W cieniu dyskusji o współczesnej, wojskowej "rewolucji" w bezzałogowych statkach powietrznych (bsp), znajduje się ich równie szybka ekspansja we wspomnianej sferze bezpieczeństwa wewnętrznego. Służby oraz instytucje na co dzień dbające o bezpieczeństwo obywateli, coraz częściej, a co chyba najważniejsze, w coraz większej skali sięgają bowiem do rozszerzającej się oferty nowych bezzałogowych rozwiązań. Dotyczy to zarówno służb państwowych (mundurowych), jak i sektora prywatnego, zaangażowanego np. w zabezpieczenie dużych obiektów, ale też na przykład infrastruktury krytycznej.

Oczywiście, analogicznie do ich wojskowych odpowiedników, w przypadku bsp w bezpieczeństwie wewnętrznym, skalę zmian przede wszystkim można zauważyć u globalnych liderów w zakresie produkcji tego rodzaju systemów. Dotyczy to przede wszystkim Stanów Zjednoczonych, Izraela, ale coraz częściej również np. Chin. Jednak nie możemy ukrywać, że w przypadku Polski tego rodzaju przeobrażenia też nastąpiły i zapewne swoista akceleracja zmian będzie jeszcze bardziej znacząca w kolejnych latach, analogicznie jak to miało miejsce w przypadku innych tego rodzaju rozwiązań technologicznych, chociażby systemów kamer indywidualnych.

Oczywiście opinię publiczną, w państwach na całym świecie, w sferze bezzałogowych statków powietrznych (bsp) najbardziej przykuwają, co tak naprawdę nie może zaskakiwać, głośne akcje bojowe prowadzone w takich rejonach jak północny Pakistan, Somalia, Afganistan, przez uzbrojone amerykańskie MQ-1 Predator lub MQ-9 Reaper. Sprzyja to formułowaniu twierdzeń o czymś, co wielu nazywa „wojną dronów”. Jednak bezzałogowe statki powietrzne (bsp), a także bezzałogowe systemy lądowe oraz wodne, stanowią coraz istotniejszy element zabezpieczenia codziennej przestrzeni wokół nas samych, a ten askpekt jest bardzo często pomijany.

„Wojny dronów” z przestępczością oraz zagrożeniami bezpieczeństwa wewnętrznego są tym samym bliższe i równie wymagające, jak te prowadzone wobec terrorystów, jednak mniej medialne. W tym przypadku chodzi przede wszystkim o zwiększające się, zarówno pod względem przedmiotowym jaki i podmiotowym, zastosowania bsp w sferze bezpieczeństwa wewnętrznego. Ze szczególnym uwzględnieniem takich sfer działania, jak:

• codzienna praca służ porządkowych, w tym policji oraz straży, inspekcji, etc.;
• szeroko pojmowane zabezpieczenie granic państw oraz szlaków komunikacyjnych;
• działania w zakresie zarządzania kryzysowego, na wypadek sytuacji kryzysowej lub samego kryzysu, np. wobec wystąpienia jakiś katastrof naturalnych lub technicznych.

Trzeba stwierdzić, że policje oraz szerzej służby porządkowe, takie jak chociażby amerykańskie FBI, już na poczatku XXI w. bardzo sprawnie zaczęły przejmować zróżnicowaną gamę rozwiązań wojskowych oraz cywilnych, ze sfery systemów bezzałogowych. W przypadku Stanów Zjednoczonych mogło to być determinowane nie tylko dynamiką przeobrażeń tamtejszego rynku bsp, ale również znacznym przepływem byłych żołnierzy do struktur zajmujących się bezpieczeństwem wewnętrznym. Często byli wojskowi świadomi zalet zastosowania bsp w warunkach np. Afganistanu czy Iraku, przenosili swoje doświadczenia na nowy grunt, funkcjonując już w strukturach instytucji porządku publicznego na gruncie stanowym, lokalnym czy federalnym. W Izraelu ta granica była jeszcze mniej zauważalna z racji specyfiki współpracy IDF, Szabaku, policji, itd.

