Analizując ewolucję służb mundurowych w obu krajach, można dostrzec zarówno podobieństwa, jak i kluczowe różnice w podejściu do zapewnienia bezpieczeństwa publicznego.

Norweska reforma była potrzebna

Reforma policji w Norwegii, realizowana w latach 2016–2021, składała się z dwóch głównych części: strukturalnej oraz jakościowej. Jej celem było stworzenie bardziej zintegrowanego i efektywnego systemu policyjnego poprzez zmniejszenie liczby okręgów policyjnych oraz rozwój usług opartych na wiedzy. Pierwsza część reformy polegała na zredukowaniu liczby okręgów policyjnych z 27 do 12. W ramach tej zmiany mniejsze jednostki zostały przeorganizowane w większe, scentralizowane. Celem było uproszczenie struktury zarządzania oraz zwiększenie efektywności operacyjnej. Nowe, większe okręgi policyjne miały umożliwić tworzenie ośrodków wiedzy, które mogłyby lepiej wspierać działania operacyjne i śledcze. 

Drugą część reformy stanowił rozwój usług policyjnych opartych na wiedzy. Celem było zwiększenie jakości i jednolitości służb policyjnych poprzez wprowadzenie nowych metod i technologii, które mogłyby usprawnić pracę operacyjną i śledczą. W ramach tej części skoncentrowano się na kilku kwestiach. Przede wszystkim policja miała stać się bardziej zorientowana na naukę i innowacje, co oznaczało rozwój nowych kompetencji i lepsze wykorzystanie dostępnych informacji.

Skoncentrowano się również na poprawie dostępu do usług policyjnych oraz zwiększeniu wydajności działań poprzez zastosowanie nowych technologii i metod zarządzania oraz wprowadzenie priorytetów, które miały zapewnić spójne i wysokiej jakości usługi w całym kraju, niezależnie od lokalizacji.

Reforma wpłynęła na zmiany w strukturze zarządzania oraz w składzie kadry kierowniczej. Przekształcenie mniejszych jednostek w większe, scentralizowane okręgi oznaczało, że wielu lokalnych liderów policji straciło swoje pozycje kierownicze lub doświadczyło poważnych zmian w zakresie obowiązków i struktury zarządzania. Norweska reforma policji wpisuje się w szerszy europejski trend centralizacji i modernizacji struktur policyjnych. W wielu krajach europejskich wprowadzano podobne zmiany mające na celu poprawę efektywności, standaryzację i racjonalizację działań służb policyjnych. 

Szwedzka policja po reformie walczy z gangami

Z kolei reforma policji w Szwecji, która weszła w życie w 2015 roku, wprowadziła fundamentalne zmiany w strukturze i sposobie funkcjonowania służb policyjnych. Jej kluczowym elementem było połączenie 21 regionalnych jednostek policji w jedną ogólnokrajową organizację, co miało na celu centralizację zarządzania oraz poprawę koordynacji działań policyjnych. Oprócz zmian strukturalnych, istotnym aspektem były także nowe formy współpracy międzyorganizacyjnej mające na celu lepsze dostosowanie działań policji do lokalnych potrzeb i zapewnienie, że policja będzie „bliżej obywateli”. Po wprowadzeniu reformy w 2015 roku szwedzka policja skoncentrowała swoje wysiłki przede wszystkim na zwalczaniu przestępczości zorganizowanej, w tym działalności gangów przestępczych, które stały się poważnym wyzwaniem dla bezpieczeństwa publicznego. 

W ramach reformy wprowadzono nowe formy współpracy z innymi lokalnymi podmiotami. Celem tych działań było wzmocnienie zdolności policji do reagowania na lokalne potrzeby i zapewnienie, że działania policji będą bardziej dostosowane do specyfiki poszczególnych społeczności. Nowe mechanizmy współpracy obejmowały m.in. umowy pomiędzy policją a gminami mające na celu wspólne rozwiązywanie lokalnych wyzwań i problemów przestępczości. 

W ramach współpracy policja zobowiązywała się do osiągania konkretnych celów, takich jak zwiększenie liczby spraw karnych dotyczących narkotyków czy włączenie rodziców w działania prewencyjne. Te obietnice miały zwiększyć transparentność i zaangażowania formacji w rozwiązywanie lokalnych problemów.

Nowe mechanizmy umożliwiły mieszkańcom oraz lokalnym podmiotom wpływanie na treść publicznych obietnic. Dialogi te miały wpłynąć na lepsze zrozumienie potrzeb społeczności oraz dostosowanie działań policji do oczekiwań lokalnych mieszkańców. Policja wprowadziła także dyskusje wśród współpracowników, które pozwalały lokalnym funkcjonariuszom na omawianie sposobów realizacji publicznych obietnic i dostosowywanie działań do lokalnych potrzeb. Wszystko to miało poprawić lokalny profesjonalizm oraz efektywność służb policyjnych.

W reformie dużą rolę odgrywały gminy, które były kluczowymi partnerami w tworzeniu i realizacji publicznych obietnic. Wprowadzono nowe stanowiska, takie jak oficerowie społecznościowi (Kommunpolis) oraz inspektorzy (Områdespolis), których zadaniem było koordynowanie współpracy z gminami i lokalnymi społecznościami. 

Wyzwań nie brakuje

Policja zarówno w Szwecji, jak i w Norwegii stoi przed istotnymi wyzwaniami, które odzwierciedlają różnice w strukturze społeczeństw oraz specyfikę przestępczości w obu krajach. 

W Szwecji jednym z głównych problemów jest rosnąca działalność przestępczych gangów i przemoc, która stała się poważnym wyzwaniem mimo reformy z 2015 roku, która miała na celu centralizację i poprawę efektywności. Wzrost przestępczości zorganizowanej oraz intensywne działania gangów wymuszają ciągłą adaptację strategii policyjnych i inwestycje w nowe technologie oraz szkolenia. Krytyka często dotyczy tego, że pomimo rozwoju systemów zarządzania danymi, policja nie zawsze nadąża za dynamicznymi zmianami w strukturze przestępczości, co prowadzi do nierówności w dostępie do zasobów i różnic w jakości usług w różnych regionach kraju. 

W Norwegii z kolei jednym z kluczowych wyzwań jest radzenie sobie z sytuacją po zamachu terrorystycznego Andersa Breivika z 2011 roku, który wstrząsnął narodem i wpłynął na postrzeganie bezpieczeństwa publicznego. Trauma narodowa związana z tym wydarzeniem skłoniła Norwegię do przemyślenia i wzmocnienia swoich strategii bezpieczeństwa, w tym inwestycji w nowe technologie i szkolenia. Jednakże mimo wysiłków na rzecz poprawy, policja zmaga się z problemami związanymi z integracją imigrantów i zróżnicowaniem społecznym, co może prowadzić do napięć i utrudniać efektywność działań. Norwegowie borykają się również z ograniczonym dostępem do zasobów w odległych regionach, co często powoduje, że mniejsze miejscowości są niedostatecznie chronione.

Oba kraje zmagają się z wyzwaniami związanymi z dostosowaniem swoich służb do zmieniających się zagrożeń i potrzeb społecznych, wymagając ciągłych reform i dostosowań strategii bezpieczeństwa.