Na czwartkowym posiedzeniu ministrowie zajęli się, przygotowanym przez MSWiA projektem ustawy o przetwarzaniu danych dotyczących przelotu pasażera. Nowe przepisy mają pomóc w zapobieganiu i zwalczaniu terroryzmu oraz innych poważnych przestępstw, jak przemyt ludzi, udział w organizacji przestępczej, cyberprzestępczość, pornografia dziecięca, przemyt broni, amunicji i materiałów wybuchowych. Prace nad projektem związane są z dyrektywą unijną dotyczącą rejestru danych pasażerów (PNR), którą kraje członkowskie wprowadzić mają do 25 maja 2018 roku.

Jak informuje MSWiA, wprowadzenie w życie nowych przepisów ma na celu przede wszystkim zagwarantowanie pasażerom bezpieczeństwa podróży. Przekazywane dane pozwolą m.in. na przeciwdziałanie zagrożeniom terrorystycznym i ściganie sprawców innych przestępstw, ułatwią także współpracę państw UE w tym zakresie. Ustawa ma na celu dostosowanie krajowych przepisów do regulacji wspólnotowych – dyrektywa nakłada na państwa członkowskie obowiązek wprowadzenia regulacji do 25 maja 2018 r. Swój system automatycznego zbierania i przekazywania danych mają już Wielka Brytania, Belgia, Dania, Francja, Holandia i Szwecja.

Wdrożenie dyrektywy do polskiego porządku prawnego wymaga:

• nałożenia na przewoźników lotniczych obowiązku przekazywania gromadzonych danych PNR,
• ustanowienia Krajowej Jednostki do spraw Informacji o Pasażerach (zwanej dalej ,,JIP”) odpowiedzialnej za gromadzenie i przetwarzanie uzyskanych od przewoźników danych PNR,
• określenia zasad przetwarzania danych PNR przez JIP,
• uregulowania kwestii ochrony przetwarzanych danych osobowych,
• określenia krajowych organów właściwych do wnioskowania lub otrzymywania danych PNR,
• uregulowania zasad współpracy międzynarodowej w zakresie wymiany danych PNR,
• ustanowienia administracyjnych kar pieniężnych za niewywiązywanie się przez przewoźników lotniczych z obowiązku dotyczącego przekazywania do JIP danych PNR.

Ustawa przewiduje pojawienie się pojęcia ,,lot PNR”, które oznaczać będzie "lot statku powietrznego wykonującego regularny lub nieregularny przewóz lotniczy pasażerów, których dane PNR są przetwarzane i podczas którego następuje przekroczenie granicy państwowej, a start albo lądowanie statku powietrznego następuje na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej". 

Danymi PNR, wymaganymi na podstawie ustawy od przewoźników lotniczych, będą dane dotyczące przelotu pasażera, w tym dane osobowe, które przetwarzane są w związku z prowadzeniem działalności gospodarczej przez przewoźników lotniczych w celu rezerwacji lub realizacji lotu w ramach przewozu lotniczego.

Projektowana ustawa przewiduje, że przewoźnicy lotniczy będą zobowiązani do przekazywania gromadzonych przez siebie danych przed każdym realizowanym lotem PNR w okresie od 48 do 24 godzin przed planowanym rozpoczęciem lotu oraz niezwłocznie po zakończeniu odprawy biletowo-bagażowej i wejściu pasażerów na pokład statku powietrznego. 

Zgodnie z zapisami ustawy, JIP zostanie utworzona w strukturach Straży Granicznej.

Dane PNR mogące służyć do bezpośredniej identyfikacji pasażera, po upływie 6 miesięcy od zgromadzenia w KSI PNR, poddawane będą, jak czytamy, „depersonalizacji poprzez ukrycie określonych w ustawie elementów”.

Kto będzie może mieć dostęp do danych PNR? Katalog jest bardzo szeroki, w wśród wymienionych organów są m.in.: Komendant Główny Policji, Komendant Główny Straży Granicznej, Prokurator Krajowy, Szef ABW, CBA czy Agencji Wywiadu ale także na przykład Szef Krajowej Administracji Skarbowej

Zgodnie z projektem, jeżeli w wyniku przetwarzania danych PNR zostaną uzyskane informacje uzasadniające podejrzenie popełnienia przestępstwa bądź zostanie wykryte przestępstwo „właściwe organy będą mogą wykorzystać te informacje dla potrzeb wykrywania i ścigania takich przestępstw”.

W projektowanej ustawie przewiduje się również uregulowanie międzynarodowej współpracy w zakresie wymiany danych PNR. Dyrektywa przewiduje, że zgromadzone przez JIP dane PNR mogą być przedmiotem wymiany pomiędzy państwami członkowskimi oraz przekazywane do Europolu i państw trzecich.

Przepisy ustawy przewidują również administracyjne kary pieniężne, które nakładane będą na przewoźników lotniczych, za nierealizowanie lub nieprawidłowe realizowanie nałożonych na nich obowiązków dot. przekazywania danych PNR.

Projekt ustawy trafi teraz do Sejmu. Jednak czasu na jego implementację jest już niewiele. Możemy się więc spodziewać, że projekt nowych regulacji procedowany będzie ekspresowo tak, by zdążyć przed 25 maja.

PAP/KPRM/DM