Za Granicą
Nielegalne pestycydy zalewają europejski rynek
Jednym z nielegalnych produktów przemycanych do UE – obok narkotyków i „podróbek”, których przemyt jest jednym z najlukratywniejszych procederów przestępczych – są pestycydy. Według danych Europejskiego Stowarzyszenia Ochrony Roślin (European Crop Protection Association) stanowią szacunkowo od 9 do 14 procent europejskiego rynku.
Pestycydy na rynek europejski trafiają głównie poprzez fałszywe deklaracje w miejscu importu lub pod przykrywką nielegalnego importu równoległego. Produkty te mogą występować w różnych formach. Jako substancje czynne lub jako hurtowa przesyłka wstępnie wyprodukowanego koncentratu oraz w małych pojemnikach gotowych do użycia przez rolników. W momencie importu, na opakowaniu często brakuje etykiet lub są one wyposażone w bardzo podstawowe etykiety bez instrukcji dla użytkownika. Zdarza się jednak, że niektóre z nich zawierają bardzo dobrze zaprojektowaną kopię oryginalnej etykiety. Na podstawie dowodów przedstawionych przez władze i przemysł jest jasne, że jest to dzieło wysoce wyrafinowanych sieci przestępczych działających na szeroką skalę w całej Unii Europejskiej, a dostawy pochodzą głównie z Chin.
Nielegalny przemyt pestycydów do UE jest przedmiotem zainteresowania i działań Europolu. Organizacja w czerwcu wspierała dwie duże operacje przeciwko handlowi nielegalnymi pestycydami w Unii. Pierwsze dochodzenie dotyczyło firmy importującej podrobione pestycydy z Chin, replikującej produkty znanej międzynarodowej firmy. W dochodzenie zaangażowane były włoskie jednostki karabinierów ds. zwalczania fałszerstw i zdrowia publicznego (Nuclei Antisofisticazione e Sanità dell’Arma dei Carabinieri, NAS – przyp. red.) z Padwy, rumuńska policja krajowa (Poliția Română – przyp. red.) i Eurojust.
W innym dochodzeniu przeciwko nielegalnym pestycydom hiszpańska Guardia Civil i portugalska Narodowa Guarda Nacional Republicana namierzyły hiszpańską firmę nielegalnie importującą portugalskie pestycydy zakazane w Hiszpanii pod przykrywką fałszywych nazw produktów.
Czytaj też
Podrabiane pestycydy są w dużej mierze sprzedawane na czarnym rynku. Są one tańsze niż oryginalne produkty, ale nadal skuteczne. Jednak ich negatywny wpływ na środowisko jest poważny i często niedoceniany przez konsumentów.
W styczniu 2022 roku, po inspekcji – w ramach operacji Silver Axe – włoscy karabinierzy NAS z Padwy znaleźli podrobione pestycydy importowane z Chin. Podrobione pestycydy były replikami oryginalnych produktów, ale zawierały większe ilości aktywnego składnika lambda-cyhalotryny. Popyt na podrobione pestycydy na czarnym rynku był bardzo wysoki, ponieważ były one sprzedawane po znacznie niższej cenie niż oryginalne produkty. Siatka przestępcza działająca zarówno we Włoszech, jak i w Rumunii nielegalnie importowała podrobione lub zakazane produkty z Chin i Singapuru, sprzedając je jako bio lub organiczne nawozy i pestycydy, używając fałszywych etykiet. Wszystkie te substancje były zakazane w Unii Europejskiej ze względu na ich wysoki poziom toksyczności.
Skutkiem dochodzenia była dwudniowa akcja, którą przeprowadzono 24 i 25 czerwca br. we Włoszech i Rumunii. Podczas działań tamtejsze służby aresztowały jednego podejrzanego, przeszukały dziesięć lokalizacji i zebrały dowody na oszustwa na dużą skalę, fałszerstwa i uchylanie się od płacenia podatków. Operacja została przeprowadzona w ramach wspólnego zespołu dochodzeniowo-śledczego utworzonego przez Eurojust w celu ułatwienia współpracy sądowej między organami. Europol ułatwił wymianę informacji i współpracę operacyjną, co doprowadziło do opracowania dalszych tropów dochodzeniowych.
W trakcie innego dochodzenia Europol wspierał władze hiszpańskie i portugalskie w namierzeniu hiszpańskiej firmy, która kupowała portugalskie pestycydy zakazane w Hiszpanii. W wyniku dochodzenia ustalono, że podejrzani zaimportowali ponad 12 ton toksycznych substancji zakazanych w Hiszpanii, z których wiele było również zakazanych w całej UE, z potencjalnym nielegalnym obrotem w wysokości do 7 mln EUR. Obecnie prowadzone jest dochodzenie przeciwko dwóm podmiotom prawnym i czterem osobom fizycznym w związku z tym handlem. Firma pokrywała produkt nazwami produktów i substancji zarejestrowanych w hiszpańskich bazach danych, aby stworzyć pozory legalnego towaru. Zakupiono również legalne pestycydy, aby ukryć dodatkowe nielegalne pestycydy.
Czytaj też
Władze hiszpańskie wykryły nielegalne produkty i przeprowadziły testy laboratoryjne w celu ustalenia ich składu, który został później potwierdzony w teście laboratoryjnym. Testy ujawniły nielegalne substancje zawarte w fałszywych pestycydach, z których jedną był chloropiryfos, insektycyd fosforoorganiczny, który został zakazany w Unii Europejskiej od 2020 roku. Zakazane pestycydy były stosowane w różnych obiektach rolniczych, z których niektóre znajdowały się na obszarach chronionych, takich jak Park Narodowy Doñana. Ten park narodowy jest jednym z najważniejszych w Hiszpanii. Nielegalne stosowanie pestycydów stanowiło poważne zagrożenie dla siedlisk, terenów podmokłych i rezerwatów wód podziemnych.