Już niebawem policjanci, strażacy, strażnicy graniczni, więzienni, funkcjonariusze KAS, ABW, CBA, SKW i SWW na emeryturę będą mogli odejść po odsłużeniu 25 lat służby, bez konieczności „dopracowania” do wymaganego dziś wieku 55 lat. Komisja Administracji i Spraw Wewnętrznych zajęła się bowiem pierwszym czytaniem rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin oraz niektórych innych ustaw. Jak podkreślał podczas spotkania komisji Jarosław Zieliński, sekretarz stanu w MSWiA, dokument którym zajmowała się ona podczas wtorkowego posiedzenia, jest "przyjazny" i "zgodny z oczekiwaniami strony społecznej". Przypomina również, że powodem zmian są jesienne porozumienia ze związkami. 

Rada Ministrów przyjęła na początku lipca br. projekt ustawy zmieniający zasady przechodzenia na emeryturę dla funkcjonariuszy służby mundurowych. Teraz przepisami zajął się Sejm. Jak zapewnia MSWiA, które przygotowało projekt, zmiany zostaną uchwalone jeszcze w tej kadencji. Zapisy będą również obowiązywać wstecz, bo od 1 lipca 2019 roku.

Jak wspomniał Zieliński, zmiany w przepisach emerytalnych to jeden z podstawowych postulatów jakie w czasie ubiegłorocznego protestu podnosili przedstawiciele służb mundurowych. Obecnie obowiązujący zapis mówi, że emerytura przysługuje funkcjonariuszowi zwolnionemu ze służby, który w dniu zwolnienia ma ukończone 55 lat i odsłużył co najmniej 25 lat w Policji, ABW, AW, SKW, SWW, CBA, SG, SOP, PSP, Służbie Celno-Skarbowej lub Służbie Więziennej. Nowe przepisy – w stosunku do obecnego stanu prawnego – przewidują zniesienie konieczności ukończenia 55 roku życia, jako warunku nabywania prawa do emerytury przez funkcjonariuszy służb mundurowych.

Przypomnijmy, że zapis dotyczący rezygnacji z wymogu ukończenia 55 lat przy przechodzeniu na emeryturę obejmuje funkcjonariuszy, którzy wstąpili do służby po 31 grudnia 2012 r. "Oznacza to, że pierwsi funkcjonariusze, którzy skorzystają z tego rozwiązania, będą mogli przejść na emeryturę w 2037 r." - dodaje resort. W zapisach pozostanie bowiem jeden wymóg dotyczący 25 lat służby.

Nadgodzinowa rewolucja

W przypadku nadgodzin nowe rozwiązania mają ujednolicić zasady ich przyznawania. Obecnie funkcjonariusze Krajowej Administracji Skarbowej mają 100 proc. płatnych nadgodzin, funkcjonariusze Państwowej Straży Pożarnej i Straży Marszałkowej – 60 proc., a np. Policja, Straż Graniczna, Służba Ochrony Państwa nie mogą mieć wypłacanych pieniędzy za nadgodziny, a jedynie odbierać za nie wolny czas. Projekt nie zawiera jednak rozwiązania, o które wnosili związkowcy, a mianowicie rekompensaty finansowej za zaległe nadgodziny. Ministerstwo nie wprowadza również nowymi zapisami zmian w przypadku płatnych nadgodzin dla funkcjonariuszy, którzy otrzymują dodatek funkcyjny. Nad projektem takich zmian trwają już jednak rozmowy w Sejmie.

Po zmianach funkcjonariusze tych służb otrzymają prawo do 100 proc. płatnych nadgodzin. Będą ich obowiązywały półroczne okresy rozliczeniowe (choć związki chciały trzymiesięczne okresy rozliczeniowe) – w okresie rozliczeniowym będą mogli mieć czas wolny od służby albo po zakończeniu okresu rozliczeniowego wypłacona zostanie im rekompensata pieniężna. Wniosek o skorzystanie z czasu wolnego od służby za przepracowane nadgodziny funkcjonariusze będą mogli złożyć w ciągu 10 dni.

