Nowelizacje budżetu – w tym zwiększanie finansowania służb mundurowych czy specjalnych w trakcie trwania roku budżetowego – nie są niczym nadzwyczajnym. Tegoroczna nowelizacja może jednak zaskakiwać choćby z uwagi na to, jak wyglądać ma budżet w przyszłym roku. Dla wielu bowiem trudne do zrozumienia jest "dokładanie" środków w bieżącym roku budżetowym i ich znaczne ograniczanie w kolejnym.

Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy budżetowej na rok 2020 do Sejmu wpłynął pod koniec sierpnia, a Komisja Finansów Publicznych pierwsze czytanie przeprowadziła 17 września. Drugie czytanie, wraz z przedstawieniem sprawozdania z prac komisji, obyło się dziś na sali plenarnej. Jak się jednak okazało, nowela budżetu – zanim w głosowaniu zajmą się nią posłowie – trafiła raz jeszcze pod obrady Komisji Finansów Publicznych. Stało się tak, ponieważ w trakcie drugiego czytania pojawiły się propozycje poprawek, a co za tym idzie – zgodnie z przepisami – rozpatrzyć musiała je odpowiednia komisja.

Z policji do służb specjalnych

Zgłoszone propozycje zmian dotyczą m.in. przesunięcia 10 mln złotych z pieniędzy jakie trafić miały do policji na rzecz Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, z przeznaczeniem na wsparcie systemów teleinformatycznych organów administracji publicznej. W innej poprawce PiS zaproponował też przesunięcie - także ze środków pierwotnie przewidzianych dla policji - 10 mln złotych do budżetu Agencji Wywiadu. Komisja zarekomendowała Sejmowi przyjęcie poprawek, zatem łącznie dla policji przewidziano o 34,6 mln złotych mniej niż zakładano w pierwotnej wersji noweli ustawy budżetowej na 2020 rok, choć i tak formacja zyska na nowelizacji dodatkowe 1,3 mld złotych. Pierwotnie budżet policji na ten rok wynieść miał ponad 10,3 mld złotych. Zgodnie z propozycją nowelizacji kwota ta wzrosnąć ma do poziomu nieco ponad 11,6 mld złotych.

20 mln dla AW i ABW to nie jedyne środki jakie przesunięto z części przeznaczonej dla policji na służby specjalne. Podczas pierwszego czytania, 17 września, Prawo i Sprawiedliwość zgłosiło bowiem poprawkę "polegającą na zmniejszeniu wydatków Policji o 14 600 000 zł z przeznaczeniem na wydatki majątkowe i budowlane oraz zakup samochodów na potrzeby Centralnego Biura Antykorupcyjnego". Jak tłumaczy w odpowiedzi na pytania posłów Daniel Karpeta, wiceszef CBA, "jeżeli chodzi o planowany wydatek, to głównie chodzi o siedzibę delegatury we Wrocławiu, która mieści się w poniemieckiej willi". Jak dodał, "wydatki na to wynoszą prawie 3 500 000. zł". "Jest to kwestia budowy nowej siedziby. W tym celu zostały już powzięte pewne wydatki związane z nieruchomością. Chodzi o to, żeby teraz doprowadzić to do takiego stanu, żeby można było tam pracować. Myślę, że jesteśmy w stanie. Poczyniliśmy przygotowania i potrzebujemy na to odpowiednich środków" - tłumaczył. Odnosząc się do zakupu samochodów, wiceszef CBA wyjaśniał, że chodzi o "wymianę floty, która została zakupiona w 2006 i 2007 roku", i jak podkreślał auta mają ponad piętnaście lat i "zagrażają życiu i zdrowiu użytkowników". Komisja, głosami 23 posłów koalicji rządzącej, poprawkę przyjęła. CBA – po wprowadzonych zmianach – dysponować ma w tym roku zatem budżetem w wysokości ponad 227 mln złotych (budżet CBA na 2020 rok pierwotnie wynosił niecałe 213 mln złotych).

W nowelizacji więcej środków zaplanowano także dla Państwowej Straży Pożarnej, której budżet planowo wynosił prawie 3,3 mld złotych. Po zmianach PSP do dyspozycji będzie miała o ponad 225 mln złotych więcej, czyli łącznie - Komenda Główna PSP oraz komendy wojewódzkie i powiatowe PSP - ponad 3,5 mld złotych. Nowelizacja zakłada też zwiększenie wydatków na Straż Graniczną z poziomu ponad 1,76 mld złotych do ponad 1,8 mld złotych. Najmniejszy wzrost finansowania, bo o niecałe 10 mln złotych, zanotuje SOP. Z poziomu wynoszącego niewiele ponad 338 mln złotych, ostatecznie do wydania w tym roku SOP będzie miał nieco ponad 348 mln złotych. 

Ponieważ podczas dzisiejszego posiedzenia Komisja Finansów Publicznych przyjęła zgłoszone przez PiS poprawki, na więcej środków liczyć mogą Agencja Wywiadu i Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Ich budżety wyniosą odpowiednio prawie 282 mln złotych (pierwotnie niespełna 272 mln złotych) oraz ponad 653 mln złotych (pierwotnie ponad 643 mln złotych). Nowela budżetu na 2020 rok nie zakłada zwiększenia finansowania Służby Więziennej, której budżet pozostanie na poziomie 3,38 mld złotych. 

Teraz ustawa trafi to trzeciego czytania po którym nastąpi głosowanie. Jednak biorąc pod uwagę sejmową arytmetykę, z dużym prawdopodobieństwem - graniczącym z pewnością - można przypuszczać, że Sejm przyjmie nowelizację w zaproponowanym przez Komisję kształcie. Jeśli tak się stanie zostanie ona przekazana Senatowi, który także będzie mógł wprowadzić swoje poprawki do ustawy. W takim przypadku dokument będzie musiał wrócić do Sejmu w celu rozparzenia senackich propozycji. Jeśli Senat poprawek nie zgłosi, nowela ustawy budżetowej na 2020 rok trafi z izby wyższej trafi wprost na biurko prezydenta. 

Warto dodać, że równolegle z pracami nad nowelą tegorocznego budżetu – w ramach którego służby otrzymać mają dodatkowe środki – w Sejmie trwają prace nad projektem przyszłorocznej ustawy budżetowej zgodnie z którą wszystkie formacje mundurowe (oprócz Służby Więziennej) oraz specjalne czekają cięcia w finansowaniu. Jak na razie nie wiadomo w jakim ostatecznie kształcie budżet na 2021 rok zostanie uchwalony i czy założenia ustawy okołobudżetowej – zgodnie z którymi w przyszłym roku mają nie powstać fundusze nagród – staną się obowiązującym prawem. Wiele wskazuje jednak na to, że w związku z kryzysem gospodarczym wywołanym pandemią koronawirusa, także służby – zarówno te mundurowe jak i specjalne – będą w kolejnej perspektywie budżetowej zmuszone do zaciśnięcia pasa.

Rząd zakłada, że deficyt na koniec bieżącego roku może wynieść 109,3 mld zł., a w przyszłym sięgnąć może 82,3 mld zł.

EDIT: Wieczorem 7 października - głosami koalicji rządzącej - Sejm znowelizował tegoroczną ustawę budżetową. 

DM