W wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów w poniedziałek wieczorem opublikowano trzy projekty rozporządzeń dotyczących wprowadzonego w połowie września stanu klęski żywiołowej. Jak się okazuje rząd od środy, 16 października chce znieść obowiązywanie stanu klęski żywiołowej na obszarze części województwa dolnośląskiego oraz lubuskiego wprowadzony rozporządzeniem z 28 września. „W ocenie Rady Ministrów nie ma potrzeby dalszego utrzymywania stanu klęski żywiołowej” – czytamy w istocie rozwiązań planowanych w projekcie rozporządzenia.

„Projektowane rozporządzenie uchyla rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 września 2024 r. w sprawie wprowadzenia stanu klęski żywiołowej na obszarze części województwa dolnośląskiego oraz lubuskiego. (…) Projektowane rozporządzenie wejdzie w życie z dniem 16 października 2024 r., a zatem z dniem planowanego zniesienia stanu klęski żywiołowej wprowadzonego rozporządzeniem w sprawie stanu klęski żywiołowej z dnia 28 września 2024 r.” – podkreślili autorzy projektu rozporządzenia uchylającego rozporządzenie w sprawie wprowadzenia stanu klęski żywiołowej na obszarze części województwa dolnośląskiego oraz lubuskiego.

W związku z natychmiastowymi działaniami rządu, jednostek samorządu terytorialnego, służb państwowych i innych podmiotów, a także w związku z ustabilizowaniem się sytuacji pogodowej na terenach objętych stanem klęski powodziowej, oraz w obliczu uruchomienia pomocy przewidzianej przepisami ustawy z dnia 16 września 2011 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi (Dz. U. z 2024 r. poz. 654 i 1473), w tym w szczególności w związku z wejściem w życie przepisów ustawy z dnia 1 października 2024 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1473), nie istnieje już konieczność utrzymywania stanu klęski żywiołowej na wskazanym w rozporządzeniu w sprawie stanu klęski żywiołowej z dnia 28 września 2024 r. obszarze. Zaistniała zatem potrzeba wydania przez Radę Ministrów rozporządzenia znoszącego ten stan klęski żywiołowej z dniem 16 października 2024 r. Oznacza to, że drugi z wprowadzonych stanów będzie również obowiązywał do końca dnia 15 października 2024 r. (§ 1 projektu).
Fragment uzasadnienia projektu rozporządzenia w sprawie zniesienia stany klęski żywiołowej

Oprócz projektu, który znosi stan klęski żywiołowej w wykazie prac Rady Ministrów opublikowano jeszcze projekt rozporządzenia uchylającego rozporządzenie w sprawie wprowadzenia stanu klęski żywiołowej na obszarze części województwa dolnośląskiego oraz lubuskiego oraz projekt rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie w sprawie wykazu gmin, w których są stosowane szczególne rozwiązania związane z usuwaniem skutków powodzi z września 2024 r., oraz rozwiązań stosowanych na ich terenie.

Dokument dotyczący wykazu gmin, w których są stosowane szczególne rozwiązania związane z usuwaniem skutków powodzi z września 2024 r., oraz rozwiązań stosowanych na ich terenie ma na celu określenie wykazu gmin bez odwołania do rozporządzeń wprowadzających stan klęski żywiołowej. „Istnieje zatem konieczność nowelizacji rozporządzenia w sprawie wykazu gmin i rozwiązań stosowanych na ich terenie, (…) albowiem z końcem dnia 15 października 2024 r. przepisy te przestaną obowiązywać” – podano w istocie rozwiązań planowanych w projekcie.

Rozporządzenia przygotował resort spraw wewnętrznych i administracji, a osobą odpowiedzialną za ich opracowanie jest wiceszef MSWiA Wiesław Leśniakiewicz. Co istotne, dokumentami we wtorek zajmie się Rada Ministrów, której posiedzenie zaplanowane jest na godzinę 12.

Przypomnijmy. Stan klęski żywiołowej „zadebiutował” w Polsce 16 września, gdy został wprowadzony w związku z sytuacją powodziową w południowo-zachodniej części kraju. Początkowo obowiązywać miał przez 30 dni na obszarze części województwa dolnośląskiego, opolskiego oraz śląskiego. Stanem klęski żywiołowej objęte były powiaty: w województwie dolnośląskim – dzierżoniowski, kamiennogórski, karkonoski, kłodzki, lubański, lwówecki, świdnicki, wałbrzyski i ząbkowicki oraz miasta na prawach powiatu Wałbrzych i Jelenia Góra; w woj. opolskim – brzeski, głubczycki, kędzierzyńsko-kozielski, krapkowicki, nyski, opolski i prudnicki; w woj. śląskim – bielski, cieszyński, pszczyński i raciborski oraz miasto na prawach powiatu Bielsko-Biała.

17 września obszar obowiązywania został rozszerzony o kolejne powiaty w woj. dolnośląskim – dzierżoniowski, lubański i świdnicki, a w woj. opolskim – brzeski, kędzierzyńsko-kozielski, opolski oraz powiat krapkowicki. Do kolejnym zmian doszło jeszcze 4 razy: 20 września (o powiaty woj. dolnośląskiego: bolesławiecki, jaworski, legnicki i złotoryjski), 25 września (o miasto na prawach powiatu Legnicę oraz gminę Mietków w powiecie wrocławskim w woj. dolnośląskim), 2 października (o tereny w województwie lubuskim: gminę Szlichtyngowa w powiecie wschowskim, gminę Czerwieńsk, gminę Sulechów, gminę Zabór, gminę Nowogród Bobrzański, gminę Trzebiechów i gminę Bojadła w powiecie zielonogórskim oraz gminę Cybinka i gminę Słubice w powiecie słubickim) oraz 9 października (o gminę Jemielno w powiecie górowskim w województwie dolnośląskim).

Warto także przypomnieć, że odkąd w 1997 roku w życie weszła obecna Konstytucja, jeszcze nigdy nie skorzystano z możliwości wprowadzenia stanu klęski żywiołowej. Nie zrobiono tego w czasie tzw. powodzi tysiąclecia w 1997 roku, ponieważ przepisów przewidujących stan klęski żywiołowej jeszcze nie było. Z tego rozwiązania nie skorzystano także w 2010 roku podczas majowych powodzi, ani w 2020 roku, gdy Polska i cały świat rozpoczęły walkę z pandemią Covid-19.