O tym, że na polsko-białoruskiej granicy wprowadzona zostanie „strefa buforowa”, poinformował dziś rano, podczas podczas konferencji prasowej, premier Donald Tusk. Na reakcję resortu spraw wewnętrznych nie trzeba było długo czekać. Już późnym popołudniem na stronach Rządowego Centrum Legislacji pojawil się projekt odpowiedniego rozporządzenia.

Resort spraw wewnętrznych i administracji planuje wprowadzić czasowy (na okres 90 dni od dnia wejścia w życie rozporządzenia) zakaz przebywania na określonym obszarze strefy nadgranicznej.

W gminie Czeremcha chodzi o jedenaście miejscowości: Bobrówka, Zubacze, Piszczatka, Berezyszcze, Stawiszcze, Połowce, Wólka Terechowska, Kuzawa, Opaka Duża oraz Pohulanka.

W gminie Kleszczele wykaz wymianie cztery miejscowości objęte zakazem przebywania w strefie nadgranicznej: Dobrowoda, Kuraszewo, Policzna, Biała Straż. Natomiast w gminie Dubicze Cerkiewne - sześć miejscowości: Wojnówka, Starzyna, Górny Gród, Klakowo, Krugłe i Wygon.

W przypadku miejscowości Wierzchowskie, gmina Hajnówka, zakaz dotyczy przebywania na obszarze położonym „od linii granicy państwowej w głąb terytorium Rzeczypospolitej Polskiej do linii wyznaczonej przez następujące punkty: przecięcie Trybu Wapiennego z Trybem Zanowińskim, przecięcie Trybu Wapiennego z Trybem Ćwirkowsim, przecięcie Trybu Ćwirkowskiego z Trybem Olemburskim, styk Trybu Olemburskiego z rzeką Leśną Prawą, dalej przecięcie Trybu Olemburskiego z linią rozgraniczającą obręby Wierzchowskie i Podolany.

W wykazie jest również wskazana miejscowość Podolany w gminie Białowieża. „Zakaz przebywania dotyczy obszaru położonego od linii granicy państwowej w głąb terytorium Rzeczypospolitej Polskiej do linii wyznaczonej przez następujące punkty: przecięcie Trybu Olemburskiego z linią rozgraniczającą obręby Wierzchowskie i Podolany, przecięcie Trybu Olemburskiego z Trybem Zwierzynieckim, przecięcie Trybu Zwierzynieckiego z Trybem Jagiellońskim, przecięcie Trybu Jagiellońskiego z drogą Królewską, dalej do punktu załamania granicy obrębów ewidencyjnych Podolany i Białowieża w pobliżu przecięcia się drogi Stoczek z rzeką Narewka” - czytamy w projekcie rozporządzenia.

W przypadku miejscowości Zastawa Krzyże w gminie Białowieża „zakaz przebywania dotyczy obszaru położonego od linii granicy państwowej w głąb terytorium Rzeczypospolitej Polskiej do rzeki Narewka (z wyłączeniem granic administracyjnych m. Białowieża).

Z kolei „zakaz przebywania dotyczy obszaru o szerokości 1 km położonego od linii granicy państwowej w głąb terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, na południe od linii kolejowej relacji Siemianówka – Świsłocz” dotyczy miejscowości Brzezina gminie Michałowo w powiecie białostockim.

Zakaz przebywania w strefie nadgranicznej dotyczy również trzech miejscowości - Gruszki, Stare Masiewo i Masiewo Nowe w gminie Narewka.

Nasilona presja migracyjna

Konieczność wprowadzenia ograniczeń, jak tłumaczy MSWiA, wynika z faktu nasilenia w II kwartale 2024 r. presji migracyjnej na polsko-białoruskim odcinku granicy państwowej. „Zjawisko to, utrzymujące się od połowy 2021 r., dotyczy cudzoziemców z państw wysokiego ryzyka migracyjnego, którzy w zorganizowanych grupach, często kilkudziesięcioosobowych usiłują przekraczać granicę zieloną z terytorium Białorusi do Rzeczypospolitej Polskiej” - czytamy w uzasadnieniu do projektu rozporządzenia. Jak dodano, „presja ta została sztucznie wykreowana przez władze Białorusi jako element działań hybrydowych mających na celu destabilizację Polski i innych państw członkowskich Unii Europejskiej”.

Proceder nielegalnego przekraczania granicy jest organizowany w znacznej mierze przez funkcjonariuszy białoruskich służb, którzy dowożą migrantów w rejon granicy oraz wskazują dogodne miejsca do jej przekroczenia, dodatkowo wyposażając cudzoziemców w narzędzia umożliwiające pokonanie zabezpieczenia granicy w postaci bariery. Migranci coraz częściej zachowują się w sposób agresywny i atakują polskie patrole – rzucają w stronę funkcjonariuszy i żołnierzy kamieniami, butelkami oraz tlącymi się konarami. W posiadaniu migrantów zauważano również niebezpieczne narzędzia, w tym noże, zaostrzone kije, konary z nabitymi gwoździami, gaz pieprzowy, czy paralizatory. Duże grupy próbują przekroczyć granicę w sposób siłowy, a ich działania są koordynowane i dobrze zorganizowane. Nie reagują na wezwania do zachowania zgodnego z prawem, oddawane strzały ostrzegawcze czy też użycie gazu pieprzowego. Dochodzi również do bezpośrednich ataków cudzoziemców na polskich funkcjonariuszy i żołnierzy z użyciem noży lub innych niebezpiecznych narzędzi.
Fragment uzasadnienia projektu rozporządzenia w sprawie wprowadzenia czasowego zakazu przebywania na określonym obszarze w strefie nadgranicznej przyległej do granicy państwowej z Republiką Białorusi

Resort przypomina też, że białoruskie służby państwowe aktywnie współuczestniczą (w sposób skryty lub jawny) w atakach na żołnierzy, policjantów i funkcjonariuszy Straży Granicznej, wykonujących zadania w ochronie granicy państwowej. „Odnotowywane są liczne przypadki bezpośrednich ataków ze strony przedstawicieli służb białoruskich poprzez celowanie z broni palnej, rzucanie kamieniami w służby polskie obecne na linii granicy, oślepianie laserami, czy też silnym światłem stroboskopowym i uniemożliwianie w ten sposób zapobiegania próbom nielegalnego przekraczania granicy przez migrantów” - czytamy. Jak podkreślono, działania takie niosą ze sobą bezpośrednie zagrożenie życia i zdrowia funkcjonariuszy i pracowników służb państwowych oraz żołnierzy i pracowników Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej wykonujących zadania służbowe na granicy państwowej. „Dodatkowo białoruscy funkcjonariusze prowadzą stałą obserwację działań polskich służb, niejednokrotnie odwracając ich uwagę od miejsc, w których aktualnie realizowany jest przerzut osób” - czytamy w uzasadnieniu projektu.

Pomimo istniejącego zabezpieczenia na polsko-białoruskim odcinku granicy państwowej w postaci bariery oraz zasieków z drutu typu „concertina" liczba podejmowanych prób przekroczenia granicy nie maleje, a wręcz ma tendencję wzrostową. Mając na uwadze bardzo liczne zintensyfikowane próby nielegalnego przekroczenia granicy przez coraz bardziej agresywne grupy migrantów na odcinkach granicy państwowej Rzeczypospolitej Polskiej z Republiką Białorusi, zaistniała konieczność podjęcia dodatkowych działań w zakresie ochrony granicy państwowej, które pozwoliłyby Straży Granicznej, Siłom Zbrojnym Rzeczypospolitej Polskiej oraz Policji w sposób skuteczny przeciwdziałać niekontrolowanemu napływowi migrantów na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Fragment uzasadnienia projektu rozporządzenia w sprawie wprowadzenia czasowego zakazu przebywania na określonym obszarze w strefie nadgranicznej przyległej do granicy państwowej z Republiką Białorusi

Jak wskazano w uzasadnieniu, zaproponowane ograniczenia zmierzają głównie do ograniczenia obecności osób postronnych w rejonie działań służbowych.*

Zgodnie z ustawą o ochronie granicy państwowej w przypadku konieczności zapewnienia bezpieczeństwa lub porządku publicznego w strefie nadgranicznej w związku z zagrożeniem życia lub zdrowia ludzi, lub mienia, wynikającym z przekraczania granicy państwowej wbrew przepisom prawa lub podejmowania prób takiego przekraczania, lub uzasadnionym ryzykiem popełniania innych czynów zabronionych, może być wprowadzony czasowy zakaz przebywania na określonym obszarze w strefie nadgranicznej przyległej do granicy państwowej. Zakaz wprowadza w drodze rozporządzenia minister spraw wewnętrznych po zasięgnięciu opinii komendanta głównego Straży Granicznej.

Projekt zakłada, że rozporządzenie wejdzie w życie z dniem 4 czerwca 2024 r.