Do biura Rzecznika Praw Obywatelskich wpływać mają kolejne wnioski w sprawie braku odpraw dla policjantów, którzy bezpośrednio po zwolnieniu ze służby zostali przyjęci do zawodowej służby wojskowej. Zgodnie z aktualnymi przepisami ustawy o Policji, a dokładnie art. 118, "odprawa nie przysługuje policjantowi, który bezpośrednio po zwolnieniu ze służby, został przyjęty do zawodowej służby wojskowej lub do innej służby, w której przysługuje prawo do takich świadczeń". Takiego problemu nie ma w innych formacjach. Jeśli funkcjonariusz policji do takiej przechodzi (Straż Graniczna, Państwowa Straż Pożarna, Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencja Wywiadu, Służba Kontrwywiadu Wojskowego czy Służba Wywiadu Wojskowego), wtedy odprawa mu przysługuje.

W praktyce bowiem funkcjonariusz np. Policji, zwalnia się ze służby, po czym otrzymuje rozkaz o powołaniu do zawodowej służby wojskowej. W odróżnieniu od instytucji przeniesienia, będącego przekształceniem stosunku służbowego, jest to rozwiązanie stosunku służbowego (aktu mianowania), a następnie nawiązanie kolejnego stosunku służbowego (aktu powołania), choć skutki (np. w zakresie ciągłości służby) wynikające z tej formy powołania do zawodowej służby wojskowej są zbliżone. Wyjątkiem jest prawo do odprawy.

W uprzywilejowanej pozycji są żołnierze. Według przepisów, jeśli żołnierz podejmuje służbę w Policji czy innych wyżej wymienionych formacjach, to jemu przysługuje odprawa, chyba że mamy do czynienia z art. 111 pkt 11-14 (utrata stopnia wojskowego albo degradacja; prawomocne orzeczenie o wymierzeniu kary dyscyplinarnej i usunięciu z zawodowej służby wojskowej; prawomocne orzeczenie o pozbawieniu praw publicznych, wydalenie z zawodowej służby wojskowej lub zakaz wykonywania zawodu żołnierza zawodowego; skazanie prawomocnym wyrokiem sądu na karę pozbawienia wolności). Wtedy "okres pełnienia zawodowej służby wojskowej nie wlicza się do wysokości odprawy wypłacanej funkcjonariuszowi zgodnie z ustawą o Policji" – jak czytamy w liście RPO. Ustawa o służbie wojskowej reguluje kwestie odpraw dla żołnierzy zwalnianych ze służby, inaczej niż jest to w innych formacjach mundurowych, gdzie takich regulacji brak. W ocenie rzecznika, taki stan rzeczy jest niesprawiedliwy i wymaga uregulowania.

Powoduje to, że funkcjonariusze Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego czy Służby Wywiadu Wojskowego, którzy bezpośrednio po zakończeniu służby w formacjach mundurowych podejmą zawodową służbę wojskową, bezpowrotnie tracą prawo do odprawy za okres wcześniejszej służby. Funkcjonariusz ww. formacji mundurowych, który bezpośrednio po zwolnieniu ze służby został powołany do zawodowej służby wojskowej zostaje pozbawiony odprawy. O tym fakcie dowiaduje się natomiast dopiero w momencie zwolnienia z zawodowej służby wojskowej, otrzymując odprawę wyłącznie za czas służby wojskowej.

Obecnie RPO czeka na wyjaśnienie ministra Mariusza Kamińskiego, do którego skierował pismo z prośbą o przyjrzenie się problemowi i rozważaniu zmiany przepisów, tak żeby funkcjonariuszom, po zwolenniku ze służby, którzy podjęli zawodową służbę wojskową, przysługiwało prawo do odprawy za okres służby w policji, tak samo jak żołnierzom.

Problem od lat

Już w lipcu 2020 roku, ówczesny Rzecznik Praw Obywatelskich Adam Bodnar, zwracał uwagę na problem braku odpraw dla byłych funkcjonariuszy policji przechodzących do sił zbrojnych w swoim piśmie do MON. Wtedy to Minister Obrony Narodowej stwierdził, że problem dotyczy w zasadzie pragmatyki innych służb mundurowych, a: "odprawa z tytułu zwolnienia z zawodowej służby wojskowej ma na celu charakter bodźcowego oddziaływania w kierunku długoletniego i wzorowego pełnienia służby wojskowej. Przyjęte kryteria ustalania wysokości odprawy zostałyby zaburzone w razie wprowadzenia możliwości zaliczenia okresów służby w innych formacjach mundurowych lub służbach specjalnych, jak również zaliczenia okresów zatrudnienia".

W sprawie interweniował również w 2019 roku poseł Józef Lassota. Pytał on wtedy MSWiA czy istnieje możliwość rozważenia zmian legislacyjnych w ustawie o Policji, aby policjanci przechodzący do służby w wojsku otrzymywali odprawę, tak jak to się dzieje w przypadku żołnierzy przechodzących do służby w innych formacjach. Ówczesny wiceminister spraw wewnętrznych i administracji, Jarosław Zieliński odpowiedział, iż zgodnie z art. 114 ust. 1 pkt 1 ustawy o Policji, policjant zwalniany ze służby otrzymuje, z zastrzeżeniem ust. 2-4, odprawę.

Ustawodawca określając sytuację prawną funkcjonariuszy różnych służb mundurowych, często reguluje odmiennie prawa i obowiązki tych funkcjonariuszy. Każda z formacji posiada odrębną regulację ustawową określającą jej charakter i zakres działania. Powyższe odrębności uzasadniają zróżnicowanie zarówno w zakresie dotyczącym statusu, jak i uprawnień funkcjonariuszy różnych służb, a także warunków dotyczących przejścia do poszczególnych służb. Odmienny status policjanta uzasadnia zróżnicowanie jego pozycji prawnej w porównaniu z żołnierzem zawodowym, czy też funkcjonariuszami pozostałych służb mundurowych

Wiceminister stwierdził również, że "w związku z powyższym należy zauważyć, że ukształtowanie systemu świadczeń dla poszczególnych służb mundurowych leży w gestii ustawodawcy". "Jednocześnie zważywszy na problematykę przedstawioną w interpelacji uprzejmie informuję, że Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji nie jest organem właściwym w sprawie. Kwestia podnoszona przez Pana Posła dotyczy regulacji pozostających w zakresie właściwości Ministra Obrony Narodowej" – podkreślał Jarosław Zieliński.

PM