Często podczas zgromadzeń czy imprez masowych wysokiego ryzyka pojazdy służbowe stają się celem ataków chuliganów czy osób, które celowo chcą uszkodzić lub zniszczyć te wozy, a także zagrozić zdrowiu i życiu znajdujących się w nich funkcjonariuszy. Stąd też najpopularniejszym sposobem zabezpieczenia szyb (a także elementów oświetlenia oraz sygnalizacji) radiowozów jest montowanie zewnętrznych osłon siatkowych/krat zwanych zestawami ochronnymi szyb.

Warto też wspomnieć, że tego typu pojazdy nie są tanie, ze względu choćby na swoje specjalistyczne wyposażenie. I tak za 124 oznakowane furgony w wersji wypadowej "W" Komenda Główna Policji, w 2021 roku, zapłaciła ok. 33 mln złotych brutto. Stąd też wszelkie uszkodzenia czy straty tych pojazdów nie tylko wyłączają je z użycia, ale także generuje koszty. Warto odwołać się do przykładu zza oceanu, gdzie generalnie policja nie posiada dedykowanych do rozpraszania zamieszek zwartych pododdziałów ani pojazdów. W 2020 r. w wyniku trwających w Los Angeles w Kalifornii zamieszek uszkodzonych zostało 156 radiowozów należących do Los Angeles Police Department (LAPD), z czego 8 skasowano. Jednostkowy koszt takiego pojazdu szacowany był na 80 tys. USD, a łączne szkody LAPD w sprzęcie i wyposażeniu na 640 tys. USD.

Stosowane popularnie, w tym w Polsce, rozwiązania w postaci siatkowych zestawów ochronnych szyb nie zapewniają jednak pełnej ochrony i mają wady, związane choćby ze wzrostem masy samochodu (co przekłada się m.in. na wyższe zużycie paliwa i emisje gazów cieplarnianych) czy ograniczeniem widoczności. Nie są one też w 100 proc. skuteczne i mimo ich montażu, można uszkodzić szyby pojazdu. Trzeba również pamiętać, że boczne szyby (hartowane), można stosunkowo łatwo wybić, jeśli nie zostaną zabezpieczone np. folią antywłamaniową. Z kolei przednie, wielowarstwowe/klejone, choć trudniej jest "pokonać", to nie są one odporne na uszkodzenia, co w efekcie może prowadzić do ograniczenia pola widzenia i utrudnić bezpieczne kierowanie pojazdem. W efekcie każde uszkodzenie szyb wymaga skierowania samochodu do naprawy, co generuje dodatkowe koszty, jak również zmniejsza (szczególnie w mniejszych garnizonach) dostępność floty.

Stąd w wielu krajach sięgnięto po alternatywne rozwiązanie w postaci kompozytowych szyb z tworzyw sztucznych – poliwęglanu.

Bezpieczny poliwęglan

Poliwęglan (PC) należy do najpopularniejszych tworzyw sztucznych, co wynika z jego licznych zalet, takich jak wysoka trwałość, wytrzymałość mechaniczna i odporność na uszkodzenia. Stąd jest chętnie wykorzystywany w wielu branżach, m.in. w budownictwie, elektrotechnice, mechanice, a także do budowy maszyn i pojazdów.

Chociaż to popularne tworzywo sztuczne występuje w wielu rodzajach i kategoriach, to najczęściej spotykane jest w postaci płyt z poliwęglanu komorowego oraz płyt poliwęglanowych litych. To, co wyróżnia płyty PC na tle innych materiałów, to niewielka waga, wytrzymałość mechaniczna przy zachowaniu wysokiej przezroczystości, a także skuteczne zabezpieczenie przed szkodliwym wpływem promieniowania UV. Ogromną zaletą płyt z poliwęglanu jest także ich wysoka odporność na uszkodzenia, która jest 200-krotnie wyższa niż w przypadku szkła. Stąd poliwęglan lity jest jednym z najlepszych zamienników dla tradycyjnego szkła. Przy zachowaniu wysokiej przepuszczalności światła (przejrzystości) — sięgającej 92 proc. w przypadku bezbarwnej płyty poliwęglanowej — tworzywo to jest dwukrotnie lżejsze od szkła o tych samych wymiarach i jednocześnie wykazuje się wielokrotnie wyższą odpornością na uderzenia. Ponadto płyty z poliwęglanu litego można poddawać procesowi termoformowania, a także giąć na zimno i na gorąco. Z tego względu znajduje on zastosowanie przy produkcji np. elementów policyjnych zestawów przeciwuderzeniowych – tarcz i kasków (wraz z przyłbicami), a także okularów i gogli balistycznych oraz kuloodpornych przyłbic do hełmów.

