Uchwaloną tuż przed świętami przez Sejm ustawą budżetową zajmują się już senatorowie. 4 stycznia senacka Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji wysłuchała informacji przestawionych m.in. przez przedstawicieli służb specjalnych. Jak się okazuje, budżety zaplanowane przez rządzących mogą być niewystarczające i wszystkie formacje liczą na dodatkowe środki. 

"Budżet zapewni tylko podstawowe działanie Agencji. Nie będziemy mieli możliwości tworzenia nowych przedsięwzięć wywiadowczych o charakterze niejawnym, gdyż Agencja główne swoje działania wykonuje za granicą" - mówiła senatorom płk Justyna Rubaszewska, dyrektor Biura Finansowo-Administracyjnego Agencji Wywiadu. Na pytanie jednego z nich, dotyczące tego czy budżet Agencji na 2022 rok zabezpiecza w 100 proc. realizacje zadań AW, płk Rubaszewska zaprzeczyła tłumacząc, że pozwala on jedynie "na podtrzymywanie działalności". "Są pewne działania, które musimy kontynuować i poszerzać, a my po prostu już nie mamy na to w tym momencie pieniędzy" - mówiła przestawicielka Agencji.

Jak się okazuje, tegoroczny budżet nie przewiduje też żadnych podwyżek dla funkcjonariuszy, a większość z nich - co podkreślała płk Rubaszewska - "w związku z wejściem w życie Polskiego Ładu będzie »stratna«".

Ile pieniędzy potrzebuje dodatkowo AW? Agencja wystąpiła m.in. do resortu finansów o zwiększenie środków minimum o 50 mln złotych. Te przeznaczone mają zostać na niezbędne remonty, zasilenie funduszu operacyjnego czy zakupy i inwestycje. "Mamy bardzo duży spadek wydatków majątkowych. W przyszłym roku będzie to zakup naprawdę tylko niezbędnego sprzętu" - mówiła Rubaszewska.

Nieco lepiej wygląda sytuacja w CBA i ABW, choć instytucje te także z tegorocznym budżetem będą miały pewne problemy. Sebastian Szeligowski, dyrektora Biura Finansów ABW, na posiedzeniu Komisji uspokajał, że generalnie zaplanowany budżet powoli na realizację zadań stawianych przed Agencją. Nie oznacza to jednak, że ABW nie odczuwa niedoboru środków, bo tych brakuje np. na realizację remontów. Środki te zabezpieczone mają być jedynie na poziomie 47 proc. w porównaniu z rokiem 2021. W sumie, ABW na wydatki związane z remontami, ale też zakupami wyposażenia czy koniecznością pokrycia wyższych kosztów energii, potrzebuje dodatkowo 17 mln złotych. 

Senatorowie pytali z czego wynika tak drastyczne obniżenie budżetu ABW w stosunku do roku 2021. Przedstawiciel Agencji tłumaczył, że porównujemy kwotę budżetu na rok 2022 z kwotą po ubiegłorocznej nowelizacji, kiedy to ABW otrzymała dodatkowo ok. 75 mln złotych. Dodał, że jeśli porównamy ubiegłoroczną kwotę zapisaną w budżecie przed jego nowelizacją z tym, co zaplanowano na ten rok, to "są one niemal na tym samym poziomie". 

Podobnie sytuacja wygląda w CBA, o czym senatorów informowała, Iwona Czerniec, dyrektor Biura Finansów. Zanaczono, że w realizowaniu zadań pomagają m.in. wydatki niewygasające czy środki pochodzące z UE. Przypomniano też, że w trakcie prac sejmowych, budżet CBA zwiększono o 24 mln złotych. Kwota ta ma zostać przeznaczona na podwyżki dla funkcjonariuszy. "Siatka płac nie była nowelizowana od 2016 roku" - tłumaczyła przedstawicielka CBA. "Nasza służba przestała być konkurencyjna" - dodała. CBA zamierza wiec - ja kto ujęto - "wyrównać uposażenia względem innych służb", wprowadzając podwyżki dla najmniej zarabiających średnio o ponad 760 złotych netto, a dla pozostałych o ponad 630 złotych netto. Biuro chce też powiększyć liczbę etatów. Tych przybyć ma w tym roku 100, co wiązać się będzie z kosztem ok. 10 mln złotych. 

