Zbliżający się tegoroczny szczyt klimatyczny nie generuje w polskiej przestrzeni publicznej wielkiego wzmożenia, jednak instytucje zajmujące się bezpieczeństwem już dawno rozpoczęły odpowiednie przygotowania. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji przygotowało w tym celu m.in. rozporządzenie w sprawie przywrócenia tymczasowo kontroli granicznej osób przekraczających granicę państwową stanowiącą granicę wewnętrzną.

W kontekście granic wewnętrznych mówimy o granicach pomiędzy państwami należącymi do Strefy Schengen, gdzie na co dzień tego rodzaju obostrzeń nie stosuje się. W przypadku Polski dotyczy to odcinka granicy z Czechami, Niemcami, Litwą, Słowacją, a także w kontekście portów morskich oraz lotniczych, stanowiących granicę wewnętrzną.

W przypadku Polski, tego rodzaju narzędzia, jak tymczasowe przywrócenie kontroli na granicach wewnętrznych danego państwa w Strefie Schengen, są motywowane przede wszystkim koniecznością zapewnienia porządku publicznego i bezpieczeństwa w trakcie trwania szczytu w Katowicach. Co więcej, nadal należy brać pod uwagę utrzymujące się na wysokim poziomie, w Europie oraz w jej otoczeniu, zagrożenie atakami terrorystycznymi. Co więcej, w przypadku tego rodzaju tematyki konferencji jaką gości Polska, możliwe są próby zakłócenia obrad ze strony antyglobalistów.

Polska, aby móc wprowadzić tymczasowe kontrole na granicach wewnętrznych, musi powiadomić inne państwa Strefy oraz Komisję UE najpóźniej cztery tygodnie przed rozpoczęciem działań kontrolnych na granicach. Trzeba również wskazać, że nawet tymczasowe przywrócenie kontroli granicznych to sprawdzenie możliwości organizacyjnych oraz logistycznych przede wszystkim Straży Granicznej.

Funkcjonariusze Straży Granicznej mają realizować swoje zadania przy użyciu sprzętu mobilnego, ale również w ścisłym współdziałaniu z Policją czy Państwową Strażą Pożarną. Na bazie „Koncepcji tymczasowego przywrócenia kontroli na granicach wewnętrznych, w tym organizacji, podziału zadań i współdziałania Komendanta Głównego Straży Granicznej, Komendanta Głównego Policji i Komendanta Głównego Straży Pożarnej”, która została zatwierdzona 8 czerwca 2010 r. przez MSWiA.

Należy zwrócić uwagę, że w marcu bieżącego roku funkcjonariusze Śląskiego Oddziału Straży Granicznej ćwiczyli już tymczasowe przywrócenie kontroli granicznej przed szczytem klimatycznym. Wówczas był to jeden z kilku elementów ćwiczeń „Mirabella 2018”, w których wzięły udział wszystkie służby odpowiedzialne za zapewnienie bezpieczeństwa podczas konferencji. 

Same tymczasowe kontrole mają być prowadzone "w określonych dniach i godzinach" na wybranych drogach przecinających granicę państwa. Będą je prowadzić patrole Straży Granicznej, które będą wykorzystywać do tego tzw. schengenbusy. Mobilne pojazdy wyposażone m.in. w przenośne urządzenia z dostępem do baz danych i urządzenia do weryfikacji autentyczności dokumentów osób starających się przekroczyć jedną z wewnętrznych granic Strefy Schengen. Jak podano we wspomnianym komunikacie dla PAP, sama kontrola będzie prowadzona wyrywkowo, a więc inaczej niż na granicy zewnętrznej Unii Europejskiej.

Jeśli chodzi o wymogi dla przekraczających granice wewnętrzne to wskazano, iż podróżni korzystający ze wspólnotowego prawa do swobodnego przemieszczania się muszą mieć przy sobie dokumenty potwierdzające tożsamość i obywatelstwo. Może to być oczywiście dowód osobisty lub paszport. Obywatele państw trzecich są zobowiązani do posiadania dokumentów uprawniających do przekraczania granicy (paszportu) oraz potwierdzających prawo pobytu w Polsce, czyli np. wizy.

Przypomnijmy, że Polska będzie gospodarzem 24. Sesji Konferencji Stron Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu w dniach 3-14 grudnia 2018 r., a także przed jej rozpoczęciem planowanych Posiedzeń Przedsesyjnych, trwających w Katowicach już od 27 listopada do 2 grudnia.

PAP/jr