Obecny kształt Obrony Cywilnej w Polsce, oprócz Protokołu Dodatkowego I do Konwencji Genewskich z 12 sierpnia 1949 r., dotyczącego ochrony ofiar międzynarodowych konfliktów zbrojnych, sporządzonego w Genewie dnia 8 czerwca 1977 r., który Rzeczpospolita Polska przyjęła 19 września 1991, normuje ustawa z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej. Zgodnie z nią centralnym organem administracji rządowej w sprawach obrony cywilnej jest Szef Obrony Cywilnej Kraju. Szefa Obrony Cywilnej Kraju powołuje Prezes Rady Ministrów na wniosek ministra właściwego do spraw wewnętrznych. Szef Obrony Cywilnej Kraju podlega ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami, głównym celem istnienia OCK jest:

• ochrona ludności, zakładów pracy i urządzeń użyteczności publicznej, dóbr kultury;
• ratowanie i udzielanie pomocy poszkodowanym w czasie wojny;
• współdziałanie w zwalczaniu klęsk żywiołowych i zagrożeń środowiska oraz usuwaniu ich skutków.

Podstawowymi jednostkami organizacyjnymi przeznaczonymi do wykonywania zadań obrony cywilnej są formacje obrony cywilnej, które tworzone w drodze rozporządzenia przez ministrów oraz zarządzenia przez wojewodów, starostów, wójtów i burmistrzów (prezydenci miast). Formacje obrony cywilnej mogą tworzyć także pracodawcy.

Szczegółowy katalog zadań obrony cywilnej zawiera Pierwszy Protokół Dodatkowy do Konwencji Genewskich z 12 sierpnia 1949 r., dotyczący ochrony ofiar międzynarodowych konfliktów zbrojnych, sporządzony w Genewie 8 czerwca 1977, który Polska przyjęła 19 września 1991 r.

W Polsce od lat toczy się dyskusja na temat kształtu Obrony Cywilnej. Krytycy obecnych rozwiązań zauważają, że sprawowanie przez Komendanta Głównego PSP funkcji Szefa Obrony Cywilnej Kraju, de facto sprowadza się do marginalizacji obrony cywilnej, która została „wchłonięta” przez PSP. Z drugiej strony pomysły, by Szefem OCK był minister właściwy do spraw wewnętrznych też wydają się nieco na wyrost. Biorąc jednak po uwagę fakt, że potencjalne znaczenie obrony cywilnej jest niebagatelne, można się spodziewać, że niebawem rozpoczną się prace nad nowymi regulacjami.

OCK/DM