Rekompensata pieniężna będzie wynosić 1/172 miesięcznego uposażenia zasadniczego wraz z dodatkami o charakterze stałym należnego na stanowisku zajmowanym w ostatnim dniu okresu rozliczeniowego za każdą godzinę czasu służby ponad normę.

Jak wskazywali na początku czerwca br. związkowcy, w OSR do projektu informowano, że na tamtą chwilę w Policji było wypracowanych 4 296 100 „nadgodzin”, tj. 537 tysięcy 8-godzinnych służb, za które nikt dotychczas nie płacił, z wyjątkiem sytuacji odejścia na emeryturę. W taki sposób związki interpretują zapis, że "do kalkulacji skutków finansowych wprowadzenia rekompensaty pieniężnej za ponadnormatywny czas pełnienia służby przejęto łączną liczbę wypracowanych nadgodzin 11.951.800, z tego w: Policji - 4.295.100, Straży Granicznej - 406.500, w Służbie Ochrony Państwa - 68.100 i w Państwowej Straży Pożarnej - 7.182.100". Oznaczałoby to, że największą liczbą tych godzin "pochwalić się" mogło PSP. Ogólnie funkcjonariusze podlegający pod MSWiA mają wypracowywać średnio ok. 10 mln nadgodzin rocznie.

"Małe" poprawki

Obecni na posiedzeniu komisji przedstawiciele związków zawodowych służb mundurowych zwracali uwagę, że pewne proponowane rozwiązania należy dopracować albo poprawić. "Projekt ustawy przeszedł konsultacje międzyresortowe. Jest to projekt całego rządu. Jeśli będą poprawki na kolejnych etapach prac legislacyjnych, będziemy się do nich odnosić" - stwierdził Zieliński. "Mamy możliwość poprawienia całej ustawy i po kolei będzie od początku rozpatrywana w Senacie. To nie jest tak, że odbywa się jedno czytanie i sprawa ucieka. Nie lekceważymy tego" - zapewnił z kolei związkowców przewodniczący komisji poseł PiS Arkadiusz Czartoryski.

Na liście poprawek, na które czeka strona społeczna znajdziemy m.in. kwestie czasu rozliczania nadgodzin, który określony został w projekcie na sześć miesięcy. Jak wskazują przedstawiciele NSZZ FiPW, zgodnie z ich porozumieniem z resortem sprawiedliwości, wprowadzenie 6-miesięcznego rozliczenia miało stanowić rozwiązanie przejściowe, a od 2020 roku wynosić cztery miesiące. Paweł Altwasser z NSZZ FiPW wprost stwierdził, że aktualny zapis jest jawnym pogwałceniem ustaleń ze stroną społeczną. Zwrócił również uwagę na dysproporcję środków przeznaczonych na rekompensatę nadgodzin w więziennictwie. Natomiast MSWiA ustaliło ze związkami jesienią, że będzie to również wstępnie sześć miesięcy, ale sprawa będzie tematem dalszych dyskusji.

Posiedzenie komisji zdominowały zmiany o które walczą celnicy, związane z zapisami dotyczącymi udowodnienia 5 lat służby o charakterze policyjnym. Jak podkreślają, jest on niejednolicie interpretowany, a w 2017 roku władze zgadały się na jego wykreślenie. Pojawiła się również kwestia doliczenia wcześniejszych lat pracy.

Członkowie komisji deklarowali, że wszystkimi tymi poprawkami zajmą się na kolejnych posiedzeniach dotyczący rządowej propozycji. Dokument, z poprawki legislacyjnymi, przeszedł więc dalej. Do ostatecznego przyjęcia zmian jest jednak jeszcze kawałek drogi. Przypomnijmy, że po komisji posłowie zajmą się dokumentem podczas plenarnego posiedzenia. Jeśli projekt zyska akceptację większości, czego można się spodziewać, trafi do senatu, a stamtąd już „rzut beretem” na prezydenckie biurko. Władze, jak wspomniano wcześniej, chcą jednak przyjąć nowe zapisy jeszcze w tej kadencji, co oznacza, że muszą się spieszyć.