Choć setna rocznica powstania Służby Więziennej przypada na 8 lutego 2019 roku, to formacja obchody i świętowanie rozpoczęła już rok temu. 12 lutego br. w Opolu oficjalnie zainaugurowano obchody, które swój finał mają dokładnie dzisiaj.

Aktualnie polska Służba Więzienna funkcjonuje na podstawie Ustawy o Służbie Więziennej z 9 VI 2010 roku. W Polsce istnieje 46 aresztów śledczych i 84 zakłady karne, w których służbę pełni prawie 30 tys. funkcjonariuszy i pracowników cywilnych. Według stanu na 31 grudnia 2018 roku w formacji zatrudnionych było dokładnie 27 286 funkcjonariuszy. Zgodnie z danymi z 1 lutego br., pilnują oni łącznie 73 364 osadzonych (stan faktyczny), a zaludnienie ogólne jednostek penitencjarnych wynosi 90,8 proc. 

Warto podkreślić, że polskie więziennictwo przechodzi obecnie pierwszą od lat modernizację. Celem programu jest poprawa bezpieczeństwa zakładów karnych i aresztów śledczych, realizowana poprzez zakup odpowiedniego sprzętu i wyposażenia. Środki z programu są również przeznaczane na poprawę stanu infrastruktury więziennej, w tym remonty samych budynków jednostek penitencjarnych, jak i systemów łączności. Przekładać się ma to na poprawę warunków pełnienia służby przez funkcjonariuszy Służby Więziennej i pracowników cywilnych więziennictwa. Łącznie na program modernizacji formacji zostanie przeznaczonych 1,5 mld zł, a dokładnie: w 2017 roku - 200 mln zł, 2018 roku - 398 mln zł,  2019 roku - 453 mln zł, natomiast w 2020 roku - 450 mln zł.

Pod resortową opieką?

Przypomnijmy, że "Ministerstwo Sprawiedliwości w pełni rozumie potrzeby więziennictwa i za jeden ze swoich priorytetów uznaje poprawę warunków pracy i płacy w Służbie Więziennej, realizującej zadania o kluczowym znaczeniu dla stanu bezpieczeństwa wewnętrznego i porządku publicznego w państwie", jak pisał wiceszef resortu sprawiedliwości w odpowiedzi na pismo posłanek Aldony Młyńczak, Zofii Czernow i Moniki Wielichowskiej, przesłane jeszcze w listopadzie 2018 roku. Jak podkreślał Patryk Jaki, resort sprawiedliwości miał podjąć "szereg inicjatyw", których celem jest zapewnienie optymalnych warunków funkcjonowania Służby Więziennej, zwiększenie jej skuteczności w zakresie ochrony bezpieczeństwa obywateli, a także "utrzymania kompetentnej, wykształconej i odpowiednio zmotywowanej kadry".

W 2018 roku Służba Więzienna sfinalizowała przetarg na 350 sztuk karabinków 5,56 mm x 45. W ubiegłym roku zmodernizowano również strukturę organizacyjną formacji, likwidując niektóre areszty śledcze i zakłady karne. W 2019 roku rozpoczęło się też przekazywanie SW nowego umundurowania. Na początku roku ruszyła również Wyższa Szkoła Kryminologii i Penitencjarystyki. Służba Więzienna była bowiem do tej pory jedną z nielicznych formacji mundurowych w Polsce, która nie posiadała własnej akademii.

W wyniku listopadowego porozumienia z Ministerstwem Sprawiedliwości wzrosną również uposażenia funkcjonariuszy i pracowników Służby Więziennej. Na podwyżki dla mundurowych przeznaczone zostanie 42 533 tys.  a na wzrost uposażeń pracowników cywilnych - 2 740 tys. Zgodnie z podpisanym porozumieniem od 1 stycznia 2019 funkcjonariusze mieli otrzymać powyżki w wysokości 655 złotych brutto. To jednak nie wszystkie wywalczone pieniądze. Podobnie jak w służbach podległych MSWiA kolejna podwyżka trafi do Służby Więziennej od stycznia 2020 roku, ma to być nie mniej niż 500 złotych brutto dla każdego funkcjonariusza. Warto jednak zaznaczyć, że pracownicy i funkcjonariusze SW nadal czekają na obiecane podwyżki.

Co ważne, w ostatnich dniach formacja żyła przede wszystkim propozycjami Prezydium Krajowej Komisji NSZZ "Solidarność", który przejął się losem więziennych związkowców. Postanowiło ono bowiem zwrócić się do polskich władz z wnioskiem o uzupełnienie projektu ustawy o zmianie ustawy o Służbie Więziennej, które polegać ma na zniesieniu monopolu związkowego. W "obronie" obecnych rozwiązań stanęła m.in. Federacja Związków Zawodowych Służb Mundurowych, która wyraziła przekonanie, że "funkcjonariusze służb mundurowych nigdy nie uwierzą w szczere intencje przewodniczącego Solidarności i nie powierzą mu obrony swoich interesów".

Służba Więzienna się zmienia, i bez wątpienia widzą to zarówno postronni obserwatorzy jak i sami funkcjonariusze. Ocena kierunku tych zmian jest oczywiście osobną kwestią. Wyraźnie widać jednak, że Służba Więzienna "wyszła z cienia" i coraz częściej staje się "obiektem" zainteresowania zarówno polityków jak i mediów.