O planowanych zmianach w ustawie o zarządzaniu kryzysowym mówił na początku InfoSecurity24.pl dyrektor Rządowego Centrum Bezpieczeństwa Zbigniew Muszyński. „Jeszcze w tym roku możemy spodziewać się nowelizacji ustawy o zarządzaniu kryzysowym, a w jej ramach redefinicji m.in. podejścia do ochrony infrastruktury krytycznej” – zapewnił dyrektor RCB. Zmiany z jednej strony wynikać mają z konieczności dostosowania polskich przepisów do unijnych regulacji, z drugiej z projektowanej obecnie ustawy o ochronie ludności.

Jak się okazuje, nie trzeba było długo czekać, żeby RCB przeszło od słów do czynów. W wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów opublikowany został projekt ustawy o zmianie ustawy o zarządzaniu kryzysowym oraz niektórych innych ustaw. Osobą odpowiedzialną za jego opracowanie jest dyrektor Rządowego Centrum Bezpieczeństwa Zbigniew Muszyński.

Według istoty rozwiązań planowanych w projekcie przewiduje się opracowanie na szczeblu centralnym dokumentu rządowego, tzw. Krajowej Oceny Ryzyka, która zastąpi obecnie funkcjonujący Raport o zagrożeniach bezpieczeństwa narodowego. „Dotychczasowe doświadczenia wykazują, że Raport o zagrożeniach bezpieczeństwa narodowego jest dokumentem nadmiernie obszernym, mającym charakter quasi cyklicznej oceny zidentyfikowanych zagrożeń, a jednocześnie nie przekładającym się na procesy planistyczne dotyczące zarządzania ryzykiem” – czytamy.

Krajowa Ocena Ryzyka – w obszarze planowania cywilnego – będzie wykorzystywana na potrzeby opracowania Krajowego Planu Zarządzania Kryzysowego oraz planów zarządzania kryzysowego ministrów, kierowników urzędów centralnych, wojewodów, jak również planów zarządzania kryzysowego na szczeblu powiatu oraz gminy. Każdy z planów będzie zawierał cześć obejmującą zarządzanie ryzykiem (działania w zakresie zapobiegania sytuacji kryzysowej oraz przygotowywania do jej wystąpienia) oraz cześć dotyczącą reagowania kryzysowego (działania w zakresie reagowania w przypadku wystąpienia sytuacji kryzysowej oraz usuwaniu jej skutków).
Fragment założeń projektu ustawy o zmianie ustawy o zarządzaniu kryzysowym

Konieczne będzie – jak czytamy - dostosowanie terminologii do regulacji unijnych, co „stworzy efektywne narzędzia do prowadzenia oceny ryzyka i zarządzania nim”. „Jednocześnie zostaną ujednolicone terminy cyklów planistycznych krajowych z unijnymi, gdyż obowiązujące przepisy krajowe przewidują cykl 2-letni, podczas gdy unijne regulacje wskazują na 3-letnie cykle planistyczne. Nowy cykl planistyczny będzie obejmował 3 lata” – podkreślono opisie dokumentu.

Większa ochrona infrastruktury krytycznej

Dodatkowo w noweli zaznaczono, że wdrożenie rozwiązań zawartych w unijnej dyrektywie CER nie może odbyć się „bez redefiniowania regulacji dotyczących infrastruktury krytycznej”. „W szczególności należy doprowadzić do spójności dotychczasowych systemów infrastruktury krytycznej z sektorami i podsektorami, o których mówi dyrektywa. Ponadto, biorąc pod uwagę że dyrektywa stanowi jedynie minimum harmonizacyjne, projekt zakłada nie tylko utrzymanie dotychczasowego poziomu ochrony infrastruktury krytycznej, ale również rozszerzenie ochrony o ochronę »infrastruktury krytycznej w budowie« oraz ochronę infrastruktury krytycznej mającej kluczowe znaczenie dla społeczności lokalnych” - czytamy.

„Projektowane rozwiązania mają na celu wzmocnienie mechanizmów ochrony infrastruktury krytycznej, biorąc pod uwagę, iż stanowi ona rdzeń świadczenia usług dla państwa jak i obywateli. Wynikają one również z analizy przebiegu wojny w Ukrainie i pojawiających się działań o charakterze sabotażowym i hybrydowym” – zaznaczyli twórcy projektu.

W ramach nowelizacji ustawy przewiduje się także nowe kryteria umożliwiające identyfikację obiektów, instalacji oraz urządzeń jako infrastruktury krytycznej. „Jednocześnie z kryteriami zostaną wskazani ministrowie kierujący działami administracji rządowej, którzy będą odpowiedzialni za infrastrukturę krytyczną w poszczególnych sektorach” – wskazano. Dodano przy tym, że zostanie dokonany podział na infrastrukturę krytyczną, której zniszczenie lub zakłócenie będzie miało niekorzystny wpływ na: funkcjonowanie państwa i zaspokojenia potrzeb obywateli oraz zaspokojenie potrzeb lokalnych społeczności danego województwa. „Dodatkowo kryteria będą dotyczyły znaczenia infrastruktury krytycznej dla świadczenia usług kluczowych” – wskazał projektodawca.

W celu jak najlepszego doboru działań zmierzających do identyfikacji podmiotów krytycznych, zbudowania ich odporności i zapewnienia niezakłóconego świadczenia usług kluczowych – opracowany zostanie, na szczeblu krajowym, dokument o charakterze strategicznym. Strategia określi cele i priorytety w zakresie zapewnienia niezakłóconego świadczenia usług kluczowych przez podmioty krytyczne i operatorów infrastruktury krytycznej jak również określi wszelkie niezbędne zakresy działań oraz formy działań służące osiąganiu tych celów. Strategia wskaże również podmioty właściwe do realizacji postanowień strategii oraz określi ich role.
Fragment założeń projektu ustawy o zmianie ustawy o zarządzaniu kryzysowym

W dokumencie wskazane zostaną również zadania podmiotu publicznego lub prywatnego, który będzie zobowiązany m.in. „do wdrożenia odpowiednich i proporcjonalnych do wyników oceny ryzyka rozwiązań organizacyjno-technicznych, dotyczących bezpieczeństwa świadczonej usługi (w tym infrastruktury krytycznej, za pomocą której świadczona jest usługa kluczowa), z uwzględnieniem polskich norm oraz wyznaczenia tzw. osób odpowiedzialnych za utrzymanie kontaktów z właściwymi organami do spraw podmiotów krytycznych oraz zapewnienie im organizacyjnych warunków realizacji funkcji”.

Nowelizacja ustawy przewiduje też wyznaczenie organów do spraw podmiotów krytycznych (wybrani ministrowie kierujący działami administracji rządowej), które będą m.in. prowadzić identyfikację podmiotów krytycznych oraz ujmować je w wykazach oraz dokonywać audytu i kontroli podmiotów krytycznych w zakresie realizacji ich obowiązków. Organy będą mogły też nakładać kary na podmioty krytyczne.

Planowany termin przyjęcia noweli przez Radę Ministrów to trzeci kwartał 2024 roku.