Opinia zlecona przez Senat RP "idzie" wbrew praktyce budżetów polskich służb mundurowych i specjalnych, które środkami z poprzedniego roku mogą wspierać swoją działalność. Zwłaszcza, że - jak już pisaliśmy na InfoSecurity24.pl - niewydane środki z 2021 roku będą mogły zostać spożytkowane aż do 30 listopada 2022. To pilna kwestia w obliczu sytuacji kryzysu imigracyjnego, a właśnie Straż Graniczna dysponować będzie większością środków z 1,3 mld złotych tzw. środków niewygasających. Budowa zapory na granicy to jednak sprawa ekstraordynaryjna i zagadnienie nieznane w zasadzie dotąd polskiej administracji, a jak argumentowali m.in. przedstawiciele MSWiA, konieczne w związku z ryzykiem powrotu kryzysu migracyjnego. Wykorzystanie "narzędzia" w postaci wydatków niewygasających na ten cel, nawet wśród krytyków przestaje więc budzić kontrowersje. Dyskusja na temat przesuwania niewydanych środków stawia jednak pytanie czy lepszym rozwiązaniem nie byłoby generalne podniesienie budżetów służb. Zwłaszcza, iż o to apelują choćby przedstawiciele Agencji Wywiadu.

Budżet zapewni tylko podstawowe działanie Agencji. Nie będziemy mieli możliwości tworzenia nowych przedsięwzięć wywiadowczych o charakterze niejawnym, gdyż Agencja główne swoje działania wykonuje za granicą
płk Justyna Rubaszewska, dyrektor Biura Finansowo-Administracyjnego Agencji Wywiadu, 4 stycznia posiedzenie senackiej Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji

Jak alarmowała płk Rubaszewska, są "pewne działania", które Agencja musi kontynuować, a zwyczajnie nie ma na to pieniędzy. AW wystąpiła także do resortu finansów o zwiększenie środków minimum o 50 mln złotych.

Nieco lepiej jest w Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Centralnym Biurze Antykorupcyjnym. Dyrektor Biura Finansów ABW Sebastian Szeligowski, podczas posiedzenia Komisji uspokajał, że generalnie zaplanowany budżet powoli na realizację zadań stawianych przed Agencją. Nie oznacza to jednak, że ABW nie odczuwa niedoboru środków, bo tych brakuje np. na realizację remontów. Iwona Czerniec, dyrektor Biura Finansów CBA wypowiedziała się w podobnym duchu, iż środki generalnie zabezpieczają realizację zadań, choć także CBA liczyłoby na więszke finansowanie.

Nie ulega jednak wątpliwości, że w obliczu wyzwań XXI w., takich jak przeciwdziałanie terroryzmowi i grupom przestępczym, służby potrzebują wyższych środków. Zagospodarowanie tzw. niewygasów pozwala zasilić finalnie budżet służb, a większe środki to budowanie bezpieczeństwa. Jak zauważono we wspomnianej opinii, wykorzystywanie wydatków niewygasających w taki sposób, tworzy sytuację dualizmu budżetowego.

"Przejrzystości finansów publicznych nie sprzyja również fakt, że w roku 2022, podobnie jak w roku 2021, praktycznie będą realizowane równolegle dwa budżety - jeden wynikający z ustawy budżetowej na rok 2022, a drugi, wciąż niezakończony, na rok 2021. Wynika to z faktu przyjęcia w grudniu 2021 roku rozporządzenia w sprawie wykazu wydatków budżetowych, które nie wygasają z końcem roku 2021 i będą mogły być realizowane praktycznie przez prawie cały następny rok" - czytamy w konkluzjach opinii, której autorką jest Hanna Majszczyk, doradca podatkowy z Instytutu Odpowiedzialnych Finansów. W dwóch innych opiniach dostępnych na stronach Senatu kwestia "niewygasów" nie została poruszona.

Precyzując, w części budżetowej dotyczącej spraw wewnętrznych przewidziano przesunięcie 1,36 mld złotych niewydanych środków. Większość środków pochłonie wspomniana budowa zapory na polsko-białoruskiej granicy. Na ten cel - jak zapewnia Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji - przesunięto ponad 1,1 mld złotych. Z informacji przekazywanych przez Straż Graniczną wynika, iż w roku 2021 odnotowano aż 39 670 nielegalnych prób przekroczenia granicy. I choć w grudniu liczba przekroczeń spadła, to zdaniem ekspertów kryzys migracyjny może trwać także w 2022 roku. Środki z 2021 roku wydać będzie mogła też policja - łącznie będzie to ponad 44,5 mln złotych, Państwowa Straż Pożarna - 230 mln zł; Służba Ochrony Państwa - ponad 19 mln zł; Centralne Biuro Antykorupcyjne - ponad 28 mln zł; Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego - 19,2 mln zł; Agencja Wywiadu - 14,6 mln zł.

"Nie sprzyja to przejrzystości finansów publicznych, a stosowana praktyka realizacji wydatków niewygasających praktycznie przez cały kolejny rok budżetowy sprawia, że mamy do czynienia z budżetami wieloletnimi, a nie rocznymi" - podkreślono w opinii przygotowanej dla Senatu RP.

MB