Budżetowe zawirowania

O tym, że budżet Agencji Wywiadu będzie w tym roku niższy, niż w roku ubiegłym InfoSecurity24.pl informował już we wrześniu . Z analizy projektu ustawy budżetowej wynikało wtedy, że niewielki wzrost zanotuje Centralne Biuro Antykorupcyjne i Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego, a jedyną formacją wychodzącą z ujemnym bilansem będzie właśnie Agencja Wywiadu. Sytuacja zmieniła się po jesiennej nowelizacji ustawy budżetowej na rok 2021. Rząd postanowił bowiem dość znacząco zasilić budżety wszystkich trzech niewojskowych służb specjalnych co spowodowało, że różnice między kwotami zapisanymi w projekcie budżetu na rok 2022, a tym ile pieniędzy służby do dyspozycji miały (w związku z nowelą budżetu) w roku 2021 stały się mocno zauważalne. 

To jednak nie wszystko. Część ze środków jakie rząd "dopisał" do budżetów służb w roku ubiegłym, przeniesiono na rok bieżący w ramach wydatków niewygasających. Formacje dodatkowe pieniądze będą mogły wydać do 30 listopada 2022 roku, więc de facto, stanowią one znaczące uzupełnienie budżetów przewidzianych na ten rok. A mowa o niebagatelnych kwotach, bowiem Centralne Biuro Antykorupcyjne do wydania - z roku 2021 - będzie miało 28 867 686 złotych, Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego 19 259 406 złotych, a Agencja Wywiadu 14 658 599 złotych. 

O ile budżety ABW i CBA zmieniały się przez ostanie lata zarówno na plus, jaki na minus, tak w przypadku Agencji Wywiadu wyraźnie widać coroczną tendencję zmniejszania finansowania. Widać to zarówno patrząc na kwoty przed jak i po nowelizacjach. Problem jest poważny i - jak wynika z posiedzenia senackiej komisji - dotkliwie odczuwa go też sama Agencja. 

Przez ostatnie lata wielokrotnie usłyszeć mogliśmy, że każda złotówka wydana na bezpieczeństwo to dobrze spożytkowane pieniądze. Mówiono to m.in. przy okazji rozmów o kolejnych programach modernizacji dla służb podległych MSWiA. Ale przecież poziomu bezpieczeństwa nie mierzy się jedynie modernizacją i kolejnymi dedykowanymi programami. Biorąc pod uwagę to, co dzieje się na obecnie na polsko-białoruskiej granicy, trudno wytłumaczyć choćby obniżkę budżetu AW, a jak twierdzi wielu także mocno niedoszacowany budżet Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Stwierdzenia mówiące o tym, że Agencja Wywiadu, z obecnym budżetem nie będzie miała "możliwości tworzenia nowych przedsięwzięć wywiadowczych o charakterze niejawnym", powinny dać rządzącym do myślenia. Nie jest oczywiście wykluczone, że tegoroczny budżet, wzorem jak ubiegłych, także doczeka się nowelizacji, ale nie stanie się to zapewne w pierwszej połowie roku, a raczej - jeśli w ogóle - bliżej jego końca. Pytanie czy do tego czasu niewystarczający na pokrycie wszystkich potrzeb budżet nie sprawi, że - z wątpliwą korzyścią dla bezpieczeństwa - działania służb trzeba będzie nieco ograniczyć.

Budżetem na 2022 rok, w tym środkami jakie rząd zamierza przeznaczyć na służby specjalne, jeszcze w tym tygodniu zajmą się senatorowie podczas głosowania na sali plenarnej. Wiele wskazuje na to, że jeśli Senat przegłosuje ustawę wraz z poprawkami, to posłowie nad ich przyjęciem pochylą się podczas zaplanowanego na 12-13 stycznia posiedzenia. Nie wszystko więc jeszcze stracone, choć wydaje się, że w tym momencie znaczące zwiększenie finansowania jest raczej mało prawdopodobne.