Ważnym elementem implementacji zmian w sferze policyjnego zastosowania bsp stała się postępująca komercjalizacja rozwiązań, uwalniająca je od militarnych ograniczeń - przede wszystkim wysokich kosztów. Połączyły się więc dwa kluczowe elementy, czynnik ludzki oraz technologiczny. Współcześnie można spróbować tym samym wyróżnić kilka głównych kierunków użytkowania bsp przykładowo na potrzeby policyjne, jednak nie można uznawać, że będą one jedynymi w przypadku działań policyjnych w niedalekiej przyszłości i ich katalog został raz na zawsze zamknięty. Do wspomnianego powyżej katalogu głównych funkcji trzeba tym samym zaliczyć:

• możliwość obserwacji miejsc trudnodostępnych lub narażonych na wzmożoną aktywność przestępców, które mogą stanowić lub już stanowią obszar zainteresowania ze strony służb porządkowych;
• możliwość zastosowania bsp na potrzeby działań policyjnych jednostek antyterrorystycznych, np. w sytuacjach zakładniczych oraz wystąpieniu aków terroru, a także w kontekście zwalczania przestępczości zorganizowanej;
• możliwość nadzoru nad szlakami komunikacyjnymi, ze szczególnym uwzględnieniem miejsc wypadków, a także występowania utrudnień w ruchu;
• możliwość monitorowania dużych zgromadzeń oraz protestów, kiedy nadzór z powietrza jest elementem niezbędnym do oceny ryzyka;
• możliwość wykorzystania na etapie skrytej obserwacji w przypadku prowadzenia śledztw oraz dochodzeń, w tym tych wymagających synchronizacji działań na lądzie;
• możliwość odwołania się do zróżnicowanej gamy funkcji bsp na etapie wyjaśniania spraw kryminalnych, tworzenia rekonstrukcji zdarzeń, przeprowadzania wizji lokalnych, etc..

Należy zauważyć i podkreślić, że wraz ze wzrostem możliwości zakupu całej gamy bsp, policjanci oraz inni stróże prawa będę zapewne znacząco rozszerzali tego rodzaju katalog. Dzieje się tak, ponieważ bsp zyskują nowe zastosowania zarówno w kwestii ich dalszej miniaturyzacji, jak również w przypadku zwiększenia wielkości maszyn bezzałogowych, które są dostępne poza kontraktami wojskowymi.

Z jednej strony, chociażby kluczowa skryta obserwacja może być prowadzona przez coraz mniejsze bsp (klasy nano, micro, itp.), zwiększając tym samym bezpieczeństwo funkcjonariuszy, oficerów, agentów czy operatorów zaangażowanych w działania wymierzone w zorganizowane grupy przestępcze. Dzięki tej skrytości działań, bez potrzeby stwarzania stacjonarnych lub mobilnych punktów obserwacyjnych w pobliżu miejsc spotkań lub innej aktywności przestępców, będzie można uzyskiwać dostęp do kluczowej obserwacji, jak również skuteczniej przechwytywać inne elementy, przykładowo w zakresie komunikacji pomiędzy ludźmi. Dotyczy to zastosowania bsp jako platformy dla najnowszych rozwiązań w obrębie gromadzenia danych, z obszaru szeroko pojmowanego SIGINT-u, a nie tylko IMINT-u.

Jeśli była mowa o małych bsp, to przecież zastosowanie większych maszyn pozwala na ich dłuższe pozostawanie w powietrzu oraz większe nasycenie systemami obserwacji czy też przekazu danych. Już dziś maszyny bezzałogowe ISR mogą znajdować się  w miejscu operacji znacznie dłużej, niż częstokroć najbardziej popularne odpowiedniki załogowe. Innym pytaniem jest także możliwość tańszego zastosowania bsp wobec maszyn załogowych (np. śmigłowców policyjnych), jednak tutaj oczywiście nadal istnieją zróżnicowane opinie. Tak czy inaczej, mając na uwadze potrzebę zwiększania bezpieczeństwa granic wobec chociażby kryzysu migracyjnego, naturalnym wydaje się sięgnięcie po najnowsze bsp do wspracia strażników granicznych. W dodatku, co już widać również na polskich granicach, coraz częściej trzeba mówić o zagrożeniu ze strony wrogich bsp - działających w misjach szpiegowskich, ale też wykorzystywanych do przemytu.

Dzisiejsze zmiany w technologii bsp dla służb mundurowych następują na równi z szybkimi przeobrażeniami w zakresie rozwiązań wojskowych oraz wywiadowczych. Stąd też, dynamika inwestycji może być jeszcze większa, niż ma to miejsce nawet w przypadku uzbrojonych bsp. Oferta firm oraz koncernów może być bowiem jednocześnie kierowana do służb wywiadowczych, struktur porządkowych oraz być może wojska. 

Obecnie w Policji użytkowanych jest ponad 20 bezzałogowych statków powietrznych, a w ramach „Programu modernizacji Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej i Biura Ochrony Rządu w latach 2017–2020” (Dz.U. z 2016 r. poz. 2140) zaplanowano zakup łącznie 60 bezzałogowych statków powietrznych na potrzeby Policji.

Co więcej, jednym z segmentów również przenikających ze sfer wojskowych do policyjnych, staje się obserwacja oraz monitoring. Coś, co angażuje współcześnie znaczne siły na lądzie, pojazdy patrolowe, a także załogowe statki powietrzne – najczęściej śmigłowce, będzie zapewne coraz bardziej zastępowane przez najnowsze bsp. Efektem ma być zmniejszenie obciążenia samych funkcjonariuszy. Tym samym zwiększenie ich efektywności pod względem punktowego i odpowiednio przygotowanego działania, tam gdzie wymagana będzie interwencja po zaobserwowaniu pewnej anomalii przez bsp.

Wystarczy spojrzeć na znaczenie amerykańskich działań bsp, które były wykorzystywane wobec plagi improwizowanych ładunków wybuchowych IED w Iraku. Dzisiejsze głowice optoelektroniczne montowane na bsp oferują sensory do obserwacji dzień-noc, a także w trudnych warunkach atmosferycznych. Stąd mogą być cennym wkładem w przypadku obserwacji obszarów narażonych na rabunki, włamania, a także takich, które muszą być regularnie patrolowane z racji ich statusu. Szczególnie, gdy mieszkańcy narzekają na szybkość interwencji policyjnych, a dowódcy na niewystarczającą liczbę dostępnych funkcjonariuszy. 

Straż Graniczna posiada na wyposażeniu cztery zestawy po trzy płatowce oraz siedem wielowirnikowców, wszystkie klasy mini o masie startowej nie przekraczającej 15 kg i z napędem elektrycznym. Na razie nie ma konkretnych planów dotyczących zakupów kolejnych bezzałogowców.

Dziś zapewne nikogo chyba nie zaskakuje wykorzystanie bsp w przypadku dużych imprez masowych, a także spontanicznych i nie zgłoszonych zgromadzeń, które zostały objęte obserwacją ze strony służb porządkowych. Policyjne bsp mogą się pojawić na miejscu, będąc do dyspozycji sił delegowanych do zabezpieczenia obszaru lub dokonać wstępnego rozpoznania na potrzeby wyznaczenia odpowiedniej ilości funkcjonariuszy oraz sprzętu im przydzielonego.

Śmiało można to porównać do wielkiej zmiany jakościowej, jaką dały bsp izraelskim dowódcom w czasie działań w Libanie w latach 80 oraz 90tych XX w. Jednak w ostatnich miesiącach głośno było o zastosowaniu, właśnie przez Izraelczyków, bsp do przenoszenia nieletalnych środków chemicznych, rozpraszających tłum w trakcie wrogo nastawionych manifestacji. Stąd też nie jest już futurystycznym kierunkiem ulokowanie maszyn bezzałogowych również w aktywnych działaniach z użyciem nieletalnego uzbrojenia. Być może będą to nie tylko systemy do miotania lub zrzucania gazu łzawiącego, ale również do zrzucania ładunków hukowych, a nawet zastosowania uzbrojenia na amunicję nieletalną.

Ostatnio ogłoszony w Polsce przetarg na drony dla Policji, do przechwytywania innych bsp, prezentuje kolejny kierunek rozwoju tego rodzaju technologii. Szczególnie, że chociażby w Ustawie o działaniach antyterrorystycznych można zauważyć, że coraz częściej podkreśla się rolę przeciwdziałania terrorystycznej czy też kryminalnej aktywności, która jest dokonywana za pomocą bsp. Stąd „wojny dronów” to już nie tylko wymiar stricte wojskowy, a wręcz przy masowości cywilnego rynku bsp to coś naturalnego dla policjantów, strażników granicznych czy też celników. 

Konkludując, śmiało można uznać, że w ramach modernizacji służb podlegających MSWiA ważną rolę, tak czy inaczej, powinny pełnić zakupy zróżnicowanej gamy bezzałogowców, co więcej o różnej specyfikacji technicznej. Nie jest to bowiem wymysł czy też zbędna fascynacja nowinkami technologicznymi, ale niejako wymóg współczesnego sektora bezpieczeństwa wewnętrznego. Polska powoli będzie wkraczała w nowy dronowy świat w sferze bezpieczeństwa wewnętrznego.