W jednostkach organizacyjnych Państwowej Straży Pożarnej cały czas trwają prace nad obsługą wniosków o przyznanie świadczenia ratowniczego druhnom i druhom OSP. Na potrzeby obsługi procesu jego przyznawania i wypłacania, w PSP stworzono oprogramowanie (wciąż rozwijane), które ma usprawniać te działania. Stosowne dokumenty są na bieżąco przesyłane do Zakładu Emerytalno-Rentowego MSWiA, który sukcesywnie przekazuje środki świadczeniobiorcom.

Prawo do tego świadczenia przysługuje strażakowi ratownikowi OSP, który czynnie uczestniczył jako członek OSP w działaniach ratowniczych lub akcjach ratowniczych (wymagany bezpośredni udział co najmniej raz w roku) - przez co najmniej przez 25 lat (w przypadku mężczyzn) oraz 20 lat (w przypadku kobiet). Przy naliczaniu okresu czynnego uczestnictwa w działaniach ratowniczych nie jest wymagane zachowanie ciągłości wysługi lat w OSP. Świadczenie przyznaje się na wniosek zainteresowanego, złożony do komendanta powiatowego (miejskiego) PSP – tj. organu przyznającego, właściwego dla siedziby jednostki OSP, do której należy strażak ratownik OSP. Prawo do tego niego przysługuje po osiągnięciu przez mężczyznę 65. roku życia, a przez kobietę 60. roku życia.

Jak wspomniano, świadczenie wypłaca Zakład Emerytalno-Rentowy MSWiA, co następuje miesięcznie, do 15. dnia każdego miesiąca kalendarzowego, począwszy od miesiąca, w którym je przyznano. Osobie, która złoży wniosek o przyznanie świadczenia w terminie 9 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy, przyznaje się prawo do świadczenia ratowniczego od miesiąca wejścia w życie ustawy, o ile spełniała w nim wszystkie niezbędne warunki do nabycia do niego prawa.

Przed wejściem w życie nowej ustawy o OSP, która wprowadziła świadczenie ratownicze, wiceszef Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji Maciej Wąsik podkreślał, że było ono oczekiwane przez strażaków i ratowników. "Mamy niemal same dobre sygnały ze środowiska Ochotniczych Straży Pożarnych dotyczące właśnie uregulowania ich praw, przyznania im dodatku emerytalnego" - mówił. Wąsik podkreślał, że postulat wprowadzenia takiego świadczenia był formułowany od wielu lat. "Często zresztą składano takie obietnice i chyba przyszedł czas, żeby tę sprawę uregulować" - podkreślał.

Ustawę o ochotniczych strażach pożarnych prezydent Andrzej Duda podpisał pod koniec grudnia 2021 roku. Oprócz świadczenia ratowniczego (świadczenie przysługiwać będzie także ratownikowi górskiemu - ochotnikowi z TOPR i GOPR), regulacja wprowadza też legitymację strażaka ochotnika, wzmocnioną ochronę prawną druhów ochotników, uregulowanie kwestii odszkodowań dla strażaków ratowników OSP i ich rodzin w sytuacji uszczerbku na zdrowiu, śmierci strażaka ratownika OSP lub poniesienia szkody w mieniu w związku z udziałem w działaniach ratowniczych oraz możliwość rozliczenia przez jednostki OSP kosztów dostaw energii elektrycznej według najkorzystniejszej taryfy. Zasłużonym druhom OSP prezydent RP będzie mógł nadać Krzyż św. Floriana. Z rąk ministra spraw wewnętrznych strażacy ochotnicy otrzymywać będą wyróżnienia w postaci Odznaki Świętego Floriana "Za Zasługi dla Społeczności Lokalnej".