Zabiegi o to, by dokonać niezbędnych zmian w przepisach, trwały już od dawna. Jak mówił jeszcze na początku ubiegłego roku w rozmowie z InfoSecurity24.pl Robert Lis, przewodniczący Zarządu Oddziałowego NSZZ Funkcjonariuszy Straży Granicznej przy Nadwiślańskim Oddziale Straży Granicznej, "jesteśmy za te zwierzęta odpowiedzialni, a sytuacje w których pies musi trafić gdzieś do przytułku, bo funkcjonariusza nie stać na jego utrzymanie, przynoszą ujmę wizerunkowi formacji i powadze państwa". Jak dodawał, "pies to nie kombinerki, które możemy wybrakować, bo się zepsuły".

Pod koniec 2020 roku, wydało się, że jest szansa na to, by kwestie zwierząt w służbach mundurowych uregulować. Miało się to stać przy okazji uchwalenia tzw. "piątki dla zwierząt". Tak się jednak nie stało, a przepisy dotyczące mundurowych psów i koni "upadły" razem z projektem. MSWiA zdecydowało się jednak na przygotowanie dokumentu, który dość szybko - co nie zdarza się często - zyskał poparcie wszystkich sił politycznych obecnych w parlamencie. 

Ustawa ostatecznie została uchwalona przez Sejm 24 czerwca. Reguluje sytuację zwierząt od momentu ich doboru, poprzez czas realizacji zadań w poszczególnych formacjach i po wycofaniu ze służby. Początkowo obejmowała zwierzęta w służbach mundurowych podległych MSWiA, a na kolejnych etapach procesu legislacyjnego wprowadzono do niej przepisy dotyczące zwierząt w Służbie Więziennej i siłach zbrojnych (na wniosek MS i MON) i następnie, za sprawą poselskich poprawek, psów Straży Marszałkowskiej.

Nowelizacja zakłada m.in., że zwierzę po wycofaniu ze służby pozostanie na stanie formacji, a pierwszeństwo do przejęcia nad nim opieki będzie miał jego dotychczasowy opiekun. W sytuacji, gdy nikt nie wyrazi woli zaopiekowania się zwierzęciem "na emeryturze", opieka nad nim sprawowana będzie w ramach jednostki danej formacji. Będzie mogło też być przekazane pod opiekę właściwej organizacji społecznej.

Zgodnie z ustawą opiekun zwierzęcia - używanego do celów służbowych, jak również wycofanego ze służby - będzie otrzymywał wyżywienie w naturze albo równoważnik w formie ryczałtu z tytułu kosztów wyżywienia. Będzie on wypłacany co miesiąc z góry. Takie świadczenie otrzymywać będzie też organizacja społeczna, której powierzono zwierzę wycofane ze służby. Ponadto opiekunom zostaną zapewnione środki na zabiegi profilaktyczne i leczenie zwierząt.

Regulacja doprecyzowuje też m.in. to, kiedy zwierzęta są wycofywane ze służby. Wśród nich są przypadki obligatoryjne - m.in. stan zdrowia, trwała utrata sprawności użytkowej zwierzęcia, brak postępu w szkoleniu - a także fakultatywne, czyli ukończenie 9. roku życia przez psa i 15. roku życia przez konia, przy czym w przypadku koni z sił zbrojnych wiek określony został na 18 lat.

Dokument określa też obowiązki opiekunów zwierząt, w tym w szczególności te związane z zapewnieniem dobrostanu zwierząt i ich prawidłowego utrzymania. Na celu ma też wprowadzenie mechanizmów nadzoru ze strony poszczególnych formacji nad sposobem sprawowania opieki nad powierzonym zwierzęciem. Opiekun czy organizacja będzie zobowiązana m.in. do tego, aby okazywać zwierzę na żądanie uprawnionego funkcjonariusza, a także do zawiadomienia kierownika jednostki formacji np. o zmianie miejsca przebywania zwierzęcia na dłużej niż 30 dni.

Nowe przepisy rozwiązują też kwestie takie, jak to kto zajmie się zwierzęciem wycofanym ze służby po śmierci dotychczasowego opiekuna. Określono w niej również, że opiekunowi zabrania się zbywania, rozmnażania i wykorzystywania do celów zarobkowych zwierzęcia wycofanego ze służby.

W ustawie wzięto również pod uwagę zwierzęta wycofane ze służby przed wejściem w życie jej przepisów. Opiekunom w przypadkach uzasadnionych dobrem "emerytowanych" zwierząt przewidziane w ustawie wsparcie będzie mógł przyznać komendant służb nadzorowanych przez MSWiA, Dyrektor Generalny Służby Więziennej i komendant Straży Marszałkowskiej.

Do nowelizacji ustawy o Policji i niektórych innych ustaw Senat wprowadził 23 lipca piętnaście poprawek o charakterze redakcyjno-legislacyjnym. W środę poprawki poparli posłowie zgodnie z wcześniejszą rekomendacją sejmowej Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych. 

Wiceszef MSWiA Błażej Poboży w Senacie podkreślał, że na każdym etapie prac legislacyjnych dyskusja nad proponowanymi przepisami odbywała się ponad podziałami politycznymi. W jego ocenie przygotowana ustawa wychodzi naprzeciw oczekiwaniom społecznym, w tym funkcjonariuszy i żołnierzy.

Ustawa trafi teraz do podpisu prezydenta. Nowe regulacje mają wejść w życie po upływie trzech miesięcy od dnia ogłoszenia. W ustawie wzięto również pod uwagę zwierzęta wycofane ze służby przed wejściem w życie jej przepisów. Opiekunom w przypadkach uzasadnionych dobrem "emerytowanych" zwierząt przewidziane w ustawie wsparcie będzie mógł przyznać komendant służb nadzorowanych przez MSWiA, Dyrektor Generalny Służby Więziennej i komendant Straży Marszałkowskiej.

PAP/DM