W produkcji różnych typów szyb i paneli poliwęglanowych czołowe miejsce w Europie zajmuje niemiecka marka Kasiglas należąca do grupy KRD.

30 lat doświadczenia

Historia grupy KRD sięga 1967 roku, gdy Gerd Brammer i Rolf Peters założyli w Hamburgu firmę Gerd Brammer u. Rolf Peters – Fahrzeugelektrik/Schiffselektrotechnik (Elektryka samochodowa/elektryka okrętowa) zajmujący się zgodnie z nazwą m.in. naprawą samochodów. W 1976 warsztat się rozrasta i powstaje firma KRD Handel & Service GmbH & Co. KG (KRD - Kraftfahrzeug Reparatur Dienst, czyli serwis naprawy samochodów). Firma zajmuje się zarówno zabudowami małych samochodów dostawczych, jak i naprawami policyjnych, często rozbitych radiowozów, co stało się przyczynkiem do prac koncepcyjnych nad "ochronnymi szybami".

W 1987 założona zostaje spółka KRD Sicherheitstechnik GmbH zajmująca się produkcją i rozwojem technologii bezpiecznych szyb/okien z tworzywa sztucznego. To tu zostają opracowane - przez Gerda Brammera - poliwęglanowe szyby odporne na uderzenia. Stworzony zostaje również własny system powlekania dodatkowymi powłokami tworzywowych paneli. Pojawiają się też pierwsze kontrakty z branżą automotive, jak np. na początku lat 90. z firmą Renault.

Dziś grupa KRD działa w dwóch głównych lokacjach:

• Geesthacht – gdzie mieści się centrum innowacji, badań i rozwoju, projektowania oraz inżynierii;
• Bardowick – gdzie na powierzchni 11 500 m² produkowane są różnego typu poliwęglanowe szyby, w tym formowane 3D z przeznaczeniem dla przemysłu lotniczego.

W jej skład, poza KRD Sicherheitstechnik GmbH, wchodzą następujące podmioty:

• KRD Coatings GmbH – odpowiedzialna za opracowywanie technologii powłok o specjalnych właściwościach, takich jak odporność na zarysowania i ścieranie, a także ochrona przed promieniowaniem UV w połączeniu z długa żywotnością. W tym miejscu warto zaznaczyć, że dopiero w roku 2015, ponad 60 lat po wynalezieniu bezpiecznego poliwęglanu (technologia produkcji PC została opracowana na początku lat 50. XX w.), Regulamin nr 43 Europejskiej Komisji Gospodarczej Organizacji Narodów Zjednoczonych (EKG ONZ), stanowiący jednolite przepisy dotyczące homologacji materiałów oszklenia bezpiecznego i ich instalacji w pojazdach, został zrewidowany i przyjęty na nowo z inicjatywy i na podstawie badań firmy KRD. Ustanowiono procedury testowe i standardy oraz opracowano wystarczająco odporną na ścieranie powłokę – DC43, co zaowocowało dopuszczeniem do użytku drogowego szyb Kasiglas w 2017 roku. Co istotne poliwęglanowe szyby z powłoką DC43 znacznie przewyższają wymagania Regulaminu EKG ONZ nr 43, dotyczące odporności na warunki atmosferyczne, a także odporności chemicznej i na ścieranie. KRD posiada też największa w Niemczech zautomatyzowaną linię do nanoszenia powłok na panele, w której można pokrywać powłokami nawet arkusze tworzywa o rozmiarach 3 x 7 m;
• KRD Luftfahrttechnik GmbH zajmująca się opracowywaniem materiałów dla inteligentnych lekkich konstrukcji a także innowacyjnych procesów formowania 3D poliwęglanu m.in. do zastosowań w przemyśle lotniczym;
• KRD Engineering & Service GmbH rozszerza portfolio grupy o dodatkowe usługi i produkty, takie jak: szkolenia instalacyjne, systemy klejenia, wysokociśnieniowe spryskiwacze szyb czołowych, czy myjki do poliwęglanowych okien. Spółka wykonuje również usługi instalacyjne rozwiązań marki Kasiglas.

