Do tej pory obowiązuje przepis, zgodnie z którym status weterana może uzyskać osoba, która brała udział w działaniach w ramach misji pokojowej lub stabilizacyjnej, kontyngentu policyjnego lub Straży Granicznej, zadań ochronnych Biura Ochrony Rządu i Służby Ochrony Państwa lub w "zapewnianiu bezpieczeństwa państwa" przez okres nie krótszy niż 60 dni.

Uchwalona w czwartek nowelizacja wprowadza jeszcze jedną drogę do uzyskania statusu weterana. Będą go mogły otrzymywać osoby, które w działaniach poza granicami kraju brały udział łącznie przez okres nie krótszy niż 90 dni.

Za ustawą zagłosowało 406 posłów. Dwoje wstrzymało się od głosu. Nikt nie był przeciw.

Nowelizacja nie wzbudziła w Sejmie kontrowersji, ani dłuższej dyskusji. Poparły ją wszystkie kluby reprezentowane w izbie niższej.

Projekt zmian tuż przed świętem Wojska Polskiego skierował do Sejmu prezydent Andrzej Duda.

We wtorek, gdy projektem zajmował się sejmowa komisja, zastępca szefa Kancelarii Prezydenta Paweł Mucha podkreślał, że są takie misje zagraniczne oraz tacy żołnierze i funkcjonariusze, którzy wielokrotnie wyjeżdżali za granicę, narażali swoje życie, a status weterana był dla nich nieosiągalny z uwagi na to, że nie spełniali wymogu 60 dni nieprzerwanego pobytu na misji.

Kogo dotyczy projekt? W rozmowie z InfoSecurity24.pl Mucha i jego współpracownicy przyznali, że zasięg zmian będzie niewielki. Sugerowali, że beneficjentami zmian w przepisach będą przede wszystkim żołnierze sił specjalnych, kierowani do krótkich akcji za granicę.

Na inny trop wskazują procedury legislacyjne przyjęte przez Sejm. Prezydencki projekt nie był rozpatrywany w komisji obrony narodowej, lecz w komisji administracji i spraw wewnętrznych, która zajmuje się m.in. sprawami służb podległych MSWiA.

Do tej pory możliwość uzyskania statusu weterana bez jednorazowego wyjazdu za granicę na co najmniej dwa miesiące mieli jedynie strażacy z grup ratowniczych PSP. W ich przypadku warunkiem była służba za granicą przez okres, który łącznie nie był krótszy niż 60 dni. Ten zapis wynikał z faktu, że trudno sobie wyobrazić działania ratownicze trwające bez przerwy przez dwa miesiące. Przykładem jest niedawny, trwający dwa tygodnie udział polskich strażaków w gaszeniu pożarów lasów w Szwecji. Ten przepis pozostanie bez zmian.

Jak wskazano w uzasadnieniu prezydenckiego projektu, powstał on na podstawie rekomendacji Narodowej Rady Rozwoju, powołanego przez Andrzeja Dudę forum konsultacyjno-doradczego. Postulaty zmian mieli zgłosić żołnierze-weterani. W projekcie nie znalazły się szacunki, ile osób mogłoby skorzystać na zmianie przepisów. Kancelaria Prezydenta uważa natomiast, że wydatki związane z projektem w skali budżetu państwa będą miały wymiar marginalny. Po części może to wynikać z charakteru ustawy o weteranach, która przede wszystkim mówi o uhonorowaniu uczestników misji zagranicznych, a dopiero w drugiej kolejności, głównie w przypadku weteranów poszkodowanych przewiduje konkretną pomoc, w tym finansową i materialną.

Od lat 50. XX w. w misjach zagranicznych wzięło udział ponad 100 tys. żołnierzy i kilka tysięcy funkcjonariuszy z Polski. Podczas służby i pracy w kontyngentach poległo lub zmarło ok. 120 Polaków.

Uchwalona w 2011 r. ustawa o weteranach działań poza granicami państwa przyznaje im m.in. dodatki do rent i emerytur, ulgi na przejazdy komunikacją dla weteranów przebywających na rentach inwalidzkich, dopłaty do nauki oraz bezpłatną pomoc psychologiczną. Ustanowiła też 29 maja Dniem Weterana Działań poza Granicami Państwa. Tego samego dnia przypada też Międzynarodowy Dzień Uczestników Misji Pokojowych, ustanowiony w 2002 r. przez Zgromadzenie Ogólne ONZ.

W połowie 2017 r. MON skierowało do uzgodnień obszerny projekt nowelizacji ustawy o weteranach. Prace nad zmianami jednak utknęły i przedłożenie nie zostało do tej pory skierowane do Sejmu. Z rozwiązaniami proponowanymi przez resort nie zgadzali się m.in. przedstawiciele organizacji zrzeszających weteranów.