Założenia projektu tzw. małej ustawy schronowej, który w czwartek zostanie złożony do Sejmu przedstawili na konferencji prasowej posłowie Lewicy. „Obrona cywilna jest dla nas jako Lewicy bardzo ważna. Jako Polska wydajemy rekordowo dużo na zbrojenia, 4 proc. PKB. To dobrze. Ale musimy zadbać o drugi filar, musimy zadbać o ludność cywilną i wydatki na obronę cywilną” - powiedziała poseł Anna Maria Żukowska. „My, jako państwo musimy dać szansę na uratowanie się i ochronę osobom cywilnym. Dlatego dziś składamy tzw. małą ustawę schronową” - dodała.

W uzasadnieniu projektu, który w czwartek Lewica złożyła w Sejmie można przeczytać, że w samorządach brakuje stosownych przepisów definiujących zadania z zakresu obrony cywilnej. Z kolei w zakresie budowli ochronnych brakuje w przepisach definicji takowych budowli, co jest problemem w projektowaniu oraz tworzeniu nowych miejsc ukrycia. „W efekcie Polska jest krajem o jednej z najniższych liczbie miejsc w budowlach ochronnych dla ludności cywilnej w Europie i regionie. Brak definicji i norm technicznych uniemożliwia faktyczną ocenę liczby i jakości ukryć i schronów oraz tworzenie takich miejsc” – podkreślili w uzasadnieniu posłowie.

Według Lewicy, „mała ustawa schronowa” ma na celu uzupełnienie i poprawienie istniejących przepisów w taki sposób aby „umożliwić samorządom należyte wywiązywanie się z konstytucyjnego obowiązku ochrony obywateli”. „Zaproponowane przepisy mają także zachęcać obywateli do tworzenia przydomowych schronów, ukryć oraz zobowiązywać inwestorów do uszanowania istniejących norm prawnych” – wskazano.

Współczesne realia wymagają dostosowania się do różnych sytuacji kryzysowych stanowiących zagrożenie dla życia i zdrowia ludności wynikających ze zmian klimatycznych, katastrof naturalnych i przemysłowych oraz działań zbrojnych. W sytuacjach ekstremalnych, jednym z kluczowych narzędzi ochrony ludności są budowle ochronne. Niestety w dotychczasowym prawodawstwie narzędzie to pozostaje pomijane i niezdefiniowane, co uniemożliwia budowę i projektowanie takich obiektów dla celów cywilnych.
Fragment uzasadnienia projekt tzw. małej ustawy schronowej

Dodatkowo zaproponowane w projekcie przepisy doprecyzowują także obszar ewidencji budowli ochronnych oraz koordynacji systemu powszechnego ostrzegania i alarmowania. „Zaproponowane przepisy porządkują zobowiązania jednostek samorządu terytorialnego poszczególnych szczebli zapobiegając rozmytej odpowiedzialności oraz uzupełniają je tam, gdzie niezbędne dla funkcjonowania sytemu zadania nie posiadały przypisanych podmiotów mających je realizować” -  wyjaśniają w uzasadnieniu posłowie Lewicy.

„W obliczu narastających zagrożeń geopolitycznych oraz klimatycznych budowa schronów i ukryć dla ludności cywilnej powinna być jednym z priorytetów w zakresie wzmacniania odporności państwa zgodnie z celami Krajowego Planu Odbudowy. Wprowadzenie zapisów ustawy pozwoli na jednoznaczne określenie warunków budowy, ewidencji, zasad użytkowania i remontów takich obiektów. Projektowane przepisy uwzględniają również kwestie dostępu do wody, żywności oraz opieki medycznej poprzez wyznaczenie i właściwe oznaczenie miejsc takiego zaopatrzenia” – czytamy w uzasadnieniu.

Proponowane przez Lewicę przepisy zakładają także, że w nowo powstałych budynkach użyteczności publicznej - szkoły, szpitale, domy kultury, parkingi podziemne oraz metro – miały zagwarantowane funkcje schronu lub ewentualnie ukrycia. Według projektu docelowo 50 procent ludności powinno mieć zagwarantowane miejsce w ogólnodostępnych schronach i ukryciach. A o ich lokalizacji każdy samorząd będzie miał obowiązek – według projektu - informować mieszkańców. „Przystosowanie nowo budowanych budynków do funkcji ochronnej dla ludności cywilnej zwiększa koszty ich budowy jedynie o 1,5 proc. zgodnie z analizami Szefa Obrony Cywilnej Kraju oraz Państwowej Straży Pożarnej. (…) Dlatego oceniamy, że zaproponowane zmiany w przepisach nie spowodują nadmiernego obciążenia finansowego dla jednostek samorządu terytorialnego” – dodano w uzasadnieniu.