Zmiana przepisów jest efektem petycji indywidualnej, wniesionej do Senatu jeszcze w 2017 roku. Celem regulacji jest stworzenie podstaw do rehabilitacji prawnej i powrotu do służby niesłusznie oskarżonych funkcjonariuszy. Poprawki dotyczą m.in. nowelizacji ustawy o Państwowej Straży Pożarnej. Senat zaproponował w niej uzupełnienie art. 124k ustawy o Państwowej Straży Pożarnej o dodatkowy przepis, który zapobiegnie niepotrzebnemu wszczynaniu postępowania w przypadku ustania karalności przewinienia. Wprowadzono również poprawki redakcyjne oraz poprawkę usuwającą zbędne - zdaniem Senatu - odesłanie do terminu zawartego w innym ustępie.

Jak wskazywał w Sejmie poseł sprawozdawca Jerzy Polaczek (PiS), brak było podstaw prawnych - obok ustawy o Policji - również w regulacjach odnoszących się do innych służb, w tym do ustaw o Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej, ABW, AW, CBA, Służby Wywiadu Wojskowego i Służby Kontrwywiadu Wojskowego. Zaznaczył, że podczas prac w podkomisji i komisji projekt uzupełniono o ustawy dotyczące Straży Marszałkowskiej i Służby Ochrony Państwa.

Nowe przepisy znoszą termin ograniczający prawo do wniesienia wniosku o wznowienie każdego postępowania dyscyplinarnego na korzyść funkcjonariuszy ABW, CBA, SW, BOR, SOP i Straży Marszałkowskiej. W przypadku Policji i Straży Granicznej termin ten będzie wynosił 10 lat, z wyjątkiem postępowań dyscyplinarnych zakończonych wydaleniem ze służby. W takim przypadku prawo wniesienia wniosku o wznowienie postępowania również nie będzie ograniczone terminem. Po śmierci funkcjonariusza takie będzie przysługiwało członkom rodziny wyszczególnionym w przepisach. 

Ustawa stwarza podstawy prawne do rehabilitacji prawnej i powrotu do służby, gdy funkcjonariusz miał postępowanie dyscyplinarne i karne za czyn wypełniający jednocześnie znamiona przestępstwa i przewinienia dyscyplinarnego. Ewentualna rehabilitacja będzie możliwa jeżeli zapadnie prawomocne orzeczenie uchylające dotychczasowe o wydaleniu ze służby i stwierdzające uniewinnienie ukaranego w postępowaniu dyscyplinarnym, które wznowione zostanie po zakończeniu postępowania prawomocnym wyrokiem uniewinniającym albo orzeczeniem o umorzeniu postępowania z powodu niepopełnienia przestępstwa albo wykroczenia czy braku ustawowych znamion czynu zabronionego. Dotychczas funkcjonariusze policji, CBA, SW, AW, SWW i SKW po 5 latach od uprawomocnienia się orzeczenia dyscyplinarnego nie mogli wnieść o jego wznowienie, nawet gdy zostali uniewinnieni w postępowaniu karnym. W przypadku Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego termin ten wynosił 3 lata, a w przypadku Straży Granicznej - 10 lat. Jak podkreślało wielu mundurowych, termin ten oczywiście nie odpowiada realiom funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości w Polsce. Przykładowo, w przypadku inicjatora senackiej petycji, wyrok uniewinniający zapadł dopiero po 12 latach.

„Mamy projekt ważny, który przywraca honor policjantów i naprawia zaszłość, jest ważny dla tych którzy nawet bez wyroków czy zarzutów utracili pracę. Rozwiązujemy jeden z najważniejszych problemów, poprawiający sytuację mających poczucie krzywdy policjantów, którzy zostali niesłusznie oskarżeni” – mówił w kwietniu przewodniczący Sejmowej Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych Arkadiusz Czartoryski.

PAP/DM