Dodatkowe modyfikacje, które mają być wprowadzone przez resort sprawiedliwości do projektu nowelizacji Kodeksu karnego nad którym pracuje już Sejm, to - jak podaje Ministerstwo - efekt agresji Rosji na Ukrainę oraz związanego z tym zagrożenia dla bezpieczeństwa Polski. Nad zmianami tymi prace trwać mają już od kilku tygodni, we współpracy z Ministerstwem Spraw Wewnętrznych i Administracji, Prokuraturą Krajową oraz szefami służb specjalnych. Nowe regulacje dotyczą przestępstw szpiegostwa. Jak podkreśla wiceminister sprawiedliwości Marcin Warchoł, musi być ono ścigane "z wyjątkową bezwzględnością".

Obecne wyzwania stojące przed bezpieczeństwem państwa wymagają nowych rozwiązań. Przed kilkoma tygodniami wszystko się zmieniło. To nakazało nam pilnie przystąpić do prac nad zmianą przepisów dotyczących ochrony państwa przed działaniami ze strony obcych służb specjalnych.
Zbigniew Ziobro, minister sprawiedliwości

Jak tłumaczy resort sprawiedliwości, nowelizacja dostosowuje przepisy Kodeksu karnego do metod działań szpiegowskich prowadzonych z wykorzystaniem nowoczesnych środków technicznych. Projekt rozszerza również znamiona przestępstwa szpiegostwa przeciwko państwu polskiemu. Nowe regulacje wzorowane mają być na przepisach francuskich. Karana będzie nie tylko działalność szpiegowska na rzecz obcego państwa, ale również inne formy ją maskujące.

Ministerstwo Sprawiedliwości podaje, że ponadto obecne przepisy nie pozwalają na ściganie samego pozyskiwania informacji godzących w interesy państwa. W związku z tym projekt przewiduje objęcie karalnością również tzw. działalności wywiadowczej, polegającej na pozyskiwaniu lub przekazywaniu wiadomości, których ujawnienie lub wykorzystanie może naruszyć interes państwa m.in. w zakresie ochrony niepodległości, integralności terytorialnej, bezpieczeństwa zewnętrznego i wewnętrznego, czy obronności.

Nawet dożywocie

Zagrożenie karą za szpiegostwo ma mieć charakter prewencyjny - podaje resort. Służby wywiadowcze analizują zagrożenia karne w systemie prawnym poszczególnych państw i na tej podstawie podejmują decyzje o podjęciu ryzyka, dlatego uzasadnione ma być ustanowienie zagrożeń karnych na bardzo wysokim pułapie. Teraz kara za udział w działalności obcego wywiadu wynosi od roku do 10 lat więzienia. Po wejściu w życie nowych przepisów ma to być od 5 do 25 lat więzienia. Za szpiegostwo polegające na udzielaniu wiadomości grozi dziś od 3 lat więzienia. Po zmianach - od 8 lat więzienia albo nawet dożywocie. Za kierowanie i organizowanie działalności obcego wywiadu na terenie Polski będzie grozić kara od 10 lat więzienia oraz dożywocie. Obecnie - od 5 lat lub 25 lat więzienia. 

Resort twierdzi również, że stosowanie w praktyce art. 130 Kodeksu karnego, sankcjonującego przestępstwo szpiegostwa, w obecnym kształcie może spotykać się z trudnościami dowodowymi. Powodem ma być to, że niektóre znamiona szpiegostwa nie są dziś precyzyjnie objęte sankcjami. Nowelizacja wprowadzać ma karę za przygotowanie działań szpiegowskich (od 6 miesięcy do lat 8 więzienia), a także za - jak czytamy w komunikacie - nieumyślną postać szpiegostwa (od 3 miesięcy do 5 lat więzienia). W tym drugim przypadku celem jest wyprzedzenie tworzenia przez podejrzanego czy oskarżonego linii obrony polegającej na zasłanianiu się nieświadomością o przekazywaniu informacji na rzecz obcego wywiadu lub podmiotu prowadzącego działalność wywiadowczą.

Wśród nowych przepisów ma być również wprowadzenie szczególnie surowej odpowiedzialności wobec funkcjonariusza publicznego za przestępstwo szpiegostwa. Grozić ma za to od 8 lat więzienia albo kara dożywocia. Karze (od 6 miesięcy do 8 lat więzienia) podlegać będzie również samo zgłaszanie gotowości działania na rzecz obcego wywiadu.

Zmiany w służbach

Projekt, na którym pracuje resort sprawiedliwości, zawierać ma również zmiany w ustawie o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu. Dzięki nim, jak twierdzi Ministerstwo, istotne kompetencje ABW dotyczące dziś zapobiegania i zwalczania przestępczości terrorystycznej zostaną rozszerzone na przestępstwa o charakterze szpiegowskim. Wiceminister Warchoł dodał, że przewidziane są też rozwiązania mające pozwalać na współpracę ze służbami sojuszniczymi, by mogły pomagać Polsce w działaniach kontrwywiadowczych. Jak wskazał, zgodę na działalność danej sojuszniczej służby miałby wydawać premier na wniosek szefa ABW.

Minister Zbigniew Ziobro podkreśla jednak, że resort na razie wypracował pewną propozycję, ale jest to wersja robocza, która będzie podlegała dalszym dyskusjom. Szef Ministerstwa Sprawiedliwości chce jednak, by została ona możliwe szybko wprowadzona.