Praktycznie w każdym dokumencie opisującym zasady działania w sytuacjach kryzysowych zawarty jest zapis o konieczności zapewnienia niezawodnej łączności. Wszyscy wiedzą bowiem, że tylko w ten sposób ma się możliwość prawidłowego i optymalnego zarządzania zasobami ludzkimi i sprzętowymi. Problem polega na tym, że pomimo zapowiedzi, w Polsce nadal różne służby posługują się niekompatybilnymi środkami łączności, których nie da się spiąć w jeden, bezpieczny i sprawnie działający system zarządzania i dowodzenia.

Ocena NIK co do sposobu organizacji łączności kryzysowej

Na problemy w dziedzinie „łączności kryzysowej” zwróciła uwagę Najwyższa Izba Kontroli w swoim raporcie z maja 2025 roku „Informacja o wynikach kontroli funkcjonowania systemu łączności w służbach podległych MSWiA”. Wytknięto w nim m.in., że „próby stworzenia kompletnego, nowoczesnego systemu łączności służb ratowniczych i porządku publicznego w Polsce rozpoczęły się przeszło 20 lat temu, jednakże dotychczas nie przyniosły oczekiwanych rezultatów”.

Stwierdzono także, że „istniejące systemy nadal nie spełniają niezbędnych wymagań w zakresie mobilności, trwałości, niezawodności i bezpieczeństwa przekazywanych informacji, a także koordynacji sił i środków w sytuacjach szczególnych, zarówno w skali lokalnej, jak i krajowej”.

NIK zwrócił dodatkowo uwagę, że „służby podległe MSWiA nie wymieniały się informacjami o działaniach w zakresie budowy lub rozbudowy systemów łączności radiowej, co skutkowało brakiem kompatybilności oraz uniemożliwiało wykorzystanie efektu skali i współdzielenie infrastruktury. Prowadziło to do zwiększenia kosztów, ponieważ realizowano szereg odrębnych, mniejszych zamówień i zamiast np. korzystać z istniejących masztów czy radiolinii, służby budowały własne, niezależne obiekty”.

Dlatego w ocenie NIK „konieczne jest dołożenie najwyższej staranności, aby jak najszybciej wdrożyć nowoczesny system łączności cyfrowej dla służb podległych MSWiA oraz jednostek obrony cywilnej i ochrony ludności”. Biorąc pod uwagę obecne zagrożenia, związane przede wszystkim z terrorystycznym działaniem Federacji Rosyjskiej, taki system łączności jest potrzebny od zaraz, a nie po kolejnych kilkunastu latach analiz i prób.

W raporcie NIK zwrócono także uwagę w rekomendacjach, by wprowadzane systemy łączności były zgodne z opracowanym przez organizację 3GPP (3rd Generation Partnership Project) globalnym standardem łączności krytycznej MCX (Mission Critical Services). Standard ten wykorzystuje rozwiązania MCPTT (Mission Critical Push To Talk), MCVideo (Mission Critical Video) i MCData (Mission Critical Data) i zapewnia pełną interoperacyjność między tradycyjnymi systemami radiowymi takimi jak DMR i TETRA a nowoczesnymi rozwiązaniami działającymi w oparciu o transmisje danych w sieciach LTE (Long-Term Evolution) i przygotowanymi do pracy w sieciach 5G.

Wychodząc naprzeciw tym potrzebom i rekomendacjom NIK, spółka MindMade z Grupy WB proponuje kompatybilne z MCX walizkowe zestawy łączności RED PIK („Czerwona” Platforma Integracji Komunikacji) - konkretne i sprawdzone już rozwiązanie, które można stosować wszędzie tam, gdzie potrzebna jest łączność i świadomość sytuacyjna. Jest to system dedykowany przede wszystkim dla samorządów i jednostek podległych zarówno w codziennej pracy, jak i w sytuacjach kryzysowych.

RED PIK to rozwiązanie kompletne i gotowe do natychmiastowego użycia, z własnym systemem zasilania, zawierające zarówno narzędzia sprzętowe, jak i programowe (cały system zarządzający PIK to autorskie oprogramowanie firmy MindMade). Nie wymaga więc budowy oddzielnej infrastruktury (sieci radioprzekaźników, masztów antenowych, itp.), ponieważ zastępuje je już istniejąca infrastruktura telekomunikacyjna. Automatycznie zmniejszają się koszty całego procesu budowy systemu „łączności kryzysowej” oraz czas potrzebny np. na uzyskanie pozwoleń, koncesji, badań itp. Przy używaniu RED PIK nie ma też potrzeby wymiany sprzętu łączności wykorzystywanego przez współpracujące służby.

Stosując walizki RED PIK można zapewnić:

• bezpieczną i niezawodną komunikację głosową;
• wymianę danych pomiędzy użytkownikami takich systemów łączności radiowej jak system DMR, TETRA czy telefony komórkowe – w tym z przesyłaniem zobrazowania w czasie rzeczywistym np. z dronów lub różnego rodzaju naziemnych systemów obserwacyjnych;
• bezpieczny, mobilny dostęp do informacji z baz danych i rejestrów.

Sam proces integracji służb posługujących się różnymi systemami łączności jest kontrolowany z konsoli dyspozytora, która może być podłączona do walizek RED PIK z każdego komputera mającego dostęp do Internetu i przeglądarkę WWW (potrzebną do ściągnięcia odpowiedniej aplikacji webowej). Konsola ta jest udostępniana osobie prowadzącej akcję, dając jej m.in. możliwość sprawdzenia, gdzie znajdują się zasoby danych służb, i pozwalając na dysponowanie nimi w zależności od ich położenia względem miejsca zdarzenia i potrzebnego na tym miejscu wyposażenia.

Proponowane są dwie wersje walizek RED PIK:

• walizka mobilna LTE, która jest wykorzystywana na obszarach, gdzie działają sieci komórkowe;
• walizka mobilna TETRA/DMR, która jest wykorzystywana na obszarach, gdzie nie ma żadnej komunikacji (z powodu braku zasięgu lub awarii sieci komórkowych lub innych sieci łączności).

Walizka mobilna RED PIK LTE

Walizka mobilna LTE jest przeznaczona do zabezpieczenia łączności codziennej oraz łączności w sytuacjach specjalnych lub kryzysowych na obszarach, gdzie działają sieci komórkowe. RED PIK LTE pracuje bowiem w oparciu o sieci komórkowe 4G (LTE)/5G, zachowując ich wszelkie funkcjonalności, takie jak zasięg działania (na cały kraj i poza granicami), możliwości przekazu (komunikacja głosem, transmisja danych i obrazów wideo, wiadomości multimedialnych i plików) oraz możliwość lokalizacji użytkowników na mapie.

Głównym elementem jest oczywiście „czerwona walizka” transportowa zawierająca 6 gotowych do użycia telefonów „wzmocnionych” Samsung X-cover (z wyświetlaczem 6,6”, wymiennymi bateriami i kartą SIM) oraz ładowarkę dla 6 telefonów jednocześnie z własnym zasilaniem akumulatorowym (20Ah, 12V) lub z możliwością ładowania z wykorzystaniem zapalniczki samochodowej (12V) lub sieci 230V. Do walizki tej dołącza się dodatkowo konsolę dyspozytora opartą o przenośny komputer dostarczony przez klienta z wgranym oprogramowaniem systemowym. Sama walizka posiada klasę szczelności IP20, waży 12 kg i ma wymiary: długość 46 cm, szerokość 34 cm i wysokość 26 cm.

Cały zestaw można rozbudować, dodając kolejne: walizki LTE, walizki TETRA/DMR, konta dyspozytora (w oparciu o przygotowane oprogramowanie licencyjne) oraz telefony komórkowe (na które wgrywane są licencyjne aplikacje PIM-MC).

Walizka mobilna RED PIK TETRA/DMR

Walizka mobilna TETRA/DMR jest dedykowana do działania w sytuacjach specjalnych lub kryzysowych na obszarach, gdzie nie ma żadnej komunikacji (z powodu braku zasięgu lub awarii sieci komórkowych lub innych sieci łączności). W tym przypadku operator ma możliwość wyboru pracy w standardzie TETRA lub DMR, co pozwala na: przekazywanie komunikatów głosowych, transmisję danych dla lokalnych urządzeń IP w oparciu o lokalne WiFi „z walizki” oraz integrację ze środkami łączności innych służb.

Integracja następuje poprzez podłączenie radia ręcznego danej służby do integratora z wykorzystaniem specjalnego kabla - „konektora” (który można dokupić osobno). Każda walizka TETRA/DMR daje możliwość dołączenia maksymalnie trzech różnych służb.

Rozwiązanie to pozwala na działanie lokalne w ramach zasięgu radia TETRA/DMR (w promieniu 1-4 km w zależności od terenu) oraz w połączeniu z innymi – oddalonymi użytkownikami systemu, wykorzystując system łączności satelitarnej. W pierwszym przypadku wykorzystuje się standardowy zestaw zawierający: „czerwoną walizkę” transportową z pięcioma gotowymi do użycia radiotelefonami ręcznymi TETRA lub DMR (dostarczonymi w zależności od wymaganej przez użytkownika konfiguracji), zasilaczem do jednoczesnego ładowania wszystkich pięciu radiotelefonów, wbudowanym radiem DMR lub TETRA (w zależności od konfiguracji), zestawem anten i zestawem trzech kart SIM.

Zasilanie zapewnia wewnętrzny akumulator 20Ah 12V (podtrzymujący pracę walizki przez około 6 godzin) lub połączenie z zapalniczką samochodową (12V) albo z siecią 230V. Podobnie jak w przypadku walizki LTE, tak i tutaj do walizki dołącza się dodatkowo konsolę dyspozytora opartą o przenośny komputer dostarczony przez klienta z wgranym oprogramowaniem systemowym. Sama walizka posiada klasę szczelności IP20, waży o 0,25 kg więcej (12,25 kg) od RED PIK LTE i ma te same wymiary (długość 46 cm, szerokość 34 cm i wysokość 26 cm).

W przypadku, gdy nie ma dostępu do sieci komórkowej, a konieczne jest nie tylko działanie lokalne, ale również łączenie się z innymi, oddalonymi użytkownikami systemu, rekomendowane jest wykorzystanie zestawu łączności satelitarnej Starlink, do współpracy z którym RED PIK TETRA/DMR jest przygotowany. Wymaga to jednak zakupu przez użytkownika od dostawcy systemu Starlink odpowiedniego planu/pakietu usługi wraz z odpowiednim powerbankiem do zasilenia.

W przypadku, gdy jest dostęp do sieci komórkowej, a konieczne jest nie tylko działanie lokalne, można zrezygnować z użycia Starlink i podłączyć integrator do sieci komórkowej.

W obu przypadkach zestaw można rozbudować, dodając dodatkowe walizki TETRA/DMR i/lub walizki LTE, dodatkowe konsole dyspozytora (z wgranym oprogramowaniem licencyjnym), kolejne radiotelefony TETRA lub DMR (na które wgrywane są licencyjne aplikacje PIM-MC) oraz kolejne telefony komórkowe (na które również wgrywane są licencyjne aplikacje PIM-MC).

Oba rozwiązania RED PIK  spełniają wymagania wynikające z ustawy o krajowym systemie cyberbezpieczeństwa z dnia 5 lipca 2018 roku (nakazującej m.in. „stosowanie środków łączności umożliwiających prawidłową i bezpieczną komunikację w ramach krajowego systemu cyberbezpieczeństwa” oraz „wdrożenie odpowiednich i proporcjonalnych do oszacowanego ryzyka środków technicznych i organizacyjnych, uwzględniających najnowszy stan wiedzy, w tym - utrzymanie i bezpieczną eksploatację systemu informacyjnego”).

Ważne jest również to, że sam zakup walizek RED PIK może być finansowany ze środków przeznaczonych na obszar 2 Programu Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej na lata 2025–2026, w którym wskazano, że obszar 2 obejmuje „Zabezpieczenie logistyczne i zapewnienie ciągłości zaopatrzenia m.in. łączności i usług teleinformatycznych…”.

Co ważne, rozwiązanie proponowane przez spółkę MindMade zostało już sprawdzone w działaniu w czasie różnych ćwiczeń - w tym podczas Powiatowych Ćwiczeń Zarządzania Kryzysowego, Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej pk. „Samolot 2025”. W ocenie Starosty Przemyskiego Bożeny Rycan, walizki RED PIK pozwoliły na „płynny przepływ informacji między uczestnikami ćwiczenia, co znacząco wpłynęło na skuteczność działań operacyjnych i koordynację służb”.

Artykuł sponsorowany.