O projekcie całościowo regulującym status zwierząt w służbie poinformował 18 lutego na konferencji prasowej szef resortu spraw wewnętrznych i administracji Mariusz Kamiński. Nowelizacja ustawy o Policji i niektórych innych ustaw ma zapewnić zwierzętom należącym do służb podległych resortowi m.in. dożywotnie utrzymanie i opiekę weterynaryjną finansowaną przez państwo.

Jak podkreślają autorzy projekty, proponowane zmiany wychodzą naprzeciw oczekiwaniom społecznym, w tym m.in. samych funkcjonariuszy służb MSWiA. Zakłada on przyjęcie rozwiązań regulujących sytuację zwierząt od momentu ich doboru, poprzez czas realizacji zadań w poszczególnych formacjach, aż po ich wycofanie z realizacji zadań służbowych. Regulacja określa również obowiązki opiekunów zwierząt, w tym w szczególności związane z zapewnieniem dobrostanu zwierząt i ich prawidłowego utrzymania obejmującego: racjonalne żywienie i stały dostępu do czystej i świeżej wody; dbanie o stan zdrowia i kondycję, w tym poddawanie terminowym szczepieniom i zabiegom profilaktycznym oraz zapewnienie możliwości codziennego ruchu; pielęgnację i utrzymanie w czystości; zapewnienie warunków utrzymania dostosowanego do potrzeb biologicznych.

"Jednoznacznie określony zostanie mechanizm przydzielania przez służby zwierząt wycofywanych z użycia opiekunom, przy założeniu, że zwierzę w dalszym ciągu będzie pozostawać na stanie formacji, a pierwszeństwo w przejmowaniu opieki będzie miał dotychczasowy opiekun, o ile wyrazi taką wolę" - czytamy w uzasadnieniu do projektu ustawy. W projekcie wskazano również, że w przypadku, gdy żadna uprawniona osoba, czyli inny funkcjonariusz, pracownik cywilny formacji, emerytowany funkcjonariusz bądź funkcjonariusz rencista, nie wyrazi woli przejęcia opieki nad zwierzęciem, opieka ta będzie sprawowana w ramach określonej jednostki lub komórki organizacyjnej danej formacji. Będzie też istniała możliwość powierzenia opieki nad zwierzęciem organizacji społecznej, której statutowym celem działania jest ochrona zwierząt.

Zgodnie z proponowanymi przepisami opiekun zwierzęcia używanego do celów służbowych, a także wycofanego ze służby w danej formacji będzie otrzymywał wyżywienie w naturze dla psa lub konia albo równoważnik w formie ryczałtu z tytułu zwrotu kosztów wyżywienia zwierzęcia. Jak wyliczył resort podczas konferencji 18 lutego, będzie on wynosił w przypadku psa 9-16 złotych dziennie i zależeć będzie np. od wagi czy pory roku. Rocznie koszt ten obliczono na 6,5 tys. złotych. W przypadku konia koszt dzienny to 30 złotych, gdy jest on w służbie lub 23 złotych, po jego wycofaniu z niej.

Zapewnione mają być również środki na badania profilaktyczne i leczenie m.in. "emerytowanych" zwierząt. W projekcie wskazano również, że leczenie psa i konia wycofanego ze służby następuje po uprzednim uzgodnieniu z kierownikiem jednostki organizacyjnej, na której stanie znajduje się zwierzę. Koszty zabiegów profilaktycznych, leczenia zwierząt, w tym koszty lekarstw, pokrywa się z budżetu na podstawie faktury wystawionej przez lekarza lub lekarza weterynarii.

Nowelizacja wprowadzi także mechanizmy nadzoru ze strony poszczególnych formacji nad sposobem realizacji opieki nad powierzonym zwierzęciem, a w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości zwierzę będzie mogło być odebrane i przydzielone innej osobie. Co ważne, opiekunem psa lub konia wycofanego z użycia w Policji nie może zostać policjant lub pracownik, który "w następstwie swojego zawinionego działania przyczynił się do wycofania psa lub konia z użycia". W ustawie wprowadzono również możliwość przyznawania przez komendantów poszczególnych służb - w uzasadnionych przypadkach - wsparcia opiekunom zwierząt wycofanym z użycia przed dniem wejścia w życie przepisów projektowanej regulacji.

Jak dowiedzieliśmy się jeszcze podczas konferencji MSWiA, założono dwa rodzaje przesłanek wycofania psa lub konia ze służby: obligatoryjne i fakultatywne. Te pierwsze zakładają np. utratę zdrowia czy zdolności wykonywania obowiązków, a drugie - wiek, który w przypadku psów wyznaczono na 9 lat, a koni - 15. Wtedy też będą one mogły przejść na "emeryturę".

MSWiA przygotowując projekt rozwiązań dla podległych sobie służb przyjrzał się jak rozwiązano tę kwestię w innych europejskich krajach. Ustalić miał, na podstawie informacji uzyskanych od Oficerów Łącznikowych Polskiej Policji, że podejście do tej tematyki jest zróżnicowane, a problematyka zwierząt wycofanych ze służby zazwyczaj nie jest uregulowana. Zwierzęta są zazwyczaj przekazywane dotychczasowym opiekunom-funkcjonariuszom, sprzedawane lub przekazywane organizacjom, których statutowym celem jest ochrona zwierząt. W przypadku gdy nie uda się znaleźć chętnej osoby lub instytucji do zaopiekowania się zwierzęciem na "emeryturze", zwierzę może pozostać na niej dożywotnio w kojcu lub stajni będących w dyspozycji Policji. Taka zasada funkcjonuje m.in. w Policji Federalnej Niemiec czy policji węgierskiej.  

Nie tylko MSWiA

Rozwiązania wprowadzone zostać mają na pewno we wszystkich służbach podległych MSWiA, z uwzględnieniem odmienności obecnych regulacji obowiązujących w poszczególnych formacjach i funkcjonujących rozwiązań regulujących używanie zwierząt do realizacji ustawowych zadań poszczególnych formacji. Ta sytuacja może się jednak oczywiście zmienić. Do działania ruszyli już bowiem związkowcy ze Służby Więziennej. Krajowa Sekcja Służby Więziennej NSZZ Solidarność złożyła wniosek o podjęcie działań na rzecz włączenia w proces legislacyjny, dotyczący unifikacji statusu psów służbowych i specjalnych wykorzystywanych także w tej formacji. Trafił on do wiceministra sprawiedliwości nadzorującego SW, czyli Michała Wosia. 

Jak podkreślają w piśmie związkowcy, należałoby przyjąć jednolite rozwiązania dla wszystkich krajowych służb mundurowych posiadających zwierzęta wykorzystywane do celów specjalnych, aby zapewnić im godne funkcjonowanie w trakcie i po wycofaniu ze służby.

Ciekawe, czy sprawą zainteresują się również związkowcy związani z celnikami. Tam bowiem kwestię tę udało się częściowo rozwiązać. Psy, które kończą służbę w KAS mają bowiem zapewnioną m.in. opiekę weterynaryjną, a opiekunowi przysługuje ryczałt z tytułu zwrotu kosztów wyżywienia czworonoga.

Obecnie, do realizacji zadań Policja używa 915 psów oraz 54 koni. Natomiast Straż Graniczna używa 246 psów i 8 koni. Służba Ochrony Państwa ma 10 psów, a Państwowa Straż Pożarna do realizacji działań poszukiwawczych osób wykorzystuje 29 psów.

PAP/MR