Nowelizacja ustawy o Państwowym Ratownictwie Medycznym zawiera dwie podstawowe zmiany odnoszące się do systemu PRM. Dotyczą one wprowadzenia możliwości zawierania umów na zadania zespołów ratownictwa medycznego z podmiotami z większościowym udziałem kapitału publicznego (tzw. "upublicznienie systemu PRM") oraz przejęcia przez ministra zdrowia od szefa MSWiA Systemu Wspomagania Dowodzenia Państwowego Ratownictwa Medycznego, będącego narzędziem teleinformatycznym do obsługi zgłoszeń alarmowych.

Ustawa, co do zasady, wejdzie w życie po upływie 14 dni od ogłoszenia; część regulacji jest rozłożona w czasie i zacznie obowiązywać stopniowo w latach 2019-2020.

Ministerstwo Zdrowia, które przygotowało nowelizację wskazywało, zawiera ona wiele zmian oczekiwanych przez środowisko ratownictwa medycznego, m.in. przejęcie dyspozytorni medycznych przez wojewodów, zapewnienie dostępu do wsparcia psychologicznego dla dyspozytorów medycznych, doprecyzowanie możliwości wykonywania zawodu przez ratownika medycznego w jednostkach podległych ministrowi obrony narodowej, a także w policji i w Służbie Ochrony Państwa.

W myśl przepisów, dyspozytornia medyczna stanie się komórką organizacyjną urzędu wojewódzkiego, pełniącą rolę ośrodka działania Systemu Wspomagania Dowodzenia Państwowego Ratownictwa Medycznego na terenie województwa. Dyspozytorzy medyczni będą pracownikami urzędów wojewódzkich, zatrudnianymi na podstawie stosunku pracy.

Dyspozytornie medyczne mają pełnić funkcję centrów, wokół których będzie tworzony rejon operacyjny, na który zawierane będą umowy z płatnikiem świadczeń (zgodnie z zasadą: jedna dyspozytornia medyczna – jeden rejon operacyjny). Co do zasady, od dnia 1 stycznia 2021 r. na terenie województwa będzie działała jedna dyspozytornia medyczna, tworzona i prowadzona przez wojewodę. Jedynie na terenie województw mazowieckiego i śląskiego działać będą po dwie dyspozytornie medyczne.

Nowela wprowadza rozwiązania mające gwarantować udzielanie świadczeń pacjentom w stanie zagrożenia życia i zdrowia bez zgody przedstawiciela ustawowego. O możliwość taką dopominał się m.in. Rzecznik Praw Dziecka Marek Michalak, wskazując m.in. na przypadki dzieci potrzebujących pomocy w szkołach czy placówkach opiekuńczych.

Przepisy wymagają zgody przedstawiciela ustawowego małoletniego pacjenta na udzielenie mu świadczenia. W przypadku pacjenta powyżej 16. roku życia wymagana jest także jego zgoda. W razie sprzecznych oświadczeń woli pacjenta i jego przedstawiciela wymagane jest zezwolenie sądu opiekuńczego. Przepisy określają wyjątek jedynie w odniesieniu do lekarza, który może bez zgody pacjenta lub jego przedstawiciela ustawowego udzielić świadczenia zdrowotnego, jeżeli pacjent wymaga niezwłocznej pomocy lekarskiej, a ze względu na stan zdrowia lub wiek nie może wyrazić zgody i nie ma możliwości porozumienia się z jego przedstawicielem ustawowym lub opiekunem faktycznym.

Przyjęte w noweli rozwiązanie zakłada, że ratownik medyczny w ramach realizacji zadań zawodowych i pielęgniarka systemu, wykonująca medyczne czynności ratunkowe, mogą udzielić świadczeń zdrowotnych bez zgody pacjenta, jeżeli wymaga on niezwłocznej pomocy, a ze względu na stan zdrowia lub wiek nie może wyrazić zgody i nie ma możliwości porozumienia się z jego przedstawicielem ustawowym lub opiekunem faktycznym.