KRD oferuje nie tylko bezpieczne, odporne na uszkodzenia szyby dla samochodów, ale również przeszklenia maszyn budowlanych (np. koparko-ładowarek), leśnych (harvestery i forwardery) czy kabin śmigłowców, jak np. w eksperymentalnym wiropłacie Racer (Rapid And Cost-Effective Rotorcraft) firmy Airbus Helicopters. Poliwęglanowe panele Kasiglas wykorzystywane są również w konstrukcjach budowlanych, czego przykładem może być zbudowany w Atenach Stadion Olimpijski, którego dach pokryto 4750 panelami o łącznej powierzchni 25 tys. m².

Firma ma również w swojej ofercie ekrany akustyczne z samoczyszcząca się powłoką, które były montowane m.in. w Japonii.

Odporne szyby z tworzywa

Naturalnym, pierwszym klientem na bezpieczne szybu wykonane z poliwęglany były niemieckie służby mundurowe, w tym policja federalna (Bundespolizei). Współpraca ta sięga pierwszej połowy lat 90. i jest kontynuowana do dziś. Stąd kolejne generacje niemieckich furgonów dla sił prewencji policji (Bereitschaftspolizeien) otrzymują szyby Kasiglasu.

Największymi pojazdami Bundespolizei, które wyposażane są w poliwęglanowe okna, są armatki wodne Wasserwerfer 10000 opracowane przez firmę Rosenbauer. Ich kabiny wyposażone są w szyby Kasiglasu odporne na uderzenia twardymi przedmiotami (np. kamienie, kostka brukowa), a także ataki za pomocą substancji łatwopalnych (np. koktajl Mołotowa).

Poza niemiecką policją rozwiązania KRD zostały docenione także przez policje kilku innych państw europejskich, jak Szwecja czy Wielka Brytania, a także są stosowane w pojazdach jednostki PTU (Police Tacticla Unit) Hong Kong Police Force.

To co przemawia za poliwęglanowymi szybami zespolonymi/warstwowymi Kasiglasu, poza odpornością na wstrząsy, uderzenia oraz ochroną przed penetracją, to szereg ich dodatkowych cech:

• przyciemnianie,
• zintegrowany system ogrzewania (elektryczny),
• wielofunkcyjny system mycia/spryskiwania,
• ochrona przed promieniowaniem UV,
• odporność na chemikalia.

Warto tez zwrócić uwagę, że wykonana z kilku warstw płyt poliwęglanowych szyba nawet jeśli będzie uszkodzona, to w porównaniu do stosowanych w samochodach czołowych szyb warstwowych, samo uszkodzenie będzie ograniczone do punktu w którym nastąpiło uderzenie. Nie będzie się ono rozchodziło w tzw. pajączka (który może ograniczać widoczność w przypadku kilku miejsc uderzenia itp.) jak ma to miejsce w przypadku szklanych szyb.

Należy też wspomnieć, że firma KRD ma w swej ofercie również wielowarstwowe kuloodporne szyby poliwęglanowe - oferowane pod marką KasiGard. Ich odporność, potwierdzona certyfikatami, w tym na wielokrotne trafienia (tzw. multi-hit), zgodna jest z normami DIN EN 1063 oraz VPAM PM 2007. Poziomy odporności balistycznej jakie oferuje niemiecki producent to:

• KasiGard B-100: PM 1/BR 1,
• KasiGard B-300: PM 3/BR 2,
• KasiGard B-400: PM 4/BR 3, oraz KasiGard B-600: PM 7/BR 6, co oznacza na wytrzymałość na ostrzał amunicją .308 WIN.

Trzeba też podkreślić, że rozwiązania firmy KRD są kompleksowe, czego dowodem mogą być oferowane wraz z szybami zarówno dodatkowe akcesoria, jak wysokociśnieniowy system spryskiwania szyby czołowej oraz system ewakuacyjny w postaci włazu na dachu pojazdu. Ten ostatni jest konieczny, gdyż w przypadku zablokowania drzwi, choćby w efekcie kolizji, nie da się ewakuować ludzi z wnętrza samochodu po uprzednim zbiciu szyb. Te z poliwęglanu można jedynie wycinać. Stąd pojazd musi być wyposażony w specjalne wyjście ewakuacyjne.

Rozwiązania marki Kasiglas swoją polską premierę miały podczas targów Polsecure 2023, w trakcie których można było również oglądać pokaz odporności poliwęglanowych warstwowych szyb na akty wandalizmu, w tym ataki za pomocą koktailu Mołotowa.

Artykuł sponsorowany