Ofensywa zamiast defensywy. Francja zmienia strategię wywiadu gospodarczego

Christophe Plassard, deputowany w Komisji Finansów, Gospodarki Ogólnej i Nadzoru Budżetowego Zgromadzenia Narodowego we Francji, wezwał francuskie służby wywiadowcze do przejścia od strategii defensywnej do bardziej ofensywnej w obliczu nasilającej się „wojny gospodarczej”. Parlamentarzysta podkreślił, że dotychczasowe działania Dyrekcji Wywiadu i Bezpieczeństwa Obrony (DRSD) oraz Generalnej Dyrekcji Bezpieczeństwa Zewnętrznego (DGSE) są niewystarczające i powinny zostać wzmocnione poprzez aktywne operacje przeciwko zagranicznym ingerencjom w gospodarkę Francji.
Christophe Plassard przedstawił raport informacyjny nr 1757 poświęcony problematyce wojny gospodarczej. Dokument diagnozuje zagrożenia związane z bezpieczeństwem ekonomicznym oraz formułuje rekomendacje mające na celu ochronę francuskiej suwerenności. W raporcie podkreślono, że wojna gospodarcza stanowi jedno z kluczowych wyzwań dla państwa, ponieważ bezpośrednio wpływa na jego zdolność do samodzielnego działania i ochrony interesów strategicznych. Autor definiuje ją jako „konfrontację różnych stron dążących do przejęcia, kontroli i monopolizacji bogactwa w celu zwiększenia swojej władzy za pomocą gospodarki”.
Szczególnie zagrożona jest baza przemysłowa i technologiczna obrony (BITD), wobec której co roku odnotowuje się 500–550 naruszeń oraz ponad 750 alertów bezpieczeństwa ekonomicznego – niemal dwukrotnie więcej niż w 2020 roku. Najczęściej atakowanym celem są małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP), które stanowią słabsze ogniwa w łańcuchach wartości i są łatwiejsze do destabilizacji.
Zagrożenia mają charakter wielowymiarowy i obejmują zarówno kradzieże, sabotaż fizyczny, cyberataki, jak i działania prawne, lobbingowe, przejęcia kapitałowe czy kampanie dezinformacyjne. Raport wskazuje, że głównymi źródłami ataków są Rosja i Chiny, choć odnotowano również istotną aktywność sojuszników, w tym Stanów Zjednoczonych.
Państwo francuskie wzmacnia swoje instrumenty ochronne. Direction générale de l’Armement utworzyła specjalną jednostkę wspierającą przemysł obronny w zakresie cyberbezpieczeństwa i analizy otwartych źródeł, a Służba Informacji Strategicznej i Bezpieczeństwa Gospodarczego (SISSE) zwiększyła zatrudnienie i utworzyła 24 oddziały regionalne.
Czytaj też
Równolegle DRSD i DGSE rozszerzyły działania w zakresie bezpieczeństwa gospodarczego, osiągając poziom zaangażowania porównywalny z walką z terroryzmem. Wzmocniono również instrumenty prawne, poszerzając kontrolę nad inwestycjami zagranicznymi w sektorach strategicznych i reaktywując ustawę blokującą z 1968 roku. Jak podaje VeilleMag, doprowadziło to do pięciokrotnego wzrostu liczby interwencji, choć wysokość sankcji wciąż uznawana jest za niewystarczającą. W obszarze cyberbezpieczeństwa Narodowa Agencja Bezpieczeństwa Systemów Informacyjnych (ANSSI) wspiera duże grupy strategiczne, podczas gdy DRSD koncentruje się na ochronie MŚP.
Raport Plassarda formułuje szereg rekomendacji: przewidywanie i przeciwdziałanie wycofywaniu się inwestorów zagranicznych, szerokie stosowanie rad nadzorczych typu proxy boards w firmach z udziałem kapitału zagranicznego, zwiększenie sankcji finansowych za naruszenia prawa inwestycyjnego, zapewnienie finansowania MŚP poprzez dedykowane fundusze inwestycyjne oraz wzmocnienie instrumentów wsparcia eksportowego. Dokument wskazuje także na konieczność stworzenia multidyscyplinarnej strategii monitorowania i lepszej koordynacji polityki bezpieczeństwa gospodarczego między resortami a sektorem prywatnym.
Jesień 2025 roku została wskazana jako kluczowy okres dla dalszych działań legislacyjnych i politycznych. Jak podaje VeilleMag, we wrześniu i październiku komisja ds. gospodarki zajmie się kontrolą zakupów terenów rolnych przez inwestorów zagranicznych. Od 29 września zaplanowano debatę nad projektem budżetu na 2026 rok, obejmującym finansowanie bezpieczeństwa ekonomicznego i przeciwdziałanie szpiegostwu przemysłowemu. W połowie października rozpocznie pracę międzyresortowa misja ds. zwalczania szpiegostwa gospodarczego, przed listopadem przewidziano transpozycję dyrektywy NIS2, a projekt ustawy o kontroli inwestycji zagranicznych trafił do Senatu przed powrotem do Zgromadzenia Narodowego.
