Instytut Badań Rynkowych i Społecznych (IBRiS) przeprowadził na zlecenie InfoSecurity24.pl - w ramach II Kongresu Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej - Odporność 2024 - badanie, w którym zapytał Polaków o kwestie obrony cywilnej i ochrony ludności. Ankietowani odnieśli się również do tego, czy byliby w stanie przetrwać przez kilka dni bez prądu, wody i jedzenia oraz czy wiedzą, gdzie znajdują się miejsca ewakuacji i schronienia w ich najbliższej okolicy. Niektóre z wyników napawają optymizmem, a inne – niestety – budzą bardzo poważne obawy.

1. Opowiadam się za przywróceniem obrony cywilnej i stworzeniem systemu ochrony ludności

Ponad 70 proc. osób chce przywrócenia obrony cywilnej i stworzenia systemu ludności. Przeciwnego zdania jest zaledwie 16,6 proc. ankietowanych. Ponad 13 proc. osób, które wzięły udział w badaniu, nie miało zdania na ten temat. Co ciekawe wśród tych, którzy zdecydowanie chcą przywrócenia obrony cywilnej i stworzenia systemu ochrony ludności dominują osoby z wykształceniem podstawowym/zawodowym (43 proc.), głównie w wieku 70 i więcej lat (66 proc.) oraz ci, którzy pochodzą z małych miast do 50 tysięcy mieszkańców (43 proc.).

2. Jestem gotowy do zaangażowania się w tworzenie obrony cywilnej poprzez uczestnictwo kilka dni w roku w szkoleniach i ćwiczeniach

Gotowość do tworzenia OC i uczestniczenia w szkoleniach wyraziło 45,3 proc. respondentów, natomiast jej brak 41,2 proc. Zdania nie miało 13,4 proc. ankietowanych. Wśród osób, które wyraziły największe zaangażowanie (odpowiedź: zdecydowanie tak) dominują mieszkańcy małych miast (28 proc.), natomiast największą grupę wśród respondentów opowiadających się zdecydowanie przeciw, najwięcej jest mieszkańców dużych miast (powyżej 250 tys. mieszkańców). Najliczniejszą grupę, wśród osób gotowych do aktywnego zaangażowania, stanowią te z wyższym wykształceniem (25 proc.). Jeśli chodzi ankietowanych, który są kategorycznie przeciwni zaangażowaniu w tworzenie OC, w większości są to osoby z wykształceniem średnim i policealnym (24 proc.).

3. Uważam, że odbycie szkolenia z obrony cywilnej powinno być obowiązkowe dla każdego obywatela

Za wprowadzeniem obowiązkowych szkoleń z OC opowiedziało się 62,2 proc. ankietowanych, natomiast przeciw było 26,4 proc. Zdania na ten temat nie miało 11,4 proc. ankietowanych. Z obowiązkowego szkolenia dla każdego obywatela najchętniej skorzystałyby osoby z wykształceniem podstawowym/zawodowym (45 proc.) mieszkające w małych miastach (57 proc.). Wśród respondentów, którzy obowiązkowym szkoleniom powiedziało zdecydowanie „nie”, znalazło się 14 proc. osób w wieku od 18 do 29 lat. Co ciekawe, wśród osób nieposiadających zdania na ten temat, dominują mieszkańcy dużych miast (powyżej 250 tys. mieszkańców) – aż 20 proc.

4. Byłbym/byłaby w stanie, wraz najbliższą rodziną, przetrwać przez kilka dni bez dostaw prądu, wody i jedzenia

Aż 53 proc. badanych odpowiedziało, że byłoby w stanie, wraz najbliższą rodziną, przetrwać przez kilka dni bez dostaw prądu, wody i jedzenia. Innego zdania było 33,8 proc. osób. 13,1 proc. ankietowanych wskazało odpowiedź „nie wiem/trudno powiedzieć”. Wśród przekonanych do tego, że są w stanie przetrwać kilka bez energii czy jedzenia, 29 proc. to osoby w wieku 70 i więcej lat. Największą grupę wśród nieprzekonanych do możliwości poradzenia sobie w sytuacji przerwani dostaw, stanowią młode osoby w wieku 18-29 lat (50 proc.). Najmniej obaw wyrażają ankietowani z wyższym wykształceniem (26 proc.), natomiast najwięcej z wykształceniem podstawowym/zawodowym (20 proc.).

5. Znam miejsca ewakuacji i bezpiecznego schronienia w najbliższej okolicy mojego zamieszkania

82 proc. badanych nie wie, gdzie szukać schronienia, z czego prawie 68 proc. zdecydowanie nie ma pojęcia, gdzie znajdują się takie miejsca. Jedynie 13,3 proc. ankietowanych wie gdzie należy się ewakuować. Największą grupę wśród nieposiadających wiedzy na temat schronów, stanowią osoby w wieku 60-69 lat (82 proc.). Z kolei ci, którzy znają miejsca ewakuacji, to głównie osoby w wieku 40-49 lat (12 proc.). Co istotne, aż 81 proc. mieszkańców małych miast (do 50 tys. mieszkańców) deklaruje zdecydowany brak wiedzy na temat miejsca ewakuacji i bezpiecznego schronienia.

Wiedza Polaków na temat miejsc schronienia, nie napawa optymizmem, tym bardziej jeżeli tegoroczne dane zestawimy z zeszłorocznymi wynikami badań. Wtedy pytaliśmy czy Polacy wiedzą, gdzie w ich miejscu zamieszkania znajduje się schron. Aż 81,4 proc. z nich zaprzeczyło. Jedynie 16,3 proc. osób wiedziało, gdzie szukać najbliższego schronienia.

Tegoroczna ankieta zostało przeprowadzona przez IBRiS między 4 a 8 marca 2024 roku na próbie 1000 dorosłych osób. Badanie zostało zrealizowane metodą telefonicznych, standaryzowanych wywiadów kwestionariuszowych wspomaganych komputerowo (CATI).