O konieczności znowelizowania ustawy o zarządzaniu kryzysowym mówi się już od wielu lat, ale dopiero teraz konkretny projekt stał się faktem i przechodzi przez kolejne etapy procesu legislacyjnego. I choć tempo prac nie jest może zatrważająco szybkie, uzgodnienia i konsultacje posuwają się naprzód, co doprowadziło nowelę już na Stały Komitet Rady Ministrów.

Oprócz zmian w samym Rządowym Centrum Bezpieczeństwa, korektach wprowadzanych w szeregu przepisów, regulacjach wynikających z konieczności implementacji unijnych dyrektyw, projekt przygotowany przez RCB zakłada powołanie do życia nowej „instytucji” zajmującej się bezpieczeństwem, a właściwie jego wycinkiem – czyli kwestiami ochrony infrastruktury morskiej. Powstać ma – jak tylko ustawa zostanie uchwalona przez parlament i podpisana przez prezydenta – Centrum Bezpieczeństwa Morskiego.

Czym będzie się dokładnie zajmować CBM? Jak podkreślają autorzy projektu, chodzi m.in. o bieżące monitorowanie zagrożeń oraz wspieranie współpracy, w tym wymiany informacji, „pomiędzy służbami i podmiotami realizującymi zadania w zakresie ochrony infrastruktury morskiej, statków, granicy państwa na morzu, a także ochrony życia lub zdrowia ludzi, mienia i środowiska znajdujących się na polskich obszarach morskich w tym w wyłącznej strefie ekonomicznej”.

Należy zauważyć, że w dobie podwyższonego zagrożenia szeroko rozumianymi atakami hybrydowymi ze strony Federacji Rosyjskiej oraz Białorusi, o czym świadczą m.in. próby uszkodzenia rurociągów (Nord Stream i Balticconnector), kabli energetycznych (SvePol) i telekomunikacyjnych (C-Lion1, NordBalt, E-Finest), poważnym wyzwaniem dla bezpieczeństwa Polski staje się ochrona infrastruktury morskiej. Instalacje energetyczne, rurociągi i porty morskie wyspecjalizowane do przeładunku paliw płynnych są kluczowymi instrumentami dla zapewnienia nieprzerwanych dostaw ropy i gazu do Polski. Co więcej, w najbliższych latach realizowane będą nowe strategiczne inwestycje, mające na celu zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego Polski, takie jak elektrownia jądrowa oraz morskie farmy wiatrowe. Planowana jest również rozbudowa terminalu regazyfikacyjnego skroplonego gazu ziemnego w Świnoujściu, portów morskich w Gdańsku, Gdyni i Szczecinie-Świnoujściu, a także budowa pływającego terminalu LNG (FSRU) w Zatoce Gdańskiej, które dzięki tym inwestycjom zwiększą przepustowość i zdolności logistyczne Polski dla transportu morskiego.
Fragment uzasadnienia nowelizacji ustawy o zarządzaniu kryzysowym

Wobec zagrożeń rząd postanowił podjąć działania, by zwiększyć poziom ochrony infrastruktury morskiej. To z kolei ma być możliwe tylko, gdy sytuacja bezpieczeństwa będzie stale monitorowana i oceniana, a reakcja służb na potencjalne zagrożenia zostanie usprawniona m.in. poprzez „zapewnienie efektywnego zarządzania kryzysowego z użyciem nowoczesnej technologii informacyjnej”. „Powołanie Centrum Bezpieczeństwa Morskiego będzie stanowiło wyraz międzysektorowego i wieloinstytucjonalnego podejścia w odniesieniu do ochrony szeroko rozumianej infrastruktury morskiej, której wymiernym efektem będzie zwiększenie odporności tej infrastruktury na wszelkiego rodzaju ataki, w tym o charakterze hybrydowym” – podkreślają twórcy nowych przepisów.

Projekt ustawy przewiduje, że funkcję CBM będzie pełniła komórka organizacyjna Straży Granicznej utworzona przez komendanta głównego Straży Granicznej i kierowana przez funkcjonariusza tej formacji. Zespół stanowić mają oddelegowani do prac przedstawiciele innych służb oraz podmiotów właściwych do zapewnienia realizacji poszczególnych zadań CBM. Centrum Bezpieczeństwa Morskiego postawione zadania realizować ma całodobowo 7 dni w tygodniu. Dodano też, że „w szczególnie uzasadnionych przypadkach związanych z pojawieniem się zagrożenia dla infrastruktury morskiej, w ramach CBM będzie dodatkowo powoływany sztab koordynacyjny”.

Do CBM oddelegowani mogą zostać m.in. mundurowi podlegli szefowi MON oraz funkcjonariusze Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Policji, Państwowej Straży Pożarnej i Morskiej Służby Poszukiwania i Ratownictwa (SAR).

Założeniem projektodawcy jest usprawnienie, obecnie rozproszonego instytucjonalnie, systemu monitorowania zagrożeń i oceny bezpieczeństwa na wodach terytorialnych Morza Bałtyckiego, a tym samym zwiększenia zdolności operacyjnych i przyspieszenia reakcji służb. Z kolei powierzenie Straży Granicznej funkcji koordynacyjnej dla tej struktury wydaje się zasadne z uwagi na fakt, że formacja ta już obecnie realizuje szereg zadań wpisujących się w proponowaną koncepcję CBM. Straż Graniczna, poprzez Morski Oddział SG, chroni granicę państwową na morzu, sprawuje nadzór nad eksploatacją polskich obszarów morskich, zabezpiecza obiekty portowe od strony wody przed dostępem nieuprawnionych jednostek pływających, ochrania niektóre obiekty infrastruktury krytycznej, a także strzeże dostępu do strefy ustanowionej wokół terminala regazyfikacyjnego skroplonego gazu ziemnego w Świnoujściu.
Fragment uzasadnienia nowelizacji ustawy o zarządzaniu kryzysowym

Jak na razie nie do końca wiadomo, kiedy i w jakim ostatecznie kształcie, nowe przepisy wejdą w życie. Nie ma jednak co ukrywać, że kwestia poprawy bezpieczeństwa rejonu Morza Bałtyckiego, to pilna sprawa i do załatwienia „na wczoraj”. Jednak to, czy nowe „Centrum” wpłynie realnie na poprawę sytuacji bezpieczeństwa, to już zupełnie inna kwestia, a na odpowiedź będziemy musieli chwilę poczekać.