Reforma Generalnej Dyrekcji Bezpieczeństwa Zewnętrznego
Francja od kilku lat przesuwa swój model bezpieczeństwa gospodarczego z defensywnego na ofensywny, a kluczową rolę w tej transformacji odgrywa DGSE. W grudniu 2023 roku w strukturach agencji powstało centrum misji poświęcone interesom gospodarczym, którego celem jest wykrywanie zagranicznej nieuczciwej konkurencji, wspieranie francuskich przedsiębiorstw oraz kompensowanie wcześniejszych luk w ochronie suwerenności gospodarczej. Jak podaje Intelligence Online, utworzenie tej jednostki miało wypełnić lukę w polityce bezpieczeństwa państwa i odpowiedzieć na gwałtowny wzrost zagranicznych ingerencji w strategiczne sektory francuskiej gospodarki.
Czytaj też
DGSE włącza do swojej tradycyjnej działalności wywiadowczej – opartej na HUMINT, SIGINT i operacjach technicznych – komponent gospodarczy, aby nie tylko bronić interesów strategicznych Francji za granicą, lecz także aktywnie je kształtować. Zdaniem dziennika Le Monde, francuskie służby specjalne uznają dziś gospodarkę za pole walki równie ważne jak obszar militarny, a zagraniczne ingerencje – zwłaszcza rosyjskie i chińskie – mają charakter systemowy i długofalowy.
DGSE modernizuje swoje struktury, rozwija kompetencje w dziedzinie cyberoperacji i sztucznej inteligencji oraz porządkuje wewnętrzną organizację pracy, aby przyspieszyć wymianę informacji i reagowanie na zagrożenia. Jak informował The Times, elementem tych reform jest budowa nowej siedziby DGSE w Vincennes, inwestycja warta ponad miliard euro, która ma stworzyć centrum nowoczesnego wywiadu i wyeliminować wcześniejszą fragmentację wewnętrzną.
Działania DGSE uzupełniają inne instytucje francuskiego systemu bezpieczeństwa ekonomicznego. SISSE odpowiada za bieżącą ochronę gospodarki i doradztwo strategiczne dla przedsiębiorstw – według portalu Entreprises.gouv.fr rozwija sieć delegatów regionalnych wspierających lokalne firmy. Z kolei DRSD koncentruje się na kontrwywiadzie gospodarczym i cybernetycznym, chroniąc przemysł obronny i sektor naukowo-technologiczny. Jak podkreślał Le Monde, w 2023 roku liczba incydentów bezpieczeństwa w sektorze obronnym wzrosła o 10 proc., co uznano za zjawisko strukturalne wymagające systemowej odpowiedzi.
Bezpieczeństwo ekonomiczne jako priorytet Francji
Potrzeba wzmocnienia ochrony gospodarki znalazła odzwierciedlenie w Narodowym Przeglądzie Strategicznym 2025 (RNS 2025). Jak podaje AeroTime Hub, dokument wskazuje bezpieczeństwo ekonomiczne jako jeden z filarów suwerenności narodowej, obok obrony terytorialnej i cyberbezpieczeństwa. Według RNS 2025 Francja powinna rozwijać zdolności nie tylko do reagowania na zagrożenia, lecz także do ich wyprzedzania poprzez ofensywne operacje wywiadowcze i współpracę z sektorem prywatnym.
Czytaj też
Jak pisał portal Relians, wdrożono nowe regulacje dotyczące kontroli inwestycji zagranicznych i ochrony strategicznych sektorów gospodarki, co ma ograniczyć ryzyko przejęć przez podmioty powiązane z państwami konkurencyjnymi wobec Francji. Według Relians, bezpieczeństwo ekonomiczne jest obecnie traktowane jako integralny element bezpieczeństwa narodowego, a nie jedynie zagadnienie gospodarcze.
Apel Christophe’a Plassarda i jego raport parlamentarny wpisują się w szerszy proces budowy francuskiej doktryny wywiadu ekonomicznego, opartej na trzech filarach: reformach instytucjonalnych, edukacji strategicznej i zmianie podejścia operacyjnego. Jak zauważa Intelligence Online, poseł wskazał na konieczność wyjścia poza defensywę i przejęcia inicjatywy. Reformy DGSE, opisane przez The Times i Grey Dynamics, pokazują, że Francja poważnie traktuje ten apel i buduje struktury zdolne do działania w epoce globalnej rywalizacji technologicznej.
Jak podają portale branżowe, takie jak Best-Masters.com, Iberonex oraz France Compétences, École de guerre économique tworzy zaplecze intelektualne i kadrowe dla tej strategii. Z kolei analizy AeroTime Hub i Relians wskazują, że bezpieczeństwo ekonomiczne stało się oficjalnym filarem polityki obronnej Francji. W ten sposób Francja wyraźnie sygnalizuje, że nie chce być jedynie biernym uczestnikiem globalnej rywalizacji gospodarczej. Jej celem jest aktywne kształtowanie zasad gry – zarówno poprzez ofensywne działania wywiadowcze, jak i wspieranie własnego przemysłu oraz strategicznych firm, które stanowią fundament narodowej suwerenności.
WIDEO: Wiceminister finansów: wszyscy funkcjonariusze powinni być traktowani równo, jeśli wykonują te same zadania