Według agencji CNA, krytykowany m.in. przez Komisję Europejską program ma zostać zawieszony "w obecnej formie", jednak nie jest jasne, czy władze Cypru całkowicie z niego zrezygnują. Jak podał na Twitterze urząd prezydenta Cypru, decyzja ma związek ze "słabościami oraz nadużywaniem zasad programu". 

Decyzja została podjęta po tym, jak w ramach dziennikarskiej prowokacji reporterzy Al-Dżaziry nagrali przewodniczącego cypryjskiego parlamentu Demetrisa Syllurisa oferującego pomoc w uzyskaniu cypryjskiego paszportu osobie podającej się za chińskiego kryminalistę. We wtorek Sylluris zapowiedział zawieszenie wykonywania swoich obowiązków na czas śledztwa w sprawie. Dotychczas aby zdobyć obywatelstwo Cypru wystarczyło zainwestować co najmniej 2 mln euro w kraju oraz spełnić szereg innych wymogów formalnych, choć kryteria te nie zawsze były przestrzegane.

W sierpniu dziennikarskie śledztwo Al-Dżaziry ujawniło, że Cypr "sprzedawał" paszporty kryminalistom, osobom zaangażowanym w pranie brudnych pieniędzy i politykom oskarżanym o korupcję z ponad 70 krajów, najwięcej z Rosji, Ukrainy, Chin i krajów Bliskiego Wschodu.

We wrześniu komisarz UE ds. praworządności Didier Reynders zapowiedział, że zastanowi się nad wszczęciem postępowania przeciwko Cyprowi w sprawie programu tzw. złotych paszportów. Oprócz Cypru, obywatelstwo za pieniądze oferują także dwa inne państwa członkowskie UE: Malta i Bułgaria. W obu przypadkach programy te budziły wiele podejrzeń i wątpliwości.

Jak zauważa ekspert Fundacji Instytut Bezpieczeństwa i Strategii, prof. Artur Gruszczak, problem tzw. złotych paszportów jest dobrze znany i zasadniczo lekceważony przez większość państw UE. "Wskazują one na ograniczoną skalę tego zjawiska (dotychczas wydano w całej UE około 6 tys. <<złotych paszportów>> i 100 tys. <<złotych wiz>>), skuteczność środków zabezpieczających i kontrolnych oraz uzasadnienie praktyki naturalizacji cudzoziemców w prawie międzynarodowym humanitarnym. Niebagatelne są korzyści finansowe: Malta uzyskała z opłat i inwestycji wymaganych przez program <<złotych paszportów>> i <<złotych wiz>> w latach 2014-2018 718 mln euro, zaś na Cyprze wpływy z tego tytułu w latach 2013-2018 wyniosły ponad 6,5 mld euro, co równa się średnio 5 procent rocznego produktu krajowego!" - pisze Gruszczak. Jak dodaje, "dopóki UE nie przyjmie <<żelaznych zasad>> – mocnych regulacji dotyczących omawianych praktyk – i nie wymusi ich pełnego wdrożenia, dopóty kraje członkowskie będą dość swobodnie kształtować swe programy <<obywatelstwa na sprzedaż>>".

PAP/IS24