Wiceszef MSWiA odpowiadał w środę, w Sejmie na pytania posłów Lewicy dotyczące skali oraz przyczyn niewykorzystywania przez jednostki samorządu terytorialnego środków finansowych przewidzianych w Programie Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej na rok 2025. Wiesław Szczepański przypomniał, że w ramach programu, który w maju przyjął rząd, do dyspozycji wojewodów i samorządów trafiło 5 mld 151 mln zł, z czego 90 proc. środków zostało przekazanych bezpośrednio do urzędów wojewódzkich. Pozostałe 10 proc. pozostaje w gestii MSWiA.

Jak poinformował Szczepański, do 7 października urzędy wojewódzkie podpisały 3 368 umów o łącznej wartości 2 mld 238 mln zł, co stanowi niespełna połowę całej tegorocznej puli. „To jest kwota, która stanowi około 48 proc. wszystkich środków. Pozostało nam około półtora miesiąca, żeby te środki wydać” – podkreślił wiceszef MSWiA. Dla porównania dodał, że jeszcze 25 września było to 2 485 umów na kwotę ok. 1,47 mld zł.

Według informacji przekazanych przez wiceszefa MSWiA największe zaangażowanie środków notują obecnie województwa łódzkie i świętokrzyskie, które wykorzystały już całą przyznaną im kwotę. Kolejne miejsca zajmują województwo lubelskie (92 proc.) oraz warmińsko-mazurskie (82 proc.). Z kolei w części regionów wydatkowanie środków nie przekracza nawet 20 proc. „Codziennie monitorujemy raporty z województw, by oceniać tempo zawierania umów i kierować wsparcie tam, gdzie realizacja przebiega wolniej” – zaznaczył Szczepański.

Jak podkreślił wiceszef resortu spraw wewnętrznych i administracji, województwo lubelskie przoduje pod względem liczby zawartych umów – 1155 kontraktów o łącznej wartości blisko 69 mln zł. Jak jednak zauważył wiceminister, większość z nich dotyczy zakupów o niewielkiej wartości, a nie dużych inwestycji infrastrukturalnych.

Szczepański przyznał, że część samorządów zgłasza trudności w realizacji programu. „Zwłaszcza mniejsze gminy sygnalizowały trudności kadrowe, organizacyjne, jeśli chodzi o przygotowanie wniosków oraz przygotowanie postępowań przetargowych” – powiedział.

„Wydatkowanie środków planowane jest do końca roku kalendarzowego, a więc czasu jest niewiele. Widzimy, że w niektórych gminach trudności te mogą ograniczać tempo absorpcji środków” – ocenił.

Wiceszef MSWiA przypomniał też, że wszystkie inwestycje powyżej 10 tys. zł muszą być uzgadniane z Ministerstwem Obrony Narodowej. „Zgodnie z porozumieniem i decyzją, która też wynika z programu, my musimy każde kwoty inwestycyjne powyżej 10 000 zł, uzgadniać z MON-em przez zespoły, które są powołane wspólnie w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Ministerstwie Obrony Narodowej” – podkreślił.

Szczepański dodał również, że resort planuje nowelizację ustawy o ochronie ludności i obrony cywilnej. „Jesteśmy w tej chwili w rozmowach z kancelarią premiera, aby dokonać wpisu do prac rządowych. Mam nadzieję, że ten wpis uda nam się dzisiaj uzyskać. To pozwoliłoby nam w ciągu tygodnia przedstawić projekt nowelizacji ustawy, który zmierzałby przede wszystkim do tego, aby program był podobny jak program modernizacyjny służb mundurowych” – powiedział.

Doprecyzował, że chodzi o to, aby wydłużyć obowiązywanie programu na pięć lat. „Dłuższy, pięcioletni horyzont pozwoliłby samorządom lepiej planować inwestycje, w tym budowę schronów, których nie da się zrealizować w ciągu kilku miesięcy” – tłumaczył wiceminister.

Projekt nowelizacji ma zawierać też przepisy umożliwiające rezygnację z przetargów przy niektórych inwestycjach o charakterze bezpieczeństwa państwa, a także możliwość ustanowienia środków „niewygasających”, co pozwoliłoby na ich wykorzystanie po zakończeniu roku budżetowego. „Oczywiście tak chcielibyśmy, aby w roku 2025 były te pieniądze niewygasające, bo wiemy, że to jest bardzo krótki okres do ich wydania” – powiedział.

Wiceszef MSWiA poinformował również, że na ukończeniu są prace nad rozporządzeniem określającym zasady budowy schronów, które ma wejść w życie od początku przyszłego roku. Nowe przepisy – jak zaznaczył Szczepański – obejmą zarówno modernizację istniejących obiektów, jak i budowę nowych schronów spełniających wymogi ochrony przed bronią chemiczną czy jądrową. „Jesteśmy na końcowym etapie notyfikacji rozporządzenia. Od nowego roku samorządy i inne podmioty będą mogły projektować schrony zgodnie z nowymi standardami” – dodał wiceszef MSWiA.