieczeństwa publicznego w całej Europie”.

Służby bezpieczeństwa podkreślają, że aby przeciwdziałać rozwojowi takich zjawisk, konieczna jest:

• surowsza kontrola mediów społecznościowych i komunikatorów szyfrowanych,
• międzynarodowa współpraca wywiadowcza w ramach UE i poza nią,
• uzupełnianie luk w szwedzkim prawie, tak by nieletni sprawcy ciężkich przestępstw (o charakterze terrorystycznym) nie unikali faktycznej odpowiedzialności.

Jak ocenił Fredrik Hallström, powiązania między zorganizowaną przestępczością i aktorami państwowymi spoza Szwecji „stanowią poważne i wyjątkowe wyzwanie”, ponieważ „ci młodzi ludzie są tylko narzędziem” – a głównymi sprawcami pozostają zagraniczne służby wywiadowcze i ich lokalni pośrednicy.

Iran w kontekście konfliktu z Izraelem i wojny w Strefie Gazy zintensyfikował swe działania poza Bliskim Wschodem. Za szczególnie podatny grunt została uznana Szwecja, z racji działających tam na masową skalę islamskich gangów imigranckich. Stąd też nieletni członkowie gangów stali się szczególnie łatwym celem werbunku z racji na: mała odpowiedzialność karna, łatwość manipulacji, brak pełnej świadomości politycznych motywów.

Władze szwedzkie, amerykańskie i izraelskie jednoznacznie podkreślają, że ten proceder nasila się wraz z kolejnymi wydarzeniami w konflikcie izraelsko-palestyńskim. Aby go powstrzymać, potrzebne są skoordynowane działania – zarówno prawne, polityczne, jak i operacyjne – na szczeblu międzynarodowym.