To ostanie weto kończącego jutro kadencję prezydenta Andrzeja Dudy. Głowa państwa zdecydowała się - tuż przed końcem urzędowania - zawetować ustawę o zmianie ustawy o Służbie Więziennej oraz ustawy o ustanowieniu „Programu modernizacji Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Ochrony Państwa w latach 2022–2025”, o ustanowieniu „Programu modernizacji Służby Więziennej w latach 2022–2025” oraz o zmianie ustawy o Policji i niektórych innych ustaw i przekazał ustawę Sejmowi do ponownego rozpatrzenia. Przepisy, których podpisania odmówił prezydent, zakładały likwidację Akademii Wymiaru Sprawiedliwości. Uczelnia miała zmienić nazwę oraz podległość. Powstała w miejsce ASW Akademia Służby Więziennej miała podlegać szefowi SW, a nie ministrowi sprawiedliwości.

Przypomnijmy, w drugiej połowie maja ubiegłego roku Maria Ejchart, wiceminister sprawiedliwości odpowiedzialna za więziennictwo mówiła wprost, że ”Akademia Wymiaru Sprawiedliwości oderwała się od rzeczywistości penitencjarnej, która funkcjonuje w Polsce”.

W podobnym tonie wypowiadała się obecna szefowa Służby Więziennej. W czerwcowej rozmowie z InfoSecurity24.pl. „Centralny Zarząd nie ma wiedzy na temat programów nauczania i nie jesteśmy w stanie powiedzieć na ile to, w jaki sposób obydwa się tam kształcenie, jest nam realnie przydatne” - alarmowała płk Renata Niziołek. Jak dodawała, „obserwując kadrę, która trafia do jednostek po przeszkoleniu w tej szkole, widzimy, że zwłaszcza ta część praktyczna pozostawia wiele do życzenia”. Jej zdaniem właśnie dlatego, „absolwenci AWS, często bardzo ambitnie podchodzący do pracy, zderzają się z rzeczywistością w jednostkach penitencjarnych i proszę mi wierzyć, że jest ona dla nich zaskakująca i trudna”

Przeciwny zmianom był obecny rektor AWS Michał Sopiński, który – podczas ubiegłorocznej rozmowy z InfoSecurity24.pl – przekonywał, że „likwidacja Akademii Wymiaru Sprawiedliwości to jest nie tyle krok w tył”. „To jest cofnięcie się w czasie o kilkanaście lat, jeżeli chodzi o badania i kształcenie w Służbie Więziennej” – mówił.

Jak się okazuje, zdanie rektora ASW podzielił prezydent. Jak powiedział na antenie TV Republika Andrzej Duda ustawa przygotowana przez resort sprawiedliwości, „nie tyle się likwiduje uczelnię (…) tylko w ogromnym stopniu tak naprawdę następuje skok na jej autonomię”. „Chodzi tylko o przejęcie kadrowe, to znaczy, żeby wyrzucić obecne władze uczelni i zastąpić je swoimi ludźmi” - podkreślił .

Jak czytamy z kolei w uzasadnieniu weta, „arbitralne skracanie przez ustawodawcę kadencji organów uczelni jest (…) rozwiązaniem wadliwym z punktu widzenia konstytucyjnej zasady ochrony praw nabytych - w zakresie stosunku powołania Rektora-Komendant oraz z zasadą autonomii uczelni w zakresie kadencji Senatu”. Oprócz tego, Andrzej Duda wskazuje, że jego zdaniem wolą wnioskodawców jest przekształcenie w przyszłości „uczelni akademickiej, jaką jest obecnie Akademia Wymiaru Sprawiedliwości, w uczelnię zawodową”, na co nie ma jego zgody.

Mając na uwadze aktualną działalność Akademii Wymiaru Sprawiedliwości, uważam, że ustawowa redukcja jej zadań i zakresu działalności wyłącznie do zadań realizowanych na potrzeby Służby Więziennej jest systemowo nieuzasadniona.
Fragment uzasadnienia weta Andrzeja Dudy

Pytanie jednak co dalej. Teoretycznie, decyzja prezydenta nie musi przekreślać wprowadzenia zmian zakładanych przez resort sprawiedliwości. Problem jednak w tym, że rządząca dziś koalicja nie ma niezbędnej większości do odrzucenia weta. Może się zatem okazać, że kierownictwo resortu sprawiedliwości i Służby Więziennej, będzie musiało znaleźć sposób na swoistą kohabitację z szefostwem Akademii Wymiaru Sprawiedliwości. Nie ma jednak co ukrywać, że biorąc pod uwagę szereg oskarżeń jakie padały z obu stron, dziś wydaje się to zadanie dość karkołomne.