Projekt ustawy, która mówi o likwidacji Centralnego Biura Antykorupcyjnego pojawił się pod koniec maja bieżącego roku. Pierwotnie likwidacja planowana była na 1 stycznia 2025 r. Po zmianie projektu w lipcu nowy termin wyznaczono na 1 kwietnia. Dodatkowo otrzymał nową nazwę. Rzecznik ministra koordynatora służb specjalnych Jacek Dobrzyński przekazał, że projekt jest na etapie uzgodnień międzyresortowych i czeka na opinię Kolegium ds. Służb Specjalnych. Jak poinformował „przesuniecie terminu wejścia w życie ustawy, wynikało z konieczności urealnienia dat i dostosowania ich do prac Rady Ministrów” 

”Po zakończeniu tych uzgodnień i zebraniu wszystkich opinii zostanie skierowany do rozpatrzenia przez Stały Komitet Rady Ministrów. Następnie trafi na posiedzenie Rady Ministrów” – zaznaczył Dobrzyński.

Jak informuje Dobrzyński zmiany, które zostały wprowadzone w projekcie, uwzględniają uwagi wniesione w trakcie dotychczasowych uzgodnień oraz konsultacji publicznych. 

Oprócz korekty terminu likwidacji CBA, co nastąpić ma 1 kwietnia 2025, kolejną zmianą są konsultacje publiczne. Początkowo nie planowano ich przeprowadzać, między innymi ze względu na „brak istotnych skutków społecznych”. Nowa wersja projektu będzie jednak konsultowana z kilkunastoma podmiotami.

Do rozmów zaproszone zastały różne organizacje branżowe, samorządy zawodowe, stowarzyszenia i organizacje społeczne. Na liście można znaleźć takie stowarzyszenia jak: Fundację Batorego, Sieć Obywatelską Watchdog Polska, Fundację Panoptykon, Stowarzyszenie Sędziów „Themis”. 

W uzasadnieniu do projektu ustawy o koordynacji działań antykorupcyjnych oraz likwidacji Centralnego Biura Antykorupcyjnego wskazano, że „wielość postulatów likwidacji CBA”, która jest „proporcjonalna do wielości ujawnianych sygnałów co do nieprawidłowości w zakresie stosowania przez Biuro metod i technik operacyjnych (…), wymusza podjęcie radykalnych kroków”. Zwrócono uwagę, że wobec CBA jako, instytucji wyspecjalizowanej w zwalczaniu przestępstw korupcji, formułowane są zarzuty naruszenia praworządności i swobód obywatelskich oraz sprzeniewierzenia się zasadzie neutralności politycznej przy realizacji walki z korupcją. Ponadto podkreślono, że postrzeganie korupcji w Polsce pogarsza się nieprzerwanie od 2015 r.

W ocenie skutków regulacji do projektowanej ustawy przekazano, że Polska „jako kraj o wysokim stopniu skorumpowania spadła na 47. miejsce w rankingu obejmującego 180 państw”. Dodatkowo jest to gorszy rezultat niż w roku 2022, gdzie Polska zajęła 45 miejsce w rankingu. 

Według autorów regulacji podstawowym założeniem proponowanych zmian jest likwidacja CBA i przeniesienie ciężaru walki z korupcja na inne wyspecjalizowane w tym zakresie instytucje. „Zadania realizowane przez CBA zostaną przekazane do Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego (ABW), Krajowej Administracji Skarbowej (KAS) oraz policji” – napisali autorzy projektu. W ramach Policji zostanie utworzone Centralne Biuro Zwalczania Korupcji (CBZK).

Jak podkreślono instytucje wyznaczone do przejęcia zadań Centralnego Biura Antykorupcyjnego „są neutralne politycznie, a także są dysponentami sil i środków, które umożliwią im realną i efektywna zdolność wykrywania oraz ścigania przypadków korupcji”. 

Nowa jednostka powołana w ramach Policji, CBZK przejmie zadania realizowane dotychczas przez CBA w zakresie rozpoznawania, zapobiegania i wykrywania przestępstw przeciwko działalności instytucji państwowych i samorządu terytorialnego, wymiarowi sprawiedliwości, finansowaniu partii politycznych, zasadom rywalizacji sportowej i przeciwko obrotowi lekami. 

„Przewiduje się, że likwidacja CBA jako instytucji nie powinna spowodować znacznych wydatków dla budżetu państwa, ponieważ nieruchomości będące teraz w trwałym zarządzie CBA zostaną przekazane jednostkom przejmującym, także zasoby materialne i niematerialne zostaną przekazane jednostkom przejmującym zgodnie z podziałem zadań wynikającym z ustawy” – napisano w cenie skutków regulacji.