Opublikowany projekt nowelizacji rozporządzenia w sprawie wykroczeń, za które strażnicy straży gminnych są uprawnieni do nakładania mandatów karnych, dostosowuje przepisy rozporządzenia do przepisów wprowadzonych m.in. ustawą z dnia 11 stycznia 2018 r. o elektromobilności i paliwach alternatywnych. Przepisy tej ustawy przewidują bowiem możliwość ustanowienia przez gminy strefy czystego powietrza, w której - co do zasady - mogą poruszać się jedynie pojazdy elektryczne, pojazdy napędzane wodorem lub gazem ziemnym.

Strefę czystego transportu ustanowić może rada gminy w drodze uchwały. Jak zaznaczono, gminy otrzymały przez to narzędzie umożliwiające kształtowanie lokalnej polityki ochrony powietrza przez obniżanie spadku emisji szkodliwych związków i zanieczyszczeń z transportu. Jak podkreślono w uzasadnieniu do noweli rozporządzenia, jest więc zasadne, aby strażnicy straży gminnych i miejskich posiadali uprawnienia "do nakładania grzywien w drodze mandatów karnych wobec osób nieprzestrzegających ograniczeń związanych ze strefą czystego transportu, w przypadku, gdy rada gminy zdecyduje o konieczności wprowadzenia takiej strefy". Jak podkreśla Jakub Wiech, zastępca redaktora naczelnego Energetyka24.com, "wzmocnienie uprawnień straży miejskiej w zakresie egzekwowania rygorów nakładanych przez strefy to dobry krok w stronę realizacji powyższych założeń".

Strefy czystego transportu to - z założenia - narzędzie, które służyć ma do realizacji dwóch podstawowych celów: walki z zanieczyszczeniami powietrza pochodzącymi z takich źródeł, jak spaliny samochodowe czy ścieranie opon lub klocków hamulcowych oraz do zachęcania Polaków do przesiadania się na samochody o napędach elektrycznych (pojazdy takie mają prawo wjazdu na teren strefy). Pierwsza taka strefa powstała w Krakowie. Wzmocnienie uprawnień straży miejskiej w zakresie egzekwowania rygorów nakładanych przez strefy to dobry krok w stronę realizacji powyższych założeń. Niemniej, biorąc pod uwagę pozostawienie tworzenia tych stref w gestii gmin, byłbym ostrożny w ocenie ich znaczenia dla walki o czyste powietrze w Polsce.

Kolejna zmiana związana jest z nowelizacją ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw. Przepisy te wprowadziły sankcje za niezłożenie deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi oraz za składanie informacji o posiadaniu kompostownika lub kompostowaniu w nim bioodpadów niezgodnych ze stanem faktycznym. W związku z tym, w projekcie nowelizacji rozporządzenia MSWiA zaproponowano m.in. rozszerzenie uprawnień straży gminnych o możliwość ukarania grzywną za niezłożenie deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi oraz za składanie informacji o posiadaniu kompostownika lub kompostowaniu w nim bioodpadów niezgodnych ze stanem rzeczywistym.

Według autorów projektu, rezultatem zmian będzie wzmocnienie ochrony porządku publicznego w gminach posiadających straże gminne i miejskie, poprzez zwiększenie skuteczności ścigania i karania sprawców opisanych wykroczeń.

Jak również zaznaczono, zmiany "przyczynią się do zwiększenia efektywności współpracy z policją". "Przyznanie strażnikom straży gminnych uprawnienia do wszczynania postępowań mandatowych z tytułu popełnienia ww. wykroczeń będzie bowiem skutkowało zaistnieniem natychmiastowej - po ujawnieniu wykroczenia i ustalenia jego sprawcy - reakcji prawno-karnej" - napisano w Ocenie Skutków Regulacji do projektu.

Z danych, według stanu na koniec ubiegłego roku zawartych w OSR wynika, że w Polsce działają 463 straże gminne lub miejskie, w których służy prawie 8,5 tys. strażników, zaś - łącznie ze stanowiskami urzędniczymi, pomocniczymi i obsługi w strażach miejskich i gminnych - zatrudnionych jest ponad 10,2 tys. osób.

PAP/IS24