AKTUALIZACJA - 23.12.2023 r. - 19:00

Ustawa okołobudżetowa na 2024 rok, została przez Sejm i Senat przyjęta 21 grudnia. Dwa dni później, prezydent Andrzej Duda poinformował, że podjął decyzję o zawetowaniu dokumentu, w którym - jak napisał w serwisie X (dawniej TT) - „znalazły się 3 miliardy złotych na media publiczne”. „Nie może być na to zgody wobec rażącego łamania Konstytucji i zasad demokratycznego państwa prawa. Media publiczne trzeba najpierw rzetelnie i zgodnie z prawem naprawić” - dodała głowa państwa.

Rządząca koalicja nie posiada wystarczającej większości do odrzucenia prezydenckiego weta. Powstaje zatem pytanie co dalej? Andrzej Duda po świętach złożyć ma w Sejmie „własny projekt, dotyczący m. in. podwyżek dla nauczycieli i pozostałych wydatków zaplanowanych w ustawie okołobudżetowej”. Wzywa też marszałków Sejmu i Senatu do „pilnego zwołania obrad obu Izb w celu rozpatrzenia i przyjęcia projektu jeszcze w tym roku”.

Choć w całej sprawie jest sporo znaków zapytania, to co do zasady - jak sie wydaje - funkcjonariusze nie mają raczej powodów do niepokoju. Wyższe kwoty bazowe, które odzwierciedlać mają obiecane 20-proc. podwyżki, zapisano w projekcie ustawy budżetowej na rok 2024 (w stosunku do ustawy budżetowej prezydent nie posiada prawa weta), a ta jeszcze nie przeszła nawet procesu legislacyjnego w Sejmie. W zawetowanej ustawie okołobudżetowej określono jednak od kiedy podwyżki trafią na konta mundurowych. Otwarte pozostaje więc pytanie czy prezydencki projekt zakładał będzie - tak jak zawetowana ustawa - że waloryzacja obowiązywać będzie od marca, czy jednak głowa państwa zamierza w tej kwestii dokonać pewnych zmian. I - rzecz jasna - czy sejmowa wiekszość w ogóle zdecyduje się go przyjąć?

Waloryzacja uposażeń obowiązywać będzie od 1 marca. Tak wynika z przyjętej 21 grudnia przez Sejm ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2024, potocznie nazywanej ustawą okołobudżetową. To właśnie tam, znalazł się artykuł mówiący o tym, od kiedy mundurowi mogą liczyć na – wynikające z kolei z projektu ustawy budżetowej – 20 procentowe podwyżki. Jak czytamy w art. 19, „kwoty bazowe ustalone w ustawie budżetowej na rok 2024 dla żołnierzy zawodowych, funkcjonariuszy oraz funkcjonariuszy Służby Celno-Skarbowej stosuje się do obliczenia ich uposażeń w okresie od dnia 1 marca 2024 r. do dnia 31 grudnia 2024 r.”

W pierwszych dwóch miesiącach przyszłego roku, uposażenia obliczane mają być – co także wynika z zapisów ustawy okołobudżetowej – na podstawie kwot bazowych wynikających z ustawy budżetowej na rok 2023. Co więcej – podobnie jak w tym roku – także w przyszłym, funkcjonować ma „mechanizm wyrównujący”. Zastosowane zostaną swoiste „dopłaty” dla funkcjonariuszy pozostających w służbie, rekompensujące fakt obowiązywania podwyżek dopiero od marca. 

Uposażenie żołnierzy zawodowych, funkcjonariuszy oraz funkcjonariuszy Służby Celno-Skarbowej wypłacane w okresie od dnia 1 marca 2024 r. do dnia 31 grudnia 2024 r. podlega każdorazowemu zwiększeniu o 1/5 kwoty różnicy pomiędzy uposażeniem należnym na dzień 1 marca 2024 r. obliczonym na podstawie kwoty bazowej ustalonej w ustawie budżetowej na rok 2024 odpowiednio dla żołnierzy zawodowych, funkcjonariuszy oraz funkcjonariuszy Służby Celno-Skarbowej a uposażeniem należnym na dzień 1 stycznia 2024 r. obliczonym zgodnie z ust. 2.
Art. 19, ust. 3 ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2024

Jak czytamy, podwyższenie uposażeń żołnierzy i funkcjonariuszy wraz mechanizmem rekompensaty, nastąpić ma „w ciągu 3 miesięcy po dniu ogłoszenia ustawy budżetowej na rok 2024, z wyrównaniem od dnia 1 marca 2024 r.”. 

O ile zatem wzrosną kwoty bazowe? W 2023 roku wynoszą one odpowiednio dla żołnierzy zawodowych i funkcjonariuszy 1 740,64 złotych, a dla funkcjonariuszy Służby Celno-Skarbowej 1 943,81 złotych. Jak wynika z projektu budżetu na rok 2024 wzrost wyniesie obiecane 20 proc. 

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 23 grudnia 1999 r. o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej oraz o zmianie niektórych ustaw ustala się: (...) kwoty bazowe dla: (...) żołnierzy zawodowych i funkcjonariuszy – w wysokości 2 088,77 zł; funkcjonariuszy Służby Celno-Skarbowej – w wysokości 2 332,57 zł (...).
Art. 9, ust. 1, pkt. 2, lit. d-e, projektu ustawy budżetowej na rok 2024

Teraz ustawa przyjęta przez Sejm trafi do Senatu, który – biorąc pod uwagę parlamentarną arytmetykę – zapewne dokument przyjmie. Czy senatorowie wprowadzą do niego znaczące poprawki, zmieniające choćby termin wejścia w życie waloryzacji w mundurowych uposażeniach? Na obecnym etapie, jest to raczej mało prawdopodobne. 

By podwyżki mogły stać się faktem, uchwalony musi zostać – co oczywiste – przyszłoroczny budżet. Prace nad nim rozpoczęły się w Sejmie 21 grudnia, a komisje mają aktywnie procedować projekt w okresie między świętami a Nowym Rokiem. Warto dodać też, że w projekcie przesłanym do Sejmu przez rząd Donalda Tuska – w porównaniu do tego jaki złożyła poprzednia Rada Ministrów jeszcze przed wyborami - oprócz 20-proc. podwyżek dla budżetówki (w poprzedniej wersji mowa była o 12,3 proc.) więcej pieniędzy zaplanowano też zarówno dla służb mundurowych jak i specjalnych. 

Projekt budżetu na 2024 rok:

• Policja – ponad 18,7 mld złotych (poprzedni projekt zakładał ponad 17,7 mld złotych)
• Straż Graniczna – ponad 3,15 mld złotych (poprzedni projekt zakładał niecałe 3 mld złotych)
• Służba Ochrony Państwa – 557 mln złotych (poprzedni projekt zakładał 530 mln złotych)
• Państwowa Straż Pożarna – ponad 5,08 mld złotych (poprzedni projekt zakładał ponad 4,8 mld złotych)
• Więziennictwo – 5,500 mld złotych (poprzedni projekt zakładał ponad 5,290 mld złotych)
• Centralne Biuro Antykorupcyjne – 312,185 mln złotych (poprzedni projekt zakładał niecałe 300 mln złotych)
• Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego – 844,288 mln złotych (poprzedni projekt zakładał ponad 802 mln złotych)
• Agencja Wywiadu – 329,864 mln złotych (poprzedni projekt zakładał ponad 300 mln złotych)