Ledwo dowiedzieliśmy się, że Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji zamierza uruchomić nową uczelnię mundurową dedykowaną Straży Granicznej, a projektem ją powołującym już zajmowała się Rada Ministrów. Chwilę później dokument pojawił się już na stronie Sejmu (zgodnie z zapowiedziami resortu, jeszcze przed świętami Wielkanocnymi). Widać dość wyraźnie, że sprawa idzie ekspresowo, o czym świadczy dodatkowo fakt, że projekt trafił już nawet pod obrady sejmowej komisji (zresztą razem z innymi przygotowanymi i forsowanymi w pakiecie dokumentami). Pośpiech jest niewątpliwie wskazany, ale nie dlatego, że Straż Graniczna nie może już wytrzymać ani dnia bez własnej uczelni, ale dlatego, że nabór ma ruszyć już w październiku tego roku. Natomiast już w lutym 2024 roku w jej murach pojawić ma się pierwszych 40 studentów, którzy rozpoczną kształcenie na studiach I stopnia, na kierunku bezpieczeństwo granicy państwowej. Każdy ze słuchaczy do wyboru ma mieć trzy specjalizacje, odpowiadające trzem głównym pionom formacji – cudzoziemskiemu, operacyjno-śledczemu i granicznemu. Z samymi murami problemów nie będzie, bowiem WSSG utworzona zostanie na bazie Centralnego Ośrodka Szkolenia Straży Granicznej w Koszalinie, prowadzącego obecnie ok. 120 kursów specjalistycznych i doskonalących (i to ma się nie zmienić, nawet po przekształceniu placówki w WSSG). Dysponuje on ponad 40 salami dydaktycznymi, ale też np. pływalnią, symulatorami dachowania, okrętu patrolowego oraz strzelnicą. W przyszłości obiekt trzeba będzie rozbudować, ale na start WSSG ma on wystarczyć (choć korzystać ma z bazy akademików Politechniki Koszalińskiej).

Powyższe informacje mieliśmy już jednak zanim projekt powołujący WSSG opublikowany został na stronie Sejmu. Od momentu ogłoszenia, że powstanie uczelnia najwięcej uwagi skupiła na sobie wiadomość o tym, jaki stopień studenci nowej uczelni będą otrzymywać po zakończeniu nauki. Choć teoretycznie wiadomo było, że absolwent WSSG, po studiach I stopnia, ma otrzymać tytuł licencjata i stopień młodszego chorążego, to projekt daje już pewność, że na tym koniec. Nie będzie więc – przynajmniej na razie – tak, jak na innych mundurowych uczelniach podległych ministrowi spraw wewnętrznych – Wyższej Szkole Policji w Szczytnie i Szkole Głównej Służby Pożarniczej, gdzie mundurowi opuszczają progi jako oficerowie. Nie oznacza to jednak, że sytuacje te można porównywać 1:1. By być bowiem precyzyjnym, w przypadku szkoły policyjnej, mowa o kierunku "Nauka o Policji", trwającym jednak 4 lata i – co ważne – jego ukończenie pozwala nie tyle otrzymać automatycznie oficera, a przystąpić do egzaminu oficerskiego. I to on jest właśnie podstawą do mianowania. Natomiast w przypadku SGSP, studenci w służbie kandydackiej w "koszarach" uczelni spędzają aż 5 lat, mowa bowiem o jednolitych studiach magisterskich. A ich absolwent otrzymuje pierwszy stopień oficerski PSP. Inaczej sytuacja wygląda już w Wyższej Szkole Wymiaru Sprawiedliwości, gdzie studia stacjonarne I stopnia w służbie kandydackiej kończą się egzaminem licencjackim i możliwością przystąpienia do egzaminu na pierwszy stopień w korpusie chorążych. Absolwenci otrzymują dyplom – tytuł licencjata oraz akt nadania stopnia młodszego chorążego Służby Więziennej. Natomiast studia stacjonarne II stopnia (także w służbie kandydackiej) mają z kolei kończyć się egzaminem magisterskim i możliwością przystąpienia do egzaminu na pierwszy stopień w korpusie oficerskim. Co bardziej przypomina kurs, który obrał resort w przypadku WSSG.

Na zmiany w ofercie edukacyjnej WSSG poczekamy aż 3 lata. Dopiero po tym czasie, czyli po ukończeniu studiów przez pierwszą transzę studentów, ruszyć mają kolejne kierunki oraz studia II stopnia i tzw. podyplomówki. W tym czasie uczelnia ma się przygotować do pracy na pełnych obrotach. Przykładowo, obsada zostanie uzupełniona o kadrę akademicką prowadzącą kluczowe obszary dydaktyczne związane z kryminologią, wiktymologią, socjologią czy psychologią oraz ekspertów uczestniczących w misjach zagranicznych, odpowiedzialnych za współpracę międzynarodową, znających specyfikę działań służb i instytucji międzynarodowych (Interpol, Europol, Frontex). Między 2025 rokiem a 2028 rokiem powstać mają również dwa nowe akademiki i boisko wielofunkcyjne.

Co więcej, na początku WSSG swoje drzwi otworzy tylko dla funkcjonariuszy Straży Granicznej, na innych przyjdzie kiedyś pora. Tak jak i na studia zaoczne (zapewne dopiero w 2029 roku). Ich rekrutacja prowadzona ma być w dwóch etapach. Pierwszy z nich organizowany będzie w jednostkach organizacyjnych formacji, w których prowadzony jest nabór kandydatów. I to tam, po ukończeniu studiów będą pełnili służbę. Za drugi etap odpowiadać będzie już sama uczelnia. Ze względu na terminy (matury i rozpoczęcia roku akademickiego), rozpoczęcie tego całego procesu możliwe będzie już w ostatniej klasie szkoły ponadpodstawowej, a potem bieżące uzupełnianie dokumentacji. Nabór do Straży Granicznej, jak przyznaje MSWiA, może bowiem trwać nawet do ośmiu miesięcy.

Część środków na nową jednostkę akademicką pochodzić będzie z resortu edukacji i nauki, a część z budżetu formacji. W pierwszych latach będą one głównie wydawane na utrzymanie kadry. Później Straż Graniczna ma pozyskiwać środki finansowe na inwestycje. Ogólnie, jeszcze w 2023 roku na uczelnię wydanych ma zostać ponad 10,3 mln złotych, ponad 41,2 mln złotych w 2024 roku i kolejnych 48,3 mln złotych w 2025 roku. W 2026 roku wydatki skoczyć mają do ponad 87,1 mln złotych, czy nawet ponad 89,6 mln złotych w 2028 roku. Później, do 2033 roku koszty nie będą spadać poniżej 50 mln złotych rocznie. WSSG ma również w planach skorzystanie ze środków unijnych, a dokładnie z Funduszu Zintegrowanego Zarządzania Granicami, Fundusz Bezpieczeństwa Wewnętrznego, a także Funduszu Azylu, Migracji i Integracji.

Oprócz uczelni (obecnie Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej im. Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego w Koszalinie) Straż Graniczna będzie miała do dyspozycji dwa ośrodki szkoleniowe: Centrum Szkolenia Straży Granicznej w Kętrzynie oraz Ośrodek Szkoleń Specjalistycznych Straży Granicznej w Lubaniu.

Wspomniana na wstępie dyskusja w sejmowej komisji administracji i spraw wewnętrznych – która odbyła się 12 kwietnia – nie wniosła za wiele do informacji, które na temat nowej mundurowej uczelni otrzymaliśmy do tego pory. Ale, co ważne dla planów i terminów jej utworzenia, posłowie niemal jednogłośnie głosowali za przyjęciem projektu. Taką rekomendację usłyszą więc politycy podczas sesji plenarnej i drugiego czytania dokumentu. I jeśli w jej trakcie nie pojawią się jakieś wątpliwości, to może to być jedna z tych ekspresowych legislacyjnych ścieżek, którą MSWiA już parę razy realizowało. Co oznacza wejście w życie przepisów i start Wyższej Szkoły Straży Granicznej dokładnie